«قەتئىي مەخپىي» ھۆججەتلەردىكى ئۇيغۇرلارنى باستۇرۇش توغرىلىق بېرىلگەن كۆرسەتمىلەر (1)

يوللانغان ۋاقتى:2022-06-09| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى جازا لاگېرلىرى خالىغانچە تۇتقۇن قىلىش خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى نۆۋەتتە دۇچ كېلىۋاتقان مەسىلىلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

يېقىندا ئاشكارا بولۇپ كەتكەن «شىنجاڭ ساقچى ھۆججەتلىرى» نامىدىكى توپلامدا خىتاي ھۆكۈمرانلار گۇرۇھىنىڭ ئىچكىي قىسمىدىكى مەخپىي سۆھبەتلەرنىڭ تېكىستكە ئايلاندۇرۇلغان نۇسخىلىرى بار بولۇپ، بۇنىڭدا ئۇيغۇر دىيارىدىكى قىرغىنچىلىق ۋە باستۇرۇشنى قانداق شەكىلدە داۋام قىلدۇرۇش ۋە تاماملاشقا دائىر بىر قاتار كۆرسەتمىلەر كۆزگە چېلىقىدۇ. «قەتئىي مەخپىي» دەپ تامغا ئۇرۇلغان بۇ ھۆججەتلەردىكى كۆرسەتمىلەر خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ نۆۋەتتىكى قىرغىنچىلىقىنىڭ تولىمۇ ئەستايىدىللىق بىلەن پىلانلانغانلىقىنى، شۇنىڭدەك پۈتكۈل ئۇيغۇر مىللىتىنىڭ «دۈشمەن سىنىپ» قاتارىدا مۇئامىلە قىلىنىۋاتقانلىقىنى كۆرسىتىپ بەرگەن.

«قەشقەر كوناشەھەر ھۆججىتى» ئۇيغۇرلارغا قارىتىلغان تۇتقۇننىڭ كۆلىمىنى يەنە بىر قېتىم ئاشكارىلىدى

يوللانغان ۋاقتى:2022-05-19| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى جازا لاگېرلىرى خالىغانچە تۇتقۇن قىلىش خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى نۆۋەتتە دۇچ كېلىۋاتقان مەسىلىلەر يېڭىلىقلار

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

يېقىندا فىرانسىيە ئاگېنتلىقى ۋە بىرلەشمە ئاگېنتلىق قاتارلىق بىر قىسىم خەلقئارالىق تاراتقۇلار «قەشقەر كوناشەھەر ھۆججەتلىرى» دەپ نام بېرىلگەن ۋە خىتاي ھۆكۈمىتى تەرىپىدىن تۇتقۇن قىلىنىپ كېسىۋېتىلگەن 10 مىڭدىن ئارتۇق ئۇيغۇرنىڭ تىزىملىكى يەر ئالغان بىر ھۆججەتنى ئاشكارىلىغان.

بۇ ھۆججەتتە قەشقەرنىڭ كوناشەھەر ناھىيەسىدىن تۇتقۇن قىلىنغان 10 مىڭدىن ئارتۇق ئۇيغۇرنىڭ ئىسىم-فامىلىسى، ئادرېسى، تۇتقۇن قىلىنىش سەۋەبى، قاماقلىق ئورنى قاتارلىق ئۇچۇرلىرى يەر ئالغان. ئەسلى يۇرتى قەشقەر كوناشەھەر ناھىيەسىدىن بولغان ۋە ھازىر چەت ئەللەردە تۇرۇپ يۇرتلىرىدىكى ئۇرۇق-تۇققانلىرىنىڭ ئىز-دېرىكىنى قىلىۋاتقان بىر قىسىم ئۇيغۇرلار بۇ تىزىملىكتىن ئۆز يېقىنلىرىنىڭ ئىسىملىرىنى تاپقان.

ئىقتىدارلىق مۇدىر دىلمۇرات ئابدۇرېھىمنىڭ بىر يىلدىن بۇيان غۇلجا شەھەرلىك قاماقخانىدا سەۋەبسىز تۇتۇپ تۇرۇلىۋاتقانلىقى ئاشكارىلاندى

يوللانغان ۋاقتى:2022-04-21| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى جازا لاگېرلىرى خالىغانچە تۇتقۇن قىلىش خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى نۆۋەتتە دۇچ كېلىۋاتقان مەسىلىلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

مەلۇم بولۇشىچە، 30 يىللىق مائارىپچىلىق ھاياتىدا غۇلجا شەھەرلىك 3-، 8- ۋە 9-ئوتتۇرا مەكتەپلەردە مۇدىر بولۇپ ۋەزىپە ئۆتىگەن ئىقتىدارلىق مائارىپچى دىلمۇرات ئابدۇرېھىم، بۇلتۇر روزا ھېيتتىن ئېتىبارەن ئىز-دېرەكسىز غايىب بولغان. مۇخبىرىمىزنىڭ غۇلجا شەھىرىدىكى مائارىپ تارماقلىرىغا قارىتا ئېلىپ بارغان تېلېفون زىيارەتلىرى داۋامىدا، دىلمۇرات ئابدۇرېھىمنىڭ نۆۋەتتە غۇلجا شەھەرلىك قاماقخانىدا تۇتۇپ تۇرۇلۇۋاتقانلىقى ئاشكارىلاندى.

ھۆرمەتلىك رادىيو ئاڭلىغۇچىلار، غۇلجا ۋەزىيىتىدىن خەۋەردار كىشىلەردىن بىرى يېقىندا رادىيومىزغا ئۇچۇر يوللاپ، غۇلجا شەھەر 9-ئوتتۇرا مەكتەپنىڭ مۇدىرى دىلمۇرات ئابدۇرېھىمنىڭ بۇلتۇر يىل ئوتتۇرىدىن باشلاپ ئىز-دېرىكى غايىب بولغانلىقىنى ئىنكاس قىلدى. ئىنكاستا دېيىلىشىچە، دىلمۇراتنىڭ غۇلجا شەھەر دۆڭمەھەللىدە ئولتۇرۇشلۇق ئائىلە تاۋابىئاتلىرى ئۇنىڭ ئاقىۋىتى ھەققىدە دوست ۋە قولۇم-قوشنىلىرىغا ھېچقانداق مەلۇمات بەرمىگەن. بۇنىڭغا ئاساسەن كىشىلەر، دىلمۇراتنىڭ ساقچىلار تەرىپىدىن تۇتقۇن قىلىنغانلىقى ۋە ئائىلىسىنىڭ ئەھۋالنى جەمئىيەتكە ئاشكارىلىماسلىق ھەققىدە ئاگاھلاندۇرۇلغانلىقىنى تەخمىن قىلىشقان.

گېرمانىيەدە ئوقۇپ قايتقان دوكتور ئابابەكرى ئابدۇرېشىتنىڭ 13 يىللىق كېسىلگەنلىكى دەلىللەندى

يوللانغان ۋاقتى:2022-04-21| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى جازا لاگېرلىرى خالىغانچە تۇتقۇن قىلىش خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى نۆۋەتتە دۇچ كېلىۋاتقان مەسىلىلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

2012-يىلى گېرمانىيەدە زىيارەتچى ئوقۇغۇچى سۈپىتىدە بىر يىل ئىلىم تەھسىل قىلغان دوكتور ئابابەكرى ئابدۇرېشىت ۋەتىنىگە قايتقاندىن كېيىن، 2018-يىلى يىل بېشىدا تۇتقۇن قىلىنغانىدى. يېقىندا ئۇنىڭ چەتئەلدىكى كەسىپداشلىرىدىن بىرى ئۇنىڭ ئون نەچچە يىللىق كېسىۋېتىلگەنلىكى ھەققىدە ئۇچۇر ئالغان. مۇخبىرىمىزنىڭ ئالاقىدار ئورۇنلاردىن ئېنىقلاشلىرى داۋامىدا ئابابەكرى ئابدۇرېشىتنىڭ 13 يىللىق كېسىلگەنلىكى دەلىللەندى. تۆۋەندە مۇخبىرىمىز شۆھرەت ھوشۇرنىڭ بۇ ھەقتە تەييارلىغان پروگراممىسى دىققىتىڭلاردا بولىدۇ.

شىنجاڭ پېداگوگىكا ئۇنىۋېرسىتېتى فىلولوگىيە ئىنستىتۇتىنىڭ ئوقۇتقۇچىسى دوكتور ئابابەكرى ئابدۇرېشىت، 2012-يىلى گېرمانىيەدىكى بىر يىللىق ئوقۇشىنى پۈتتۈرگەندىن كېيىن، تەتقىقاتىنى چەتئەلدە داۋاملاشتۇرۇش ياكى ۋەزىيىتى بارغانسېرى يامانلىشىۋاتقان ئانا ۋەتىنى-ئۇيغۇر ئېلىگە قايتىشتىن ئىبارەت قىيىن بىر تاللاشقا دۇچ كەلگەن ۋە ئۇيغۇر مائارىپىغا ھەسسە قوشۇشتىن ئىبارەت غايىسى بويىچە ئىككىنچى يولنى تاللىغانىكەن. ئابابەكرى ئابدۇرېشىتنىڭ چەتئەلدىكى دوستى ۋە كەسىپدىشى ھۈسەنجان ئەپەندىنىڭ رادىيومىزغا ئىنكاس قىلىشىچە، ئۇ يېقىندا، ئۆزىنىڭ ئالاقە تورلىرى ئارقىلىق ئابابەكرىنىڭ ئون نەچچە يىللىق كېسىلىپ كەتكەنلىكىدىن خەۋەر تاپقان.

غۇلجا چۇلۇقايدا مەھبۇسلارنىڭ ئائىلە-تاۋابىئاتلىرى زاۋۇت – فابرىكىلاردا مەجبۇرىي ئەمگەككە سېلىنماقتىكەن

يوللانغان ۋاقتى:2022-04-11| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى جازا لاگېرلىرى خالىغانچە تۇتقۇن قىلىش خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى نۆۋەتتە دۇچ كېلىۋاتقان مەسىلىلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

مۇخبىرىمىزنىڭ غۇلجا ناھىيەسى چۇلۇقاي يېزىسىغا قارىتا ئېلىپ بارغان تېلېفون زىيارەتلىرى داۋامىدا، دائىرىلەرنىڭ بۇ يېزىدىكى غوللۇق ئەمگەك كۈچلىرىدىن ئايرىلىپ قالغان مەھبۇسلارنىڭ ئائىلە تاۋابىئاتلىرىنى زاۋۇت-فابرىكىلاردا مەجبۇرىي ئەمگەككە سېلىۋاتقانلىقى ئاشكارىلاندى. مەلۇم بولۇشىچە، كۆپىنچىسى ئانىلار ۋە ياشانغانلاردىن تەشكىللەنگەن يۈزلەرچە كىشى ھۈكۈمەت ئاجراتقان بىر ئاپتوبۇسدا  زاۋۇت -فابرىكىلارغا ئاپىرىلىپ، كۈنىگە 10-12 سائەتتىن ئىشقا سېلىنماقتا ئىكەن. بۇلارنى ئىشقا ھەيدەكچىلىك قىلىشقا ئاجرىتىلغان مەخسۇس خادىملار بار ئىكەن.

ۋەزىيەتتىن خەۋەردار كىشىلەردىن بىرىنىڭ ئىنكاس قىلىشىچە، ئۇيغۇر رايونىدا مەھبۇسلار ئائىلە تاۋابىئاتلىرىغا قارىتا نازارەتنى كۈچەيتىش ئۈچۈن، ئۇلارنى دەسلەپكى ئىككى يىلدا سىياسىي ئۆگىنىشلەرگە يىغىۋالغان خىتاي دائىرىلىرى يېقىنقى ئىككى يىلدا ئۇلارنى زاۋۇت-فابرىكىلاردا ناھايىتى تۆۋەن ئىش ھەققى بىلەن مەجبۇرىي ئەمگەككە سالماقتا ئىكەن. دېيىلىشىچە، بۇلارنىڭ مۇتلەق كۆپىنچىسى ئاياللار ۋە ئاز بىر قىسمى ياشانغان ئەرلەر ئىكەن.

غۇلجا چۇلۇقايدىكى 700 نەچچە نوپۇسلۇق بىر كەنتتە ئاز دېگەندە 100 كىشىنىڭ تۈرمىدە ئىكەنلىكى ئاشكارىلاندى

يوللانغان ۋاقتى:2022-04-07| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى جازا لاگېرلىرى خالىغانچە تۇتقۇن قىلىش خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى نۆۋەتتە دۇچ كېلىۋاتقان مەسىلىلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

مۇخبىرىمىزنىڭ غۇلجا ناھىيەسىگە قارىتا ئېلىپ بارغان تېلېفون زىيارەتلىرى داۋامىدا چۇلۇقاي يېزىسىدىكى بىر كەنت ساقچىسى، يېزىلىق ھۆكۈمەتنىڭ مەھبۇس ئائىلە-تاۋابىئاتلىرىغا بېرىۋاتقان ئاتالمىش «ياردەم» لىرىنى بايان قىلىش داۋامىدا چۇلۇقايدىكى 700 نەچچە نوپۇسلۇق بىر كەنتتىن ئاز دېگەندە 100 كىشىنىڭ تۈرمىدە ئىكەنلىكىنى ئاشكارىلىدى.

غۇلجا چۇلۇقايدىكى بىر كەنت ساقچىسى، دائىرىلەرنىڭ ۋىرۇس يۇقۇمى مەزگىلىدە مەھبۇسلار ئائىلە-تاۋابىئاتلىرىغا قانداق قاراۋاتقانلىقى ھەققىدىكى سوئالىمىزغا جاۋابەن، بۇ ئائىلىلەرگە ئالاھىدە كۆڭۈل بۆلۈنىۋاتقانلىقى، يېمەك-ئىچمەكتىن تارتىپ كىيىم-كېچەككىچە پۈتۈن تۇرمۇش ئېھتىياجلىرىنى قامداۋاتقانلىقىنى ئىلگىرى سۈردى. بۇ مەھبۇس ئائىلىلىرىگە قارىتا نۆۋەتتە نېمە ئىشلارنىڭ قىلىنىۋاتقانلىقىنى سورىغىنىمىزدا، ئۇ ئەڭ يېقىندا 30 توننادىن ئارتۇق كۆمۈر تارقىتىلغانلىقىنى تىلغا ئالدى. ئۇ بۇ جەرياندا، ياردەم بېرىلگەن مەھبۇس ئائىلىلىرى سانىنىڭ يۈزگە يەتكەنلىكىنى بايان قىلىش ئارقىلىق، بۇ كەنتتە ئاز دېگەندە 100 كىشىنىڭ تۈرمىدە ئىكەنلىكىنى ئاشكارىلىدى. ئۇنىڭ بايان قىلىشىچە، چۇلۇقاي يېزىسىنىڭ نوپۇسى 10 مىڭدىن ئارتۇق بولۇپ، مەزكۇر «ياردەم» گە ئېرىشكەن 100 مەھبۇس ئائىلىسى مەنسۇپ بولغان كەنتتە 140 ئائىلە 700 نەچچە نوپۇس بار ئىكەن.

كېرىيەدە دوختۇرخانىدىن قېچىپ بالىسىنى قۇتقۇزۇپ قالغان زەينەپخان مەمتىمىن تۈرمىدە جان ئۈزگەن

يوللانغان ۋاقتى:2022-03-29| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى جازا لاگېرلىرى خالىغانچە تۇتقۇن قىلىش خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى نۆۋەتتە دۇچ كېلىۋاتقان مەسىلىلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

2014 ‏-يىلى كېرىيەلىك بىر مۇھاجىرنىڭ ئىنكاس قىلىشى بىلەن، رادىيومىز كېرىيەنىڭ ئارىش يېزىسىدىكى زەينەپخان مەمتىمىن ئىسىملىك ئايالنىڭ ھامىلىسىنى ئالغۇزىۋېتىش ئۈچۈن دوختۇرخانىغا ئەكېلىنگەنلكىدىن خەۋەر تاپقان ۋە مۇخبىرىمىزنىڭ ئىز قوغلاپ خەۋەر ئىشلىشى داۋامىدا، زەينەپخان دوختۇرخانىدىن قېچىپ كېتىش يولى بىلەن ھامىلىنى قۇتقۇزۇپ قالغانىدى. ئاشكارىلىنىشىچە، زەينەپخاننىڭ بالىسى 3 ياشقا كىرگەندە، يەنى 2017 ‏-يىلى لاگېرغا ئەكېتىلىپ كېسىۋېتىلگەن، 2020 ‏-يىلىغا كەلگەندە ئۇنىڭ تۈرمىدىن جەسىتى چىققان. تۆۋەندە مۇخبىرىمىز شۆھرەت ھوشۇرنىڭ بۇ ھەقتە تەييارلىغان پروگراممىسى دىققىتىڭلاردا بولىدۇ.

2014 ‏-يىلى ھامىلىدار قوشنىسى زەينەپخان مەمتىمىننىڭ بالا چۈشۈرۈش ئوپېراتسىيەسى ئۈچۈن دوختۇرخانىغا ئەكېتىلگەنلىكى ھەققىدە ئۇچۇر بەرگەن كېرىيەلىك مۇھاجىر ئارىدىن 7 يىل ئۆتكەن ئالدىنقى ھەپتە مەزكۇر قوشنىسىنىڭ تۈرمىدىن جەسىتى چىققانلىقى ھەققىدە ئۇچۇر بەردى. بۇ ئىنكاستا دېيىلىشىچە، زەينەپخان مەمتىمىن 2017 ‏-يىلىدىكى چوڭ تۇتقۇن باشلانغاندا، ئىلگىرى دوختۇرخانىدىن قېچىپ كەتكەن قىلمىشى ئۈچۈن، جەمئىيەت تەرتىپىنى بۇزۇش ۋە دىنىي ئەسەبىيلىك بىلەن ئەيىبلىنىپ لاگېرغا ئېلىپ كېتىلگەن. دېيىلىشىچە، ئۇ لاگېرغا، ئەينى چاغدا دوختۇرخانىدىن قېچىشىغا يېتەكچىلىك قىلغان يولدىشى مەتقۇربان ئابدۇللا بىلەن تەڭ ئېلىپ كېتىلگەن. مەلۇم بولۇشىچە، 2018 ‏-يىلىنىڭ ئاخىرى، ئۇيغۇر رايوندىكى زور بىر تۈركۈم لاگېرلار تۈرمىگە ئۆزگەرتىلگەندە، زەينەمخان مەمتىمىن بىلەن مەتقۇربان ئابدۇللا 10 يىللىقتىن كېسىلىپ تۈرمىگە تاشلانغان. بىز بۇ ئەھۋالنى ئېنىقلاش ئۈچۈن، ئاۋۋال كېرىيە ناھىيەسىدىكى ئالاقىدار ئىدارە ئورگانلارغا تېلېفون قىلدۇق. خادىملار ئىلگىرىكىگە ئوخشاشلا، بۇ ئەھۋاللار ھەققىدە مەلۇمات بېرىشنى رەت قىلدى.

بالا چۈشۈرۈش ئوپېراتسىيەسىگە قارشى تۇرغان ئاتا 8 يىللىق كېسىلىپ تۈرمىدە جان ئۈزگەن

يوللانغان ۋاقتى:2022-03-15| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى جازا لاگېرلىرى خالىغانچە تۇتقۇن قىلىش خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى نۆۋەتتە دۇچ كېلىۋاتقان مەسىلىلەر يېڭىلىقلار

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

مۇھاجىرەتتىكى كېرىيەلىكلەردىن بىرىنىڭ ئىنكاس قىلىشىچە، كېرىيەنىڭ لەڭگەر يېزىسىدىكى ئابدۇرېشىت ئوبۇل ئىسىملىك بىر دېھقان، 2012-يىلى يۇرتى كېرىيەدىن كۆچۈپ كېتىش يولى بىلەن ھامىلىدار ئايالىنى بالا چۈشۈرۈش ئوپېراتسىيەسىدىن ساقلاپ قالغان. ئۇ كېيىنچە يۇرتىغا قايتىپ كېلىپ پىلانلىق تۇغۇت جەرىمانىسىنى تۆلىگەن بولسىمۇ، 2017-يىلىغا كەلگەندە، ئۇنىڭ بالىسىنى قۇتقۇزۇپ قېلىشى دىنىي رادىكاللىقنىڭ ئىپادىسى دەپ قارىلىپ تۈرمىگە تاشلانغان. ئۇ تۈرمىدە جازا مۇددىتىنى ئۆتەۋاتقان مەزگىلدە ھاياتىدىن ئايرىلغان. مۇخبىرىمىزنىڭ تېلېفون زىيارەتلىرى داۋامىدا بۇ ئۇچۇرنىڭ توغرىلىق دەلىللەندى.

كېرىيەلىك بىر مۇھاجىرنىڭ ئىنكاس قىلىشىچە، كېرىيەنىڭ لەڭگەر يېزا سايباغ كەنتىدە ئولتۇرۇشلۇق ئابدۇرېشىت ئوبۇل، 2012-يىلى ياز ئايلىرىدا، ھامىلىدار ئايالىنى ئېلىپ كېرىيەدىن كۆچۈپ كەتكەن. ئۇ ئايالى يەڭگىپ بالىسى بىر ياشقا كەلگەندە يۇرتىغا قايتىپ كەلگەن. بۇ چاغدا يېزا ساقچىلىرى ئابدۇرېشىت ئوبۇلنى تۇتقۇن قىلىپ بىر ھەپتىچە سولاپ قويغان ۋە ئاتالمىش سىياسىي تەربىيە بەرگەندىن كېيىن قويۇپ بەرگەن ۋە پىلاندىن ئارتۇق تۇغۇلغان بالا ئۈچۈن يېزىلىق ھۆكۈمەت ئۇنىڭغا 20 مىڭ يۈەن جەرىمانە قويغان. كېرىيەلىك مۇھاجىرنىڭ ئەسكەرتىشىچە، گەرچە ئابدۇرېشىت ئوبۇل جازاسىنى تارتىپ بولغان ۋە جەرىمانىنى تۆلەپ بولغان بولسىمۇ، 2017-يىلىغا كەلگەندە، بۇرۇن بىر ھەپتە تۇتۇپ تۇرۇلغانلىقى ئۈچۈن سابىق تۇتقۇنلار قاتارىدا لاگېرغا ئېلىپ كېتىلگەن. ئۇ لاگېردا ئىككى يىلچە ياتقاندىن كېيىن، ئۇنىڭ 5 يىل ئىلگىرى ھامىلىدار ئايالىنى پىلانلىق تۇغۇت ئوپېراتسىيەسى قىلدۇرماسلىقى دىنىي ئاڭنىڭ، يەنى دىنىي ئەسەبىيلىكنىڭ تەسىرى دەپ قارالغان، ئۇنىڭ ئائىلىسى بويىچە بىر مەھەل مۆكۈنۈپ ياشىشى، ھۆكۈمەت بىلەن قارشىلىشىش ۋە جەمئىيەت تەرتىپىنى بۇزۇش دەپ قارالغان ھەم 8 يىللىق كېسىۋېتىلگەن.

شىنجاڭ پېداگوگىكا ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ ئوقۇتقۇچىسى نۇرمەمەت ئۆمەر ئۇچقۇننىڭ 10 يىللىق كېسىۋېتىلگەنلىكى دەلىللەندى

يوللانغان ۋاقتى:2022-03-07| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى جازا لاگېرلىرى خالىغانچە تۇتقۇن قىلىش خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى نۆۋەتتە دۇچ كېلىۋاتقان مەسىلىلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

شىنجاڭ پېداگوگىكا ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ ئوقۇتقۇچىسى نۇرمەمەت ئۆمەر ئۇچقۇن. (ۋاقتى ۋە ئورنى ئېنىق ئەمەس)

«كۆزۈڭنى ئاچ، ئۆزۈڭنى تاپ ئەركەكلەر» ناملىق ماقالىلەر توپلىمىنىڭ ئاپتورى، «چوڭ شاھمات تاختىسى» ناملىق ئامېرىكا ئىستراتېگىيە دەستۇرىنى ئۇيغۇرچە تەرجىمە قىلغان نۇرمەمەت ئۆمەر ئۇچقۇننىڭ 10 يىللىق كېسىۋېتىلگەنلىكى ۋە نۆۋەتتە كېرىيە تۈرمىسىدە جازا مۇددىتىنى ئۆتەۋاتقانلىقى دەلىللەندى.

ئىنكاس قىلىنىشىچە، شىنجاڭ پېداگوگىكا ئۇنىۋېرسىتېتى فىلولوگىيە ئىنستىتۇتىنىڭ ئەدەبىيات ئوقۇتقۇچىسى نۇرمەمەت ئۆمەر ئۇچقۇن «دۆلەت مەدەنىيىتىنى چەتكە قېقىش» ۋە «دۆلەتنى پارچىلاشقا ئۇرۇنۇش» بىلەن ئەيىبلىنىپ 10 يىللىق كېسىۋېتىلگەن. بۇ ئۇچۇر نۇرمەمەت ئۆمەر ئۇچقۇننىڭ نۆۋەتتە نورۋېگىيەدە ياشاۋاتقان ساۋاقدىشى ھۈسەنجان ئەپەندى تەرىپىدىن ئىگىلەنگەن.

مەلۇم بولۇشىچە، ئەدەبىيات، تەرجىمە، تەتقىقات ۋە كومپيۇتېر قاتارلىق كۆپ خىل ساھەدە ئۆزىنى پۇختا يېتىلدۈرگەن ۋە ئۇيغۇر جەمئىيىتىگە مەزكۇر ساھەلەردە كۆزگە كۆرۈنەرلىك مېۋىلەرنى سۇنۇپ كېلىۋاتقان نۇرمەمەت ئۆمەر ئۇچقۇن 2018 ‏-يىلىنىڭ بېشىدا تۇتقۇن قىلىنغان. ئۇنىڭ تۇتقۇندا ئىكەنلىكى ئىككى يىل ئاۋۋالقى ئېنىقلاشلىرىمىز داۋامىدا دەلىللەنگەن بولسىمۇ، ئەمما كېسىلگەن-كېسىلمىگەنلىكى نامەلۇم ئىدى. ئۇنىڭ تۇتقۇندا ئىكەنلىكى ئاشكارىلانغاندىن كېيىن، ھۈسەنجان ئەپەندى ئۆزىنىڭ ئالاقىدار قاناللىرى ئارقىلىق، نۇرمەمەت ئۆمەر ئۇچقۇننىڭ ئاقىۋىتى ھەققىدە ئىزچىل مەلۇمات ئىگىلىگەن ۋە ئۇنىڭ كېرىيە تۈرمىسىدە جازا مۇددىتىنى ئۆتەۋاتقانلىقىدىنمۇ خەۋەر تاپقان.

ئۇيغۇر نوپۇسى 7 مىڭغا بارمايدىغان ماناس ناھىيەسىدە 800 گە يېقىن ئۇيغۇرنىڭ لاگېردا ئىكەنلىكى ئاشكارىلاندى

يوللانغان ۋاقتى:2022-03-04| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى جازا لاگېرلىرى خالىغانچە تۇتقۇن قىلىش خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى نۆۋەتتە دۇچ كېلىۋاتقان مەسىلىلەر يېڭىلىقلار

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

خىتاينىڭ 2017‏-يىلىدىكى نوپۇس ئىستاتىسكىىسىدا، ئۇيغۇر رايونىنىڭ ماناس ناھىسيىدە ئۇيغۇر نوپۇسىنىڭ 6193 نەپەر ئىكەنلىكىنى ۋە ناھىيە ئومۇمىي نوپۇسىنىڭ ئاران 2.5 پىرسەنتىنى تەشكىل قىلىدىغانلىقى قەيت قىلىنغان. مەلۇم بولۇشىچە، ئۇيغۇر نوپۇسى مۇشۇ دەرىجىدە ئاز بولغان ماناس ناھىيەسىدىمۇ لاگېردىن بىرسى بار بولۇپ، ئۇنىڭغا 800 گە يېقىن ئۇيغۇر تۇتقۇن قاماقلىق ئىكەن.

ھۆرمەتلىك رادىيو ئاڭلىغۇچىلار، ئۆتكەن يىلى ماناستىكى غايىب دىنىي مۇئەللىمە خاسىيەت ئەخمەت ھەققىدە ئېلىپ بارغان ئېنىقلاشلىرىمىز داۋامىدا، 2017‏-يىلى تۇتقۇن قىلىنغانلىقى ۋە 14 يىللىق كېسىلگەنلىكى دەلىلىنىش بىلەن بىرلىكتە، ماناس ناھىيەسىدىمۇ بىر ياكى بىر نەچچە لاگېرنىڭ بارلىقى ئېھتىماللىقى مەلۇم بولغان ئىدى.

بىز شۇنىڭدىن كېين ماناستىكى ساقچىخانا، قاماقخانا ۋە ئەدلىيە پونكىتلىرىغا تېلېفون قىلىپ، ماناستىكى لاگېرلار ھەققىدە مەلۇمات سورىدۇق. خادىملار كۆپىنچە ھاللاردا ئۆزلىرىنىڭ بۇ ھەقتە مەلۇمات بېرىشكە ھوقۇقلۇق ئەمەسلىكىنى بايان قىلدى.