دىلناز كېرىم: «خىتاي ئەلچىخانىسى مېنىڭ ۋەتەندىكى تۇغقانلىرىمنى ‹بۇنداق كىشىلەر مەۋجۇت ئەمەس› دېدى»

يوللانغان ۋاقتى:2021-08-18| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى جازا لاگېرلىرى خالىغانچە تۇتقۇن قىلىش خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى نۆۋەتتە دۇچ كېلىۋاتقان مەسىلىلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

«خىتاي ئەلچىخانىسى مېنىڭ ئۇرۇق-تۇغقانلىرىمنى ‹بۇنداق كىشى يوق› دەيدۇ، ئائىلەمنى تېپىشىپ بېرىڭلار» دېگەن مۇراجىتى BBC دا تارقىتىلغان، ئەنگلىيەدە تۇرۇشلۇق 18 ياشلىق ئۇيغۇر قىزى دىلناز كېرىم.

18 ياشلىق ئۇيغۇر قىز دىلناز كېرىمنىڭ «خىتاي ئەلچىخانىسى مېنىڭ ئۇرۇق-تۇغقانلىرىمنى ‹بۇنداق كىشى يوق› دەيدۇ، ئائىلەمنى تېپىشىپ بېرىڭلار» دېگەن مۇراجىتى ئەنگلىيەنىڭ داڭلىق ئاخبارات قانىلى BBC دا تارقىتىلدى. خەۋەر تارقالغاندىن كېيىن سىياسەتچىلەر ۋە ئانالىزچىلار ئىجتىمائىي تاراتقۇلاردا پىكىر بايان قىلىپ، خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ بۇ ئىنكاسىنى ئىنتايىن «قۇرقۇنچلىق» دەپ تەسۋىرلىدى.

مۇھاجىرەتتىكى ئۇيغۇرلارنىڭ يۇرتىدا قالغان ئاتا-ئانا، ئۇرۇق-تۇغقانلىرى بىلەن ئالاقە قىلالماسلىقىدىكى سەۋەب كۆپىنچە ئۇلارنىڭ تۈرمىگە ياكى لاگېرغا سولانغانلىقى بولاتتى. لېكىن دىلنازنىڭ ئائىلىسى ھەققىدە ئالغان جاۋابى ھەقىقەتەنمۇ كىشىنى چۆچۈتەتتى.

دىلناز كېرىمنىڭ ئېيتىشىچە، دىلناز ئۆزى تۇرۇشلۇق ئورۇننىڭ پارلامېنت ئەزاسىدىن ئائىلىسىنى تېپىشقا ياردەم قىلىشنى تەلەپ قىلغان. لوندوندىكى خىتاي ئەلچىخانىسى دىلناز كېرىمنىڭ ئائىلىسى ھەققىدە بەزىلىرىنىڭ خۇشال ياشاۋاتقانلىقى، بەزىلىرىنىڭ ئۇزۇن يىللىق قاماققا سولانغانلىقى ۋە بەزىلىرىنىڭ «مەۋجۇت ئەمەس» لىكى ھەققىدە پارلامېنت ئەزاسىغا جاۋاب قايتۇرغان.

غۇلجا «خىتاي بازىرى» دىكى تاختىيۇن مەسچىتىنىڭ ئىمام، خاتىپ ۋە مەزىنى بولۇپ 7 ھەيئىتىنىڭ قاماقتا ئىكەنلىكى ئاشكارىلاندى

يوللانغان ۋاقتى:2021-07-14| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى جازا لاگېرلىرى خالىغانچە تۇتقۇن قىلىش خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى نۆۋەتتە دۇچ كېلىۋاتقان مەسىلىلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

غۇلجا ۋەزىيىتىدىن خەۋەردار كىشىلەردىن بىرى غۇلجا شەھىرىدە دىنىي زاتلارنىڭ ئاساسەن دېگۈدەك كېسىلىپ كەتكەنلىكى، جەمئىيەتتە دىنىي مۇراسىملارغا يېتەكچىلىك قىلغۇدەك كىشى قالمىغانلىقىنى بايان قىلىپ، بۇنىڭ بىر پاكىتى سۈپىتىدە غۇلجا «خىتاي بازىرى» دىكى تاختىيۇن مەسچىتىنىڭ ئىمام، خاتىپ ۋە مەزىنى بولۇپ 7 ھەيئىتىنىڭ ھەممىسىنىڭلا كېسىۋېتىلگەنلىكىنى مەلۇم قىلدى. مۇخبىرىمىزنىڭ غۇلجىغا قارىتا ئېلىپ بارغان تېلېفون زىيارەتلىرى داۋامىدا، تاختىيون مەسچىتىگە مەسئۇل بولغان بىر ساقچى خادىمى، مەزكۇر مەسچىتتىكى ھەيئەتلەردىن قۇدرەت قارىم قاتارلىق 7 كىشىدىن ھەممىسىنىڭلا قاماقتا ئىكەنلىكىنى دەلىللىدى.

پېنسيونېر ئوقۇتقۇچى قېييۇم مەشرەپ جۈمە نامىزىدا «قانۇنسىز تەبلىغ» ئاڭلاپ قالغانلىقى ئۈچۈن 14 يىللىق كېسىلگەن

يوللانغان ۋاقتى:2021-07-07| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى جازا لاگېرلىرى خالىغانچە تۇتقۇن قىلىش خەۋەرلەر د ئۇ ق غا ئالاقىدار خەۋەرلەر نۆۋەتتە دۇچ كېلىۋاتقان مەسىلىلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

قاراقاشلىق مۇھاجىرلاردىن بىرى رادىيومىزغا ئۇچۇر يوللاپ، يۇرتى قاراقاشنىڭ ياۋا يېزىسىدىكى باشلانغۇچ مەكتەپ ئوقۇتقۇچىسى، پېنسىيونېر قېييۇم مەشرەپنىڭ 70 ياشقا يېقىنلاشقان ۋاقتىدا 14 يىللىق كېسىۋېتىلگەنلىك ئۇچۇرىنى مەلۇم قىلدى. مۇخبىرىمىزنىڭ قاراقاشقا قارىتا ئېلىپ بارغان تېلېفون زىيارەتلىرى داۋامىدا، قېييۇم مەشرەپنىڭ بىر جۈمە نامىزىدا «قانۇنسىز تەبلىغ» ئاڭلاپ قالغانلىقى ئۈچۈن 14 يىللىق كېسىلگەنلىىكى، قىزى پاتىگۈل قېييۇمنىڭ بولسا نامەلۇم سەۋەپ بىلەن 10 يىللىق كېسىۋېتىلگەنلىكى دەلىللەندى

قاراقاشلىق بىر مۇھاجىرنىڭ ئىنكاس قىلىشىچە، ئۇنىڭ ياۋا يېزا مەركىزىي باشلانغۇچ مەكتىپىدىكى سابىق ئوقۇتقۇچىسى قېييۇم مەشرەپ 2018-يىلنىڭ ئاخىرى يېشى 70 كە يېقىنلاشقاندا 14 يىللىق كېسىۋېتىلگەن. قاراقاش ناھىيە ياۋا يېزىلىق بىر ساقچى خادىمى بۇ يېزىدا كېسىۋېتىلگەن ياشانغانلار ئارىسىدا قېييۇم مەشرەپ ئىسىملىك بىرسىنىڭ بار-يوقلۇقى ھەققىدىكى سوئالىمىزغا جاۋاپ بەرمىدى. ئىنكاستا دېيىلىشىچە، 40 يىلغا يېقىن باشلانغۇچ مەكتەپ ئوقۇتقۇچىسى بولۇپ خىزمەت قىلغان قېييۇم مەشرەپ 2010-يىلى پېنسىيەگە چىققان. ئۇ پېنسىيونېرلىق ھاياتنىڭ تەبىئىي بىر پارچىسى سۈپىتىدە مەھەللىنىڭ جامائەت پائالىيەتلىرىگە تولۇق قاتناشقان، توي-تۆكۈن، نەزىر-چىراقلاردىن قالمىغان. 2014-يىلى ئۇيغۇر رايونىدا ئاتالمىش «دىنىي ئەسەبىيلىك» كە قارشى دولقۇن باشلانغاندا، قاراقاشنىڭ ياۋا يېزىسىدىمۇ ئەڭ دەسلەپتە دىنىي زاتلار، ئۇنىڭدىن كېيىن ئۇلارنىڭ شاگىرتلىرى تۇتقۇن قىلىنغان بولسا، 2017-يىلى ئەنە شۇ دىنىي زاتلارنىڭ ئارقىسىدا سەپ تۇتۇپ ناماز ئوقۇغانلىكى ئاھالىلەر تۇتۇپ كېتىلگەن، 2018-يىلىغا كەلگەندە قېييۇم مەشرەپكە ئوخشاش جامائەتچىلىك يۈزىسدىن دىنىي زاتلار بىلەن بىللە ئولتۇرۇپ-قوپۇپ قالغان دۆلەت كادىرلىرىمۇ تۇتقۇن قىلىنغان.

ئىلى پېداگوگىكا ئالىي تېخنىكومىنىڭ ئوقۇتقۇچىسى شاۋكەت ئابدۇللاغا 4 خىل «جىنايەت» ئارتىلىپ، 25 يىللىق كېسىلگەنلىكى دەلىلەندى

يوللانغان ۋاقتى:2021-06-28| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى جازا لاگېرلىرى خالىغانچە تۇتقۇن قىلىش خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى نۆۋەتتە دۇچ كېلىۋاتقان مەسىلىلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

ئىلى پېداگوگىكا ئالىي تېخنىكومىنىڭ بىئولوگىيە ئوقۇتقۇچىسى شاۋكەت ئابدۇللانىڭ 25 يىللىق كېسىۋېتىلگەنلىكى بۇنىڭدىن ئىككى يىلچە بۇرۇن ئۇنىڭ نورۋېگيەدىكى ئىنىسى پەرھات ئابدۇللا ئارقىلىق خەلقئاراغا ئاشكارىلانغان ۋە بۇ ئۇچۇر نورۋېگەيەدىكى «ئۇيغۇر ئەدلىيە ئارخىپى» دىن ئورۇن ئالغان ئىدى. مۇخبىرىمىزنىڭ ئىككى يىلغا يېقىن ئېلىپ بارغان ئېنىقلاشلىرى داۋامىدا، مەزكۇر ئۇچۇرنىڭ توغرىلىقى غۇلجا شەھىرىدىكى ئالاقىدار خادىملار تەرىپىدىن دەلىللەندى. مەلۇم بولۇشىچە، شاۋكەت ئابدۇللاغا 4 خىل ئاتالمىش «جىنايەت» ئارتىلىپ، 25 يىللىق كېسىۋېتىلگەن

ئالتاي شەھىرىدىكى بىردىنبىر ئۇيغۇر مەكتەپ – 5-ئوتتۇرانىڭ مۇدىرى رەيھان ئەمەت لاگېردا جان ئۈزگەن

يوللانغان ۋاقتى:2021-06-21| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى جازا لاگېرلىرى خالىغانچە تۇتقۇن قىلىش خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى نۆۋەتتە دۇچ كېلىۋاتقان مەسىلىلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

مەلۇم بولۇشىچە، 5‏-ئوتتۇرا مەكتەپ ئالتاي شەھىرىدىكى بىردىن-بىر ئۇيغۇر مەكتىپى بولۇپ، بۇ مەكتەپ 2017‏-يىلىنىڭ ئالدىنقى يېرىمىدا ئالتايدىكى لاگېر تۇتقۇنىنىڭ باشلانغۇچ نۇقتىسى بولۇپ قالغان. 3 ئايغا يەتمىگەن ۋاقىت ئىچىدە يەتتە نەپەر ئوقۇتقۇچى بېشىغا قارا خالتا كىيدۈرۈلۈپ بۇ مەكتەپتىن تۇتۇپ كېتىلگەن. بۇلاردىن مەزكۇر مەكتەپنىڭ مۇدىرى رەيھان ئەمەت لاگېردا سوراق ئۈستىدە ھاياتىدىن ئايرىلغان.

ئالتاي ۋەزىيىتىدىن خەۋەردار كىشىلەردىن بىرىنىڭ ئىنكاس قىلىشىچە، 2017-‏يىلىنىڭ دەسلەپكى يېرىمىدا، ئالتاي شەھەرلىك 5‏-ئوتتۇرا مەكتەپنىڭ 7 نەپەر ئوقۇتقۇچىسى ئارقا-ئارقىدىن مەكتەپتىن غايىب بولغان. بۇلار مەكتەپ مۇدىرى رەيھان ئەمەت، جۇغراپىيە ئوقۇتقۇچىسى رەيھان مۇسا، رۇس تىلى ئوقۇتقۇچىسى ئەكبەر، كومپيۇتېر ئوقۇتقۇچىسى ئالىم قاتارلىقلار ئىكەن. بۇ 7 نەپەر ئوقۇتقۇچىنىڭ ئالتاي شەھەرلىك دۆلەت خەۋپسىزلىكى ساقچىلىرى تەرىپىدىن بېشىغا قارا خالتا كىيدۈرلۈپ ئېلىپ مېڭىلىشى، مەكتەپتىكى پۈتۈن ئوقۇتقۇچى-ئوقۇغۇچىلارنىڭ كۆز ئالدىدا يۈز بەرگەن بولسىمۇ، ئەمما ئۇلارنىڭ نەگە ئەكېتىلگەنلىكى ۋە نېمە ئۈچۈن تۇتقۇن قىلىنغانلىقى ئۇزۇن مەزگىللەرگىچە سىر پېتى داۋام قىلغان. شۇ يىلى 7‏-ئايدا ئالتاي شەھەرلىك ج خ ئىدارىسى مەزكۇر مەكتەپ رەھبەرلىك گۇرۇپپىسىغا رەيھان ئەمەتنىڭ «دۆلەت تىلى مائارىپىغا قارشى تۇرۇش» ۋە «دۆلەتنى پارچىلاشقا ئۇرۇنۇش» جىنايىتى بىلەن تۇتۇلغانلىقىنى ئۇقتۇرغان. يەنە بىر ئايدىن كېيىن، ئۇنىڭ تۇتۇپ تەكشۈرۈلۈش داۋامىدا يۈرەك كېسىلى قوزغىلىپ جان ئۈزگەنلىكى ئۇقتۇرۇلغان، ئەمما ئۆلۈم خەۋىرىنىڭ ئوقۇغۇچىلاردىن سىر تۇتۇلۇشى تەلەپ قىلىنغان.

مېھرىئاينىڭ سەپىرى

يوللانغان ۋاقتى:2021-06-21| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى جازا لاگېرلىرى خالىغانچە تۇتقۇن قىلىش خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى نۆۋەتتە دۇچ كېلىۋاتقان مەسىلىلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

«مەن ئۆلۈپ كەتسەم، ئەگەر قەبرەم بولسا بىر دەستە قىزىل چوغلۇق قەبرەمنىڭ بەلگىسى بولسۇن» دېگەن جۈملە كۆپىنچىمىزگە ناتونۇش بولمىسا كېرەك. بۇ، مېھرىئاي ئەركىن ئىسىملىك قىزنىڭ ياپونىيەدىن قەشقەرگە قايتىپ ئىز-دېرەكسىز غايىب بولغان دادىسىنى ئىزدەش سەپىرىگە چىقىشتىن بۇرۇن دوستلىرىغا ئەۋەتكەن ئاخىرقى ئۇچۇرى.

مېھرىئاي ئەركىن 2017-يىلى ياپونىيە توكيو ئۇنىۋېرسىتېتىدا ئۆسۈملۈكلەر بىئولوگىيەسى كەسپى بويىچە ماگىستىر ئاسپىرانتلىقنى پۈتتۈرگەن ۋە يەنە دوكتورلۇقتا ئوقۇشقا تەييارلىق قىلىۋاتقانىكەن. لېكىن ئۇ، 2017-يىلى 9-ئايلاردا دادىسىنىڭ لاگېرغا ئىلىپ كېتىلگەنلىك خەۋىرىنى تاپشۇرۇپ ئالىدۇ. شۇنىڭدىن كېيىن مېھرىئاينىڭ ھاياتى ئاستىن-ئۈستۈن بولۇشقا باشلايدۇ. مېھرىئاينىڭ قەشقەرگە قايتىپ كېلىشى ھەققىدە ئاپىسىنىڭ ۋە ساقچىلارنىڭ بېسىملىرى كۈنسېرى ئارتىدۇ. 2019-يىلىنىڭ باشلىرىدا دادىسىنىڭ لاگېردىن باشقا بىر يەرگە ئېلىپ كېتىلگەنلىكى ۋە شۇنىڭدىن كېيىن ئىز-دېرىكى بولمىغانلىقى ھەققىدە خەۋەرنى تاپشۇرۇپ ئالغاندىن كېيىن، مېھرىئاينىڭ دادا ھەسرىتى كۈنسېرى ئۇلغىيىپ بارىدۇ ۋە ئاخىرى قايتىشنى قارار قىلىدۇ.

لاگېردىن تىرىك قالغان يېرىم جانلار (3)

يوللانغان ۋاقتى:2021-05-27| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى جازا لاگېرلىرى خالىغانچە تۇتقۇن قىلىش خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى نۆۋەتتە دۇچ كېلىۋاتقان مەسىلىلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

تۇرسۇنئاي زىياۋۇدۇن: «مەن ئادالەت ئۈچۈن ياشاۋاتىمەن. . .»

لاگېر شاھىتى تۇرسۇنئاي زىياۋۇدۇن قازاقىستاندىكى ئېرى خالمىرزانىڭ توختىماي ئەرزى قىلىشى بىلەن گەرچە لاگېردىن چىقىپ قازاقىستانغا كەلگەن بولسىمۇ، لاگېردا ئۇچرىغان جىسمانىي قىيىن-قىستاقلارنىڭ قالدۇرغان قانلىق يارىلىرىدىن ساقىيالماي، ئاۋۋال تۈركىيەگە چىقىپ داۋالىنىش پۇرسىتىنى ئىزدىگەن. تۈركىيەدە تېگىشلىك جىددىي قۇتقۇزۇشقا مۇۋەپپەق بولالمىغان تۇرسۇنئاي، ئاخىرى ئامېرىكا دائىرىلىرىنىڭ ياردىمىگە ئېرىشىپ، بۇلتۇر سېنتەبىردە دەرھال ۋاشىنگتونغا ئېلىپ كېلىنگەنىدى.

نۇرى تۈركەل: «خىتاي ھۆكۈمىتى شائىر ئادىل تۇنىياز ۋە ئائىلىسىدىكىلەرنى قويۇپ بېرىشى كېرەك»

يوللانغان ۋاقتى:2021-05-24| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى جازا لاگېرلىرى خالىغانچە تۇتقۇن قىلىش خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى نۆۋەتتە دۇچ كېلىۋاتقان مەسىلىلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

2017-يىل 12-ئايدا مەرھۇم دىنىي ئالىم مۇھەممەد سالىھ داموللا ھاجىنىڭ ئائىلە-تاۋابىئاتلىرى ۋە ئۇرۇغ-تۇغقانلىرىنىڭ خىتاي ھۆكۈمىتى تەرىپىدىن تۇتقۇن قىلىنىپ تۈرمىگە ياكى يىغىۋېلىش لاگېرلىرىغا قامالغانلىقى، شۇ قاتاردا مەرھۇمنىڭ قىزى نەزىرە مۇھەممەد سالىھ ۋە ئۇنىڭ يولدىشى شائىر ئادىل تۇنىيازنىڭ تۇتقۇن قىلىنىپ، ئىككى چوڭ ئوغلىنىڭ قاماققا ئېلىنىپ، كىچىك ئىككى ئوغلىنىڭ يېتىمخانىلارغا ئۆتكۈزۈپ بېرىلگەنلىكى رادىيومىز تەرىپىدىن خەۋەر قىلىنغانىدى. «قۇرئان كەرىم» ۋە باشقا مۇھىم دىنىي كىتابلارنى ئۇيغۇرچىغا تەرجىمە قىلىپ، ئۇيغۇر دىيارىدىلا ئەمەس، خەلقئارا ئىسلام دۇنياسىدىمۇ ھۆرمەتكە سازاۋەر بولغان دىنىي ئالىم مۇھەممەد سالىھ داموللا ھاجىنىڭ 2018-يىلنىڭ بېشىدا يىغىۋېلىش لاگېرىدا ۋاپات بولۇشى خىتاينىڭ ئىسلام دۈشمەنلىكىنى، شۇنداقلا ئۇيغۇرلارنىڭ ھەر ساھە ئالىملىرىنى يوقىتىشقا ئۆتكەنلىكىنى ئېنىق كۆرسىتىپ بەرگەنىدى.

ئامېرىكا خەلقئارا دىنىي ئەركىنلىك كومىتېتىنىڭ كومىسسارى، ئادۋوكات نۇرى تۈركەل ئەپەندى شائىر ئادىل تۇنىياز ئۈچۈن ھەققانىيەتنى ياقلاشنى مۇھىم كۈنتەرتىپكە ئېلىپ كەلگەن بولۇپ، يېقىندا ئۇنى ئامېرىكا خەلقئارا دىنىي ئەركىنلىك كومىتېتىنىڭ «ۋىجدان مەھبۇسلىرى» قاتارىدا رەسمىي ئېلان قىلغان. مەزكۇر كومىتېتىنىڭ تور بېتىدە بۇ ھەقتە ئاخبارات ئېلان قىلىنغان، شۇنداقلا نۇرى تۈركەل ئەپەندىنىڭ ئادىل تۇنىياز ھەققىدە ئېيتقان سۆزلىرىگە ئورۇن بېرىلگەن، ئۇ مۇنداق دېگەن: «خىتاي كومپارتىيەسى ئۇيغۇر بولغاننىڭ ھەممىسىنى تەھدىت دەپ بېكىتتى. شۇڭا ئۇلار مىليونلىغان ئۇيغۇر ۋە باشقا تۈركىي مۇسۇلمانلارنى لاگېرلارغا سولىدى. ئادىل تۇنىياز ۋە ئۇنىڭ ئائىلىسىدىكىلەرگە ئوخشاش ئۇيغۇرلار بۇ قەبىھ ھاكىمىيەتنىڭ ھۇجۇم نىشانىغا ئايلاندى. بۇ ئەمەلىيەتتە خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ ئۇيغۇرلارنىڭ مۇستەقىل مىللىي ۋە دىنىي كىملىكىنى تامامەن خىتايلاشتۇرۇش ۋە يىلتىزىنى قۇرۇتۇش ھەرىكىتىنىڭ بىر قىسمىدۇر».

مەريەم سۇلتان: «خىتاي ماڭا ئاپامنىڭ ئاغزى ئارقىلىق تەھدىت سالدى»

يوللانغان ۋاقتى:2021-04-09| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى جازا لاگېرلىرى خالىغانچە تۇتقۇن قىلىش خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى نۆۋەتتە دۇچ كېلىۋاتقان مەسىلىلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

تۈركىيىدە تۇرۇپ تاراتقۇلارنىڭ زىيارىتىنى توختىماي قوبۇل قىلىپ، خىتاي تەرىپىدىن لاگېرغا قامالغان ئاپىسى ۋە بارلىق ئۇيغۇرلار ئۇچراۋاتقان زۇلۇنلارنى ئاڭلىتىپ كېلىۋاتقان ياش ئۇيغۇر زىيالىيسى مەريەم سۇلتان بىر قانچە كۈن ئىلگىرى ئۆزىنىڭ تىۋىتتېر قاتارلىق ئىجتىمائىي تاراتقۇ بەتلىرىدە بىر خەۋەرنى ھەمبەھىرلىگەن. يەنى ئۇ ئۆزىنىڭ ئاقسۇ ئونسۇ ناھىيەسىدىكى ئاپىسى، پېنسىيىگە چىققان پېشقەدەم ئوقۇتقۇچى ئايگۈل سۇلتاننىڭ خىتاي دائىرىلىرىنىڭ مەجبۇرلىشى بىلەن سۆزلىگەن ۋىدېيولۇق كۆرۈنۈنىشىنى ھەمبەھرلىگەن.

قارىماققا كېسەلچان ھەم ئاجىز كۆرۈنىدىغان ئايگۇل سۇلتان خانىم ۋىدېيودا قىزىغا قارىتىپ مۇنداق دەيدۇ: «بىزنى ئېكراندا كۆرۈپسىز، بىزنىڭ بەختلىك ئىنتايىن تىنچ-خاتىرجەم ياشاۋاتقانلىقىمىزنى كۈرۈپ ئىنتايىن خوشال بولدىڭىز، بۇنداق دېسىڭىز قانداق بولىدۇ؟. . . سىزنىڭ گېپىڭىزنىڭ ھەممىسى يالغان، ‹3خىل كۈچ› لەرنىڭ قۇتراتقۇچىلىقىغا ئىشەنمەڭ، پىتنە-ئېغىۋا تارقاتماڭ! . . .»

2018-يىلى 10-ئايدا ئايدا ئەنقەرە ئۇنىۋېرسىتېتىدا دوكتور ئاسپىرانتلىقتا ئوقۇۋاتقان مەريەم سۇلتان، ئاپىسى ئايگۇل سۇلتان خانىمنىڭ لاگېرغا ئېلىپ كېتىلگەنلىكىنى رادىيومىزغا ئاڭلاتقان ھەمدە ئۇنىڭ سالامەتلىك ئەھۋالىدىن قاتتىق ئەندىشە قىلىۋاتقانلىقىنى بايان قىلغان ئىدى. ئەينى چاغدا مۇخبىرىمىزنىڭ ئونسۇ ناھىيەسىگە قارىتا ئېلىپ بارغان تېلېفون زىيارەتلىرى داۋامىدا، ئايگۈل سۇلتان خانىمنىڭ 2017-يىلى 10-ئايدىن بېرى يىغىۋېلىش لاگېرىدا ئىكەنلىكى دەلىللەنگەن ئىدى. ئېنىقلاشلىرىمىز داۋامىدا ئۇنىڭ لاگېرغا ئونسۇ ناھىيە بازىرىدىكى شىچېڭ (غەربى شەھەر) ساقچىخانىسى خادىملىرى تەرىپىدىن ئېلىپ كېتىلگەنلىكى ئايدىڭلاشقان ئىدى.

شاھىتلارنىڭ بايانىدىكى لاگېرلار: سىستېمىلىق قىيناق ۋە ئىنسانىيەتكە قارشى جىنايەتلەر (3)

يوللانغان ۋاقتى:2021-03-31| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى جازا لاگېرلىرى خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى نۆۋەتتە دۇچ كېلىۋاتقان مەسىلىلەر يېڭىلىقلار

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

لاگېرلاردا تۇتقۇنلارنى جىسمانىي، روھىي، غۇرۇرى ۋە دىنىي ئېتىقاد جەھەتتىن ۋەيران قىلىدىغان جىنسىي تاجاۋۇز

تىرىك جانلار، روھلار، ھەتتا ئۆلۈكلەرمۇ خورلىنىدىغان خىتاينىڭ ئۇيغۇر دىيارىدىكى جازا لاگېرلىرىدىن قۇتۇلۇپ چىققان ئەر-ئايال لاگېر شاھىدلىرى، ئۆزلىرى ئۇچرىغان خورلاش ۋە قىيىن-قىستاقلار ئىچىدە ئەڭ دەھشەتلىك قىيىن-قىستاقنىڭ باسقۇنچىلىق ۋە تۈرلۈك شەكىللەردىكى جىنسي تاجاۋۇز ئىكەنلىكىنى ئىلگىرى سۈرمەكتە. ئۇلار بۇ خىل خورلاشلارنىڭ تۇتقۇنلارنى روھىي، جىسمانىي ۋە ئىنسانىي غۇرۇر جەھەتتىن ۋەيران قىلىۋېتىدىغانلىقى، ھەتتا ئۇلارنى ھاياتتىن ئۈمىدىنى پۈتۈنلەي ئۈزۈشكە مەجبۇر قىلىدىغانلىقىنى تەكرار بايان قىلماقتا.

دۇنيا مەتبۇئاتلىرىغا بىگۇناھ ئاياللارنىڭ خىتاينىڭ جازا لاگېرلىرىدا سىستېمىلىق ھالدا باسقۇنچىلىققا ئۇچراۋاتقانلىقىنى، ئۆزىنىڭ بۇ رەھىمسىز جىنايەتنىڭ قۇربانى ئىكەنلىكىنى دادىللىق بىلەن پاش قىلغان، ھازىر ئامېرىكادا داۋلىنىۋاتقان لاگېر شاھىدى تۇرسۇناي زىياۋۇدۇن خىتاينىڭ مەقسىدى «پەقەت بىزنى پۈتۈنلەي ۋەيران قىلىشتۇر» دەيدۇ.