دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيىنىڭ قازاقىستاندىكى ۋەكىللىرى يېڭى خىزمەت پىلانلىرىنى تۈزدى

يوللانغان ۋاقتى:2021-11-26| سەھىپە: 7-قۇرۇلتاي ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر د ئۇ ق غا ئالاقىدار خەۋەرلەر يېڭىلىقلار

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

مەلۇمكى، بۇ يىل 12-14-نويابىر كۈنلىرى چېخىيە پايتەختى پىراگادا دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيىنىڭ 7-نۆۋەتلىك ۋەكىللەر قۇرۇلتىيى بولۇپ ئۆتكەنىدى. ئۇنىڭغا 25 مەملىكەتتىن 200 دىن ئوشۇق ۋەكىل بىۋاسىتە قاتناشقان بولۇپ، قالغانلىرى، شۇ جۈملىدىن قازاقىستانلىق ۋەكىللەردىن 39 ئادەم تور ئارقىلىق ئىشتىراك قىلغان. 14-نويابىردا دېموكراتىك ئۇسۇلدا سايلام ئېلىپ بېرىلىپ، د ئۇ ق نىڭ يېڭى نۆۋەتلىك رەھبەرلىك گۇرۇپپىسى سايلاپ چىقىلغان.

خەۋەرلەرگە قارىغاندا، دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيىنىڭ رەھبەرلىك گۇرۇپپىسى تەركىبىدە قازاقىستانلىقلارمۇ بولغان. جۈملىدىن ئەركىن ئەخمەتوف دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيى ئىجراىيە كومىتېتى رەئىسىنىڭ ئورۇنباسارى، ئابدۇرەھىم قۇربانوف باش تەپتىشى ئورۇنباسارى، دىلنارا قاسىموۋا مائارىپ كومىتېتىنىڭ مۇدىرى بولۇپ سايلانغان. شۇنىڭدەك دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيىنىڭ ئىككىنچى مەرتەم سايلانغان رەئىسى دولقۇن ئەيسا قەھرىمان غوجامبەردىنى ئالىي مەسلىھەتچى قىلىپ تەيىنلىگەن.

ھىندىستاندىن كەلگەن ۋەكىل: «بىزنىڭ مەقسىتىمىز ئۇيغۇر تىلىنى ئۆگىنىپ، كىملىكىمىزنى قوغداپ قېلىش»

يوللانغان ۋاقتى:2021-11-22| سەھىپە: 7-قۇرۇلتاي ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر د ئۇ ق غا ئالاقىدار خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى يېڭىلىقلار پائالىيەتلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

چېخىيە پايتەختى پىراگادا ئېچىلغان دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيىنىڭ 7-نۆۋەتلىك ۋەكىللەر قۇرۇلتىيىغا ھىندىستاندىنمۇ ۋەكىل قاتناشتى. ھىندىستان كەشمىردىن كەلگەن ۋاسىم ئابدۇللاھ زىيارىتىمىزنى قوبۇل قىلىپ، بوۋىسىنىڭ ئۇيغۇر ئىكەنلىكىنى، كەشمىر ۋە لاداختىكى ئۇيغۇرلارنىڭ ئانا تىلىنى ئۇنتۇپ كەتكەنلىكىنى، ئەمدى ئۇيغۇر تىلى مەكتەپلىرى ئېچىپ ياشلارغا ئۇيغۇر تىلى ئۆگىتىدىغانلىقىنى بىلدۈردى. ۋاسىم ئابدۇللاھ زىيارىتىمىزنى قوبۇل قىلىپ، ئالدى بىلەن ئائىلە كېلىپ چىقىشى ۋە نەسەبى ھەققىدە مەلۇمات بېرىپ مۇنداق دېدى: «مەن ھىندىستاندىن كەلدىم، ئىسىم فامىلەم ۋاسىم ئابدۇللاھ. مېنىڭ چوڭ دادام ۋەتەندىن چىققان ئىكەن. بىزنىڭ تېگىمىز قەشقەرنىڭ قاغىلىق دېگەن جايىدىن. مېنىڭ داداممۇ ئەسلىدە ۋەتەندە تۇغۇلغانىكەن. دادام خىتاي بىلەن ھىندىستان ئوتتۇرىسىدا تىجارەت قىلىپ، كېيىن ھىندىستاندىن ۋەتىنىگە قايتالماي، ھىندىستاندا توي قىلىپ بالا-چاقىلىق بولۇپ قېلىپ قالغانىكەن.

مېنىڭ دادامنىڭ بىردىن بىر ئارزۇسى ۋەتىنىگە قايتىپ كېتىش ئىدى، ئەپسۇسكى 2018-يىلى ئالەمدىن ئۆتتى. مېنىڭ دادامنىڭ ئارزۇسىنى ئورۇنلاش ئۈچۈن دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيىنىڭ بۇ يىغىنىغا قاتناشتىم».

ۋاسىم ئابدۇللاھ لاداخ ۋە كەشمىر دېگەن جايدا ئۆزى بىلىدىغان 30 ئۇيغۇر ئائىلە بارلىقى، ئەمما 70-80 ئەتراپىدا ئۇيغۇر بارلىقىنى پەرەز قىلىدىغانلىقىنى بىلدۈردى. ئۇ، مۇنداق دېدى:

«لاداخ بىلەن كەشمىردە 30 ئەتراپىدا ئۇيغۇر ئائىلە بار. بۇ ئائىلىلەرنىڭ ئۈچ-تۆتتىن بالىسى بار دېگىنىمىزدە 70-80 نەپەر ئۇيغۇر بار دېيىشكە بولىدۇ. بۇ ئۇيغۇرلار پەقەتلا ئۇيغۇرلارنىڭ تاماق مەدەنىيىتىنى ساقلاپ قالغان، مەسىلەن بىز ھازىرمۇ لەڭمەن، پولۇ ۋە سامسىلارنى يەيمىز. لېكىن تىلىمىزنى ئۇنتۇپ كەتتۇق. چۈنكى ئۇ يەردىكى ئۇيغۇرلارنىڭ سانى ئاز، بىر يەردە جەم بولۇپ ئولتۇراقلاشمىغان بولغاچقا لاداخنىڭ يەرلىك تىلى، كەشمىر ۋە ھىندىچە ئۆگىنىپ، يەرلىكلەر بىلەن توي قىلىپ ئاسسىمىلياتسىيە بولۇپ كەتكەن».

ماررىيوت (Marriott) مېھمانخانىسى دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيىغا يىغىن زالى بەرمىگەنلىكى ئۈچۈن كەچۈرۈم سورىدى

يوللانغان ۋاقتى:2021-11-22| سەھىپە: 7-قۇرۇلتاي ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر د ئۇ ق غا ئالاقىدار خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى يېڭىلىقلار پائالىيەتلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

دۇنيادا 130 دىن ئارتۇق دۆلەتتە شۆبىسى بولغان ۋە دۇنيادىكى ئەڭ چوڭ مېھمانسارايلار زەنجىرى ھېسابلىنىدىغان ماررىيوت (Marriott) مېھمانخانىسىنىڭ چېخىيە پايتەختى پىراگادىكى شۆبىسى دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيىنىڭ يىغىنىغا زال بېرىشنى رەت قىلغان. ۋەقە بۈگۈن ئاشكارىلانغاندىن كېيىن ئاخباراتلاردا ۋە ئىجتىمائىي تاراتقۇلاردا زور ئىنكاس قوزغىدى.

دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيىنىڭ پروگرامما يېتەكچىسى زۇمرەتئاي ئەركىننىڭ بىزگە ئېيتىشىچە دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيى 11-ئاينىڭ 12-كۈنىدىن 14-كۈنىگىچە پىراگادا ئۆتكۈزۈلگەن يىغىنى ئېچىلىشتىن بۇرۇن بۇ شەھەرگە جايلاشقان بىر قانچە مېھمانخانىلار بىلەن كۆرۈشۈپ، قۇرۇلتاينى ئېچىش ئۈچۈن مۇۋاپىق مېھمانخانا ئىزدىگەن ۋە ماررىيوت مېھمانخانىسىنى كۆرۈپ كېلىشى ئۈچۈن بىر مەسئۇل كىشىنى ئەۋەتكەن.

دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيىغا ۋەكىل بولۇپ بارغان كىشى دەسلەپتە بۇ يىغىننىڭ كىم تەرىپىدىن ئېچىلىدىغانلىقىنى ئېيتمىغان. ئۇ مېھمانخانىنىڭ يىغىن زاللىرىنى ئايلىنىپ كۆرۈپ بولغاندىن كېيىن ئاندىن مېھمانخانا مەسئۇلىغا ئۆزىنىڭ دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيىغا ۋەكىل بولۇپ كەلگەنلىكىنى، بۇ يىغىننىڭ دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيىنىڭ يىغىنى ئىكەنلىكىنى ئېيتقان. نەتىجىدە ئۇزۇن ئۆتمەيلا ماررىيوتنىڭ پىراگادىكى مېھمانخانىسىدىن بۇ يىغىنغا زال بېرەلمەيدىغانلىقى ھەققىدە خەت تاپشۇرۇۋالغان. 1-ئۆكتەبىر كۈنى يېزىلغان بۇ ئېلخەتتە مۇنداق دېيىلگەن: «بۈگۈن مېھمانخانىمىزنى زىيارەت قىلغانلىقىڭىز ئۈچۈن كۆپ رەھمەت. بەختكە قارشى، مەن سىزگە بىزنىڭ سىلەرگە زال تەمىنلىيەلمەيدىغانلىقىمىزنى ئۇقتۇرماقچىمەن. بىز شىركەت باشقۇرۇش ئورگىنى بىلەن بۇ ھەقتە مەسلىھەتلەشتۇق. سىياسىي بىتەرەپلىكىمىز سەۋەبىدىن، بىز بۇ خىلدىكى سىياسىي تېمىلىق پائالىيەتلەرگە سورۇن بېرەلمەيمىز. ۋاقتىڭىز ۋە چۈشىنىشىڭىزگە يەنە بىر قېتىم رەھمەت».

د ئۇ ق 7-نۆۋەتلىك ئومۇمىي قۇرۇلتىيىنىڭ ئىككىچى كۈنىدە 4 يىللىق خىزمەتلەردىن دوكلات بېرىلگەن

يوللانغان ۋاقتى:2021-11-13| سەھىپە: 7-قۇرۇلتاي ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر د ئۇ ق غا ئالاقىدار خەۋەرلەر يېڭىلىقلار پائالىيەتلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

چېخىيە پايتەختى پراگادا ئېچىلىۋاتقان دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيىنىڭ 7-نۆۋەتلىك ۋەكىللەر قۇرۇلتىيى بۈگۈن، يەنى 11-ئاينىڭ 13-كۈنى پۈتۈن ۋەكىللەرگە د ئۇ ق نىڭ 2017-يىلىدىن بۇيانقى 4 يىللىق خىزمەتلىرىدىن دوكلات بەرگەن.

قۇرۇلتاي كۈنتەرتىپى بويىچە، بۈگۈنكى يىغىنغا د ئۇ ق نىڭ مۇئاۋىن رەئىسى دوكتور ئەركىن ئەكرەم رىياسەتچىلىك قىلغان. ئالدى بىلەن د ئۇ ق نىڭ قۇرۇلۇشى ۋە تەرەققىياتىدا مۇھىم رول ئوينىغان ئەركىن ئالپتېكىن، ئەسقەر جان، فەرۇق سادىقوف قاتارلىق پېشقەدەملەرنىڭ كۆرسەتكەن خىزمەتلىرىگە مىنەتدارلىق بىلدۈرۈلۈپ، تەقدىرنامە بېرىلگەن. ئاندىن د ئۇ ق رەئىسى دولقۇن ئەيسا 2017-يىلىدىن بۇيانقى قۇرۇلتاينىڭ 4 يىللىق خىزمەتلىرىدىن ئومۇمىي دوكلات بەرگەن.

قۇرۇلتاينىڭ كۈنتەرتىپى بويىچە د ئۇ ق رەئىسى دولقۇن ئەيسانىڭ ئومۇمىي دوكلاتىدىن كېيىن، د ئۇ ق نىڭ ئىجرائىيە رەئىسى ئۆمەر قانات ئەپەندى د ئۇ ق ئىجرائىيە كومىتېتى تەركىبىدىكى ھەرقايسىي كومىتېتلارنىڭ 4 يىللىق خىزمەتلىرىدىن دوكلات بەرگەن. د ئۇ ق نىڭ مۇئاۋىن رەئىسى پەرھات مۇھەممىدى د ئۇ ق تەركىبىدىكى تەشكىلاتلارنىڭ خىزمەتلىرىدىن دوكلات بەرگەن. د ئۇ ق فوندىنىڭ مالىيەگە مەسئۇل خادىمى ئابدۇجېلىل ئەمەت ئەپەندى د ئۇ ق نىڭ 4 يىللىق كىرىم-چىقىم ئەھۋالىدىن دوكلات بەرگەن. د ئۇ ق نىڭ باش تەپتىشى ئابلىكىم ئىدرىس ئەپەندى د ئۇ ق نىڭ 4 يىللىق تەپتىش خىزمەتلەىرىدىن دوكلات بەرگەن.

د ئۇ ق نىڭ 7-نۆۋەتلىك ئومۇمىي ۋەكىللەر قۇرۇلتىيى ئىككى جۇمھۇرىيەتنىڭ خاتىرە كۈنىدە باشلاندى

يوللانغان ۋاقتى:2021-11-13| سەھىپە: 7-قۇرۇلتاي ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر د ئۇ ق غا ئالاقىدار خەۋەرلەر يېڭىلىقلار

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

11-ئاينىڭ 12-كۈنى 1933-يىلى قۇرۇلغان شەرقىي تۈركىستان ئىسلام جۇمھۇرىيىتى ۋە 1944-يىلى قۇرۇلغان بىلەن شەرقىي تۈركىستان جۇمھۇرىيىتىنىڭ خاتىرە كۈنى بولۇپ، د ئۇ ق نىڭ 7-نۆۋەتلىك ئومۇمىي ۋەكىللەر قۇرۇلتىيى دەل مۇشۇ خاتىرە كۈندە چېخىيە پايتەختى پىراگادا ئىستىقلال مارشى بىلەن باشلاندى. يىغىنغا د ئۇ ق ئىجرائىيە كومىتېتىنىڭ رەئىسى ئۆمەر قانات ئەپەندى رىياسەتچىلىك قىلدى. د ئۇ ق رەئىسى دولقۇن ئەيسا ئەپەندى باشلىنىش نۇتۇقى سۆزلىدى. د ئۇ ق نىڭ قۇرغۇچى ئەزاسى ۋە سابىق رەئىسى ئەركىن ئالىپتېكىن ئەپەندى دولقۇن ئەيسادىن كېيىن تەكلىپكە بىنائەن سۆزگە چىقىپ، د ئۇ ق نىڭ تارىخى ۋە نۆۋەتتىكى شەرقىي تۈركىستان مەسىلىسى توغرىسىدا توختىلىپ ئۆتتى.

بۇ قېتىمقى قۇرۇلتايغا 150 ۋەكىلنىڭ بىۋاستە قاتنىشىدىغانلىقى، قالغان ۋەكىللەرنىڭ تور ئارقىلىق ئىشتىراك قىلىدىغانلىقى بەلگىلەنگەن بولسىمۇ، 25 دۆلەتتىن 200 دىن ئارتۇق ۋەكىل پىراگاغا يېتىپ كېلىپ، يىغىنغا قاتناشقان ئىدى. يىغىندا چېخىيە كېڭەش پالاتاسى تاشقىي ئىشلار كومىتېتىنىڭ رەئىسى پاۋېل فىشىر، ئامېرىكا خەلقئارا دىنىي ئىشلار كومىتېتىنىڭ مۇئاۋىن رەئىسى نۇرى تۈركەل، باۋارىيە پارلامېنتىنىڭ ئەزاسى ماركوس، ياۋروپا پارلامېنتىنىڭ ئەزاسى ماركىتا گىرىگورىۋا، فرانسىيە پارلامېنتىنىڭ ئەزاسى فرىدېرك دوما، كانادا پارلامېنتىنىڭ ئەزاسى سامىر زۇبەيرى، تۈركىيە پارلامېنتىنىڭ ئەزاسى ئۈمىد ياردىم قاتارلىق خانىملار ۋە ئەپەندىلەر نۇتۇقلار سۆزلەپ، خىتاينىڭ ئىرقىي قىرغىنچىلىق سىياسەتلىرىنى ھەرخىل نۇقتىلاردىن قاتتىق تەنقىدلەپ ئۆتتى ھەمدە شەرقىي تۈركىستان مەسىلىسىگە بولغان ھېسداشلىقلىرىنى ئىپادە قىلىشتى. زال ئىچىدە گۈلدىراس ئالقىش سادالىرى ئۈزۈلمىدى.

د ئۇ ق 7-نۆۋەتلىك ئومۇمىي ۋەكىللەر قۇرۇلتىيىنىڭ ئېچىلىش مۇراسىمى پراگادا داغدۇغۇلۇق ئۆتكۈزۈلدى

يوللانغان ۋاقتى:2021-11-13| سەھىپە: 7-قۇرۇلتاي ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر د ئۇ ق غا ئالاقىدار خەۋەرلەر يېڭىلىقلار

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

11-نويابىر كۈنى د ئۇ ق نىڭ 7-نۆۋەتلىك ئومۇمىي ۋەكىللەر قۇرۇلتىيىغا قاتنىشىش ئۈچۈن دۇنيانىڭ ھەرقايسىي ئەللىرىدىكى 25 دۆلەتتىن كەلگەن ئۇيغۇر ۋەكىللەر ۋە چەت ئەللىك شەرەپ مېھمانلىرى چېخىيە پايتەختى پىراگا شەھىرىدىكى گراندىئور مېھمانخانىسىغا جەم بولدى. چۈشتىن كېيىن سائەت 18:00 دىن باشلاپ مېھمانخانىنىڭ چوڭ زالىدا «ئۇيغۇر ئاۋازى رەسىم كۆرگەزمىسى»، «ئۇيغۇر ئاۋازى كىتاب يەرمەنكىسى» پائالىيىتى ئۇيۇشتۇرۇلۇش بىلەن بىرگە، 7-قۇرۇلتاينىڭ ئېچىلىش مۇراسىمى ئۆتكۈزۈلدى.

د ئۇ ق نىڭ 7-نۆۋەتلىك ئومۇمىي ۋەكىللەر قۇرۇلتىيىنىڭ ئېچىلىش مۇراسىمىغا د ئۇ ق پروگرامما يېتەكچىسى زۇمرەتئاي رىياسەتچىلىك قىلدى. مۇراسىمدا د ئۇ ق رەئىسى دولقۇن ئەيسا، چېخىيە پارلامېنتى كېڭەش پالاتاسىنىڭ مۇئاۋىن رەئىسى جىرى ئوبېرفالتسىر، گېرمانىيە پارلامېنت ئەزاسى روزىن مىللار، تۈركىيەلىك ئادۋوكات ئىلياس دوغان، چېخىيەدىكى «مۇنبەر 2000» نىڭ ئىجرائىيە مۇدىرى ياكوب كىلېپال، تۈركىيە پارلامېنت ئەزاسى مېتىن كېسەر قاتارلىقلار نۇتۇق سۆزلەپ، 7-قۇرۇلتايغا ئۇتۇقلار تىلىدى ۋە شەرقىي تۈركىستان خەلقىنىڭ خىتاي ئاسارىتىدىن، جازا لاگېرلىرىدىن تېزراق قۇتۇلۇپ، ئەركىنلىك، ھۆرلۈكتىن ئىبارەت ئەقەللىي ھەقلىرىگە بىر قەدەم بولسىمۇ بالدۇرراق ئېرىشىشىگە تىلەكداشلىق بىلدۈردى. يەنە بىر قىسىم شەرەپ مېھمانلىرىمۇ مۇراسىمدا سۆز ئېلىپ، خىتاي ھاكىمىيىتىنىڭ ئۇيغۇرلار ئۈستىدىن يۈرگۈزىۋاتقان «ئىرقىي قىرغىنچىلىق» ۋە «ئىنسانىيەتكە قارشى جىنايەت» لىرىنى قاتتىق ئەيىبلىدى.

د ئۇ ق: «7-نۆۋەتلىك ئومۇمىي ۋەكىللەر قۇرۇلتىيىنى تارىخىي بىر قۇرۇلتايغا ئايلاندۇرىمىز!»

يوللانغان ۋاقتى:2021-11-10| سەھىپە: 7-قۇرۇلتاي ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر د ئۇ ق غا ئالاقىدار خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى يېڭىلىقلار

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

مەلۇم بولغىنىدەك، 2021-يىلى 15-ئىيۇن كۈنى بېلگىيە پارلامېنتى تاشقى ئىشلار كومىتېتى قارار ماقۇللاپ، خىتاينىڭ ئۇيغۇرلار ئۈستىدىن يۈرگۈزۈۋاتقان باستۇرۇشلىرىنى «ئىرقىي قىرغىنچىلىق» دەپ ئېلان قىلغان، بۇنىڭدىن بىر كۈن بۇرۇن، يەنى 14-ئىيۇن كۈنى بولسا چېخىيە پارلامېنتى 38 گە قارشى 0 ئاۋاز بىلەن قارار ماقۇللاپ «ئۇيغۇر ئىرقىي قىرغىنچىلىقى» ۋە «ئىنسانىيەتكە قارشى جىنايەت» نى ئېتىراپ قىلغانىدى. 7-نۆۋەتلىك د ئۇ ق يىغىنى ئۇيغۇرلار مەسىلىسى، تەيۋەن مەسىلىسى ۋە خوڭكوڭ مەسىلىسى بىلەن خىتاينى داۋاملىق بىئارام قىلىپ كېلىۋاتقان مۇشۇ چېخىيە دۆلىتىنىڭ پايتەختى پىراگادا داغدۇغىلىق ئۆتكۈزۈلۈش ئالدىدا تۇرماقتا.

6-نويابىر كۈنى د ئۇ ق ئاخىرقى قېتىملىق ئىجرائىيە كومىتېتى يىغىنىنى چاقىرىپ، 7-قۇرۇلتاينىڭ تەييارلىق خىزمەتلىرى ھەققىدە توختالدى. د ئۇ ق رەئىسى دولقۇن ئەيسا ئەپەندى يىغىندا ئالدى بىلەن 6-قۇرۇلتاينىڭ نەتىجىلىرىنى مۇئەييەنلەشتۈردى ۋە 7-قۇرۇلتاينىڭ تېخىمۇ ئۈنۈملۈك، ئۇتۇقلۇق بولۇشىغا تىلەكداشلىق بىلدۈردى. يىغىن رىياسەتچىسى، د ئۇ ق ئىجرائىيە كومىتېتى رەئىسى ئۆمەر قانات ئەپەندى 6-قۇرۇلتاي كەبى، 7-قۇرۇلتاينىمۇ «تارىخىي بىر قۇرۇلتاي» غا ئايلاندۇرۇشنى تەشەببۇس قىلدى.