ئامېرىكا دۆلەت مەجلىس ئەزالىرى خىتايدىن مالايشىيا قايتۇرۇپ بەرگەن ئۇيغۇر مۇساپىرلىرىنىڭ ئىز-دېرىكىنى بېرىشنى تەلەپ قىلدى

يوللانغان ۋاقتى:2011-09-02| سەھىپە: باشقا خەۋەرلەر

ر ف ئا خەۋىرى
2011-يىلى 9-ئاينىڭ 2-كۈنى

ئامېرىكا دۆلەت مەجلىسىنىڭ بىر قىسىم ئەزالىرى مالايشىيا ھۆكۈمىتىنى تەنقىد قىلىپلا قالماي، خىتاي ھۆكۈمىتىدىن مالايشىيا قايتۇرۇپ بەرگەن 11 نەپەر ئۇيغۇر مۇساپىرىنىڭ ئىز-دېرىكىنى بېرىشنى تەلەپ قىلغان.

«5‏-ئىيۇل ۋەقەسى» دىن كېيىن سىياسىي زىيانكەشلىكتىن قېچىپ، قوشنا ئەللەرگە قېچىپ چىققان ئۇيغۇر مۇساپىرلار مەسىلىسى خەلقئارا كىشىلىك ھوقۇق ئورگانلىرى، مۇساپىرلارنى قوغداش تەشكىلاتلىرى ۋە غەرب پارلامېنتلىرىدىكى بەزى پارلامېنت ئەزالىرىنىڭ دىققىتىنى قوزغىغان نۆۋەتتىكى جىددىي مەسىلىلەرنىڭ بىرى بولۇپ قالدى. يېقىندا مالايشىيا خىتايغا قايتۇرۇپ بەرگەن 11 كىشىنىڭ ۋەقەسى ئۇيغۇر مۇساپىرلىرىنىڭ بۇ خىل ھاياتى تەھدىتكە ئۇچراش ئېھتىماللىقى مەۋجۇت بىر دۆلەتكە قايتۇرۇلۇش ھادىسىلىرىنىڭ يەنە بىرىدۇر.

ۋال ستىرىت ژۇرنىلى: «ئاسىيادا ئۇيغۇر ئوۋلاش»

يوللانغان ۋاقتى:2011-08-27| سەھىپە: باشقا خەۋەرلەر

ر ف ئا خەۋىرى
2011-يىلى 8-ئاينىڭ 27-كۈنى

مالايشىيا دائىرىلىرىنىڭ 11 ئۇيغۇرنى خىتايغا قايتۇرۇپ بەرگەنلىكى قاتتىق تەنقىد قىلىندى. خەلقئارادىكى كىشىلىك ھوقۇق تەشكىلاتلىرى مالايشىيانى قالغان 5 ئۇيغۇرنى خىتايغا قايتۇرماسلىققا چاقىرماقتا.

مالايشىيا داىرىلىرى 8-ئاينىڭ باشلىرىدا 16 ئۇيغۇرنى تۇتقۇن قىلىپ، 18-ئاۋغۇست جۈمە كۈنى بۇلارنىڭ 11 نەپىرىنى خىتايغا قايتۇرۇپ بەرگەن ئىدى. نۆۋەتتە قالغان 5 ئۇيغۇر مالايشىيادىكى تۈرمىدە تۇتۇپ تۇرۇلۇۋاتقان بولۇپ، خەلقئارادىكى كىشىلىك ھوقۇق تەشكىلاتلىرى مالايشىيا ھۆكۈمىتىنى بۇ 5 ئۇيغۇرنى خىتايغا قايتۇرماسلىققا چاقىرماقتا.

مالايشىيانىڭ بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتى مۇساپىرلار ئىشخانىسىدىن پاناھلىق تىلىگەن ئۇيغۇرلارنى قايتۇرۇپ بېرىشى كىشىلىك ھوقۇق تەشكىلاتلىرىنىڭ كۈچلۈك تەنقىدىگە ئۇچرىدى. كىشىلىك ھوقۇقنى كۆزىتىش تەشكىلاتى، خەلقئارا كەچۈرۈم تەشكىلاتى قاتارلىق تەشكىلاتلار مالايشىيانى خەلقئارا قانۇنلارنى دەپسەندە قىلىش ۋە ئىنسانلارنىڭ ھاياتىي بىخەتەرلىكىنى نەزەرگە ئالماسلىق بىلەن ئەيىبلىدى.

ئۇيغۇرلارنى قوللاش بىلەن تونۇلغان ئامېرىكا ئاۋام پالاتا ئەزاسى سىمىت، «جۇڭگو ئىشلار كومىتېتى» نىڭ رەىسلىكىگە تەيىنلەندى

يوللانغان ۋاقتى:2011-08-13| سەھىپە: باشقا خەۋەرلەر

ر ف ئا خەۋىرى
2011-يىلى 8-ئاينىڭ 13-كۈنى

خىتاينىڭ دىنىي ۋە مىللىي سىياسىتىنى تەنقىد قىلىپ، ئۇيغۇرلارغا يار-يۆلەك بولۇش بىلەن تونۇلغان ئامېرىكا جۇمھۇرىيەتچى ئاۋام پالاتا ئەزاسى كرىستوفىر سىمىت، ئامېرىكا دۆلەت مەجلىسى ۋە ھۆكۈمىتى «خىتاي ئىشلار كومىتېتى» نىڭ رەىسلىكىگە تەيىنلەندى.

دۆلەت مەجلىسى رەئىسى جون بېينىر كرىستوفىر سىمىتنى «ئۇزۇن ۋاقىتتىن بۇيان رەھبەرلىك خىزمىتىنى ئىشلىگەن، خىتاي كىشىلىك ھوقۇق ۋە دېموكراتىك ئىسلاھاتىنى ئالغا سۈرۈشكە كۈچ چىقىرىۋاتقان شەخس» دەپ كۆرسەتتى.

كرىستوفىر سىمىت بۇ مۇناسىۋەت بىلەن ئېلان قىلغان باياناتىدا بولسا، خىتاينىڭ «ئۆزىنى دېموكراتىيىنىڭ ئورنىنى باسىدىغان ئۆلگە قىلىپ كۆرسىتىشكە ئۇرۇنۇش بىلەن بىرگە، دېموكراتىك پاالىيەتچىلەرنى، دىندارلارنى، تىبەت ۋە ئۇيغۇرلارنى، پىلانلىق تۇغۇت كىنىشكىسى ئالمىغان ئاياللارنى، تور پاالىيەتچىلىرىنى ۋە باشقىلارنى جازالاۋاتقانلىقى» نى تەكىتلىگەن.

خەتەر ئاستىدىكى مىللەتلەرنى قوغداش تەشكىلاتى بەش ئۇيغۇرنى خىتايغا قايتۇرۇپ بەرگەن پاكىستاننى قاتتىق ئەيىبلىدى

يوللانغان ۋاقتى:2011-08-12| سەھىپە: باشقا خەۋەرلەر

ر ف ئا خەۋىرى
2011-يىلى 8-ئاينىڭ 12-كۈنى

پاكىستان ھۆكۈمىتى سەيشەنبە كۈنى ئىككى بالا، بىر ئايالنى ئۆز ئىچىگە ئالغان بەش نەپەر ئۇيغۇرنى خىتايغا قايتۇرۇپ بەرگەندىن كېيىن، ئىنسان ھەقلىرى تەشكىلاتلىرى پاكىستاننىڭ بۇ قىلمىشىنى ئەيىبلەشكە باشلىدى.

8-ئاينىڭ 10-كۈنى باش شتابى گېرمانىيىنىڭ گۆتىڭەن شەھىرىگە جايلاشقان خەتەر ئاستىدىكى مىللەتلەرنى قوغداش تەشكىلاتى بايانات ئېلان قىلىپ، پاكىستان ھۆكۈمىتىنىڭ 9-ئاۋغۇست كۈنى بەش نەپەر ئۇيغۇرنى خىتايغا قايتۇرۇپ بەرگەنلىكىنى قاتتىق ئەيىبلىدى. بايانات «پاكىستان ھۆكۈمىتى بەش نەپەر ئۇيغۇرنى خىتايغا ئەرزانلا سېتىۋەتتى. بۇ بەش نەپەر ئۇيغۇر خىتايلار تەرىپىدىن ئۇزۇن مۇددەتلىك قاماق جازاسىغا، ھەتتا ئۆلۈم جازاسىغا ئۇچرىشى مۇمكىن» دېگەن قاتتىق ئىبارە بىلەن باشلانغان.

خەتەر ئاستىدىكى مىللەتلەرنى قوغداش تەشكىلاتى ئاسىيا ئىشلىرى بۆلۈمىنىڭ مۇدىرى ئۇلرىك دېلىيۇس ئەپەندى پاكىستان ھۆكۈمىتىنىڭ سەيشەنبە كۈنى بۇ بەش نەپەر ئۇيغۇرنى ئايروپىلانغا مەجبۇرىي ئولتۇرغۇزۇپ ئۈرۈمچىگە يولغا سېلىپ قويغانلىقى، ئۇلارنىڭ ئارىسىدا ئۆسمۈر بالىلار ۋە ئاياللار بارلىقى ھەققىدە توختىلىپ «پاكىستان ھۆكۈمىتىنىڭ بۇ قىلمىشى ئىنسانىيەتسىزلىك بولۇپلا قالماستىن، ئىنسان ھەقلىرىگە قىلىنغان ئېغىر تاجاۋۇز» دېگەن.

كىشىلىك ھوقۇق كۆزىتىش تەشكىلاتى تايلاندتىن خىتايغا قايتۇرۇلغان بىر ئۇيغۇر مۇساپىرنى سۈرۈشتۈردى

يوللانغان ۋاقتى:2011-08-12| سەھىپە: باشقا خەۋەرلەر

ر ف ئا خەۋىرى
2011-يىلى 8-ئاينىڭ 12-كۈنى

تايلاند مەزكۇر دۆلەتكە قېچىپ چىققان ئۇيغۇر مۇساپىرلىرىدىن بىر كىشىنى خىتايغا تاپشۇرۇپ بېرىپ، خەلقئارا كىشىلىك ھوقۇق تەشكىلاتلىرىنىڭ تەنقىدىگە ئۇچرىدى.

مەركىزى ئامېرىكىنىڭ نيۇيورك شەھىرىدىكى دۇنياۋى تەسىرگە ئىگە خەلقئارا ئاممىۋى تەشكىلاتلاردىن كىشىلىك ھوقۇقنى كۆزىتىش تەشكىلاتى تايلاند ھۆكۈمىتىنىڭ مەزكۇر دۆلەتكە قېچىپ چىقىپ پاناھلىق سورىغان ئۇيغۇر مۇساپىرلىرىدىن نۇر مۇھەممەتنى 6‏-ئاۋغۇست خىتاي داىرىلىرىگە تاپشۇرۇپ بەرگەنلىكىنى تەنقىدلەپ، تايلاند ۋە خىتاي داىرىلىرىدىن نۇر مۇھەممەت بىلەن دەرھال كۆرۈشۈشكە رۇخسەت قىلىشنى تەلەپ قىلدى. مەزكۇر تەشكىلاتنىڭ ئىلگىرى سۈرۈشىچە، تايلاند كۆچمەنلەر داىرىلىرى نۇرمۇھەممەتنى خىتاي ئەمەلدارلىرىغا تاپشۇرۇپ بەرگەن بولسىمۇ، بىراق ئۇنىڭ خىتايغا قايتۇرۇپ ئېلىپ كېتىلگەنلىكى ياكى ھازىرغا قەدەر تايلاندتا تۇتۇپ تۇرۇلۇۋاتقانلىقى مەلۇم ئەمەسكەن. لېكىن مەزكۇر تەشكىلات تۈنۈگۈن ئېلان قىلغان باياناتىدا ئاگاھلاندۇرۇپ، نۇر مۇھەممەتنىڭ خىتايدەك ئۇيغۇرلارغا تەن جازاسى بېرىش، ئىز-دېرەكسىز يوقىتىۋېتىش ۋە قانۇنسىز تۇتقۇن قىلىش خاتىرىسىگە ئىگە بىر دۆلەتكە قايتۇرۇلۇشى، ئۇنى تەن جازاسىغا ئۇچراشتىن ئىبارەت ئېغىر خەۋپكە دۇچار قىلىدىغانلىقىنى بىلدۈرگەن. مەزكۇر تەشكىلات تايلاند داىرىلىرىنى ئەيىبلەپ، ئۇنىڭدەك خەلقئارا تەن جازاسىغا قارشى تۇرۇش ئەھدىنامىسىگە ئىمزا قويغان بىر دۆلەتنىڭ كىشىلەرنى «تەن جازاسىغا ئۇچراش ئېھتىماللىقى يۇقىرى بىر دۆلەتكە قايتۇرۇشى» چەكلىنىدىغانلىقىنى بىلدۈرگەن.

تۈركىيىدىكى ئۇيغۇرلار رامزان ئېيىنى ئىناقلىق ۋە ھەمكارلىق ئىچىدە ئۆتكۈزمەكتە

يوللانغان ۋاقتى:2011-08-11| سەھىپە: باشقا خەۋەرلەر

ر ف ئا خەۋىرى
2011-يىلى 8-ئاينىڭ 11-كۈنى

پۈتۈن دۇنيادىكى 1 يېرىم مىليارد مۇسۇلمان، 12 ئاينىڭ سۇلتانى دەپ ئاتالغان مۇقەددەس رامزان ئېيىنىڭ 11-كۈنىگە كىرگەن كۈنىمىزدە، تۈركىيىدىكى ئۇيغۇرلار ئىتتىپاقلىق ۋە ئىناقلىق ئىچىدە بۇ ئاينى ئۆتكۈزمەكتە.

تۈركىيىدىكى قولىدا بار ئۇيغۇرلار تۈركلەرگە ئوخشاشلا ھەر كۈن دېگۈدەك ئوپچە ئىپتار تاماقلىرى بەرمەكتە ،يوقسۇللارغا ياردەم قىلماقتا.

تۈركىيە پارلامېنتى باشلىقى جەمىل چېچەك ئەپەندى تۈركىيىدىكى بايلارنى ھەشەمەتلىك مېھمانخانىلاردا ئىپتار زىياپىتى بەرمەي، ئافرىقىدا ئاچلىقتىن ئۆلۈۋاتقان كىشىلەرگە ياردەم ئەۋەتىشكە چاقىرغان ئىدى. بۇ تەكلىپكە بىناەن تۈركىيىدىكى كىشىلەر ھەشەمەتلىك زىياپەتلەرنى بىكار قىلىپ زىياپەتلەردە خەجلىنىدىغان پۇللارنى ئافرىقىغا يوللىماقتا. تۈركىيىدىكى مىڭلىغان ئاممىۋى تەشكىلاتلار رامزان ئېيى مۇناسىۋىتى بىلەن نامراتلارغا ھەر خىل ياردەم بۇيۇملىرىنى تارقاتماقتا.

تۈركىيە تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىقى خوتەن ۋە قەشقەر ۋەقەسى مۇناسىۋىتى بىلەن بايانات ئېلان قىلدى

يوللانغان ۋاقتى:2011-08-09| سەھىپە: باشقا خەۋەرلەر

ر ف ئا خەۋىرى
2011-يىلى 8-ئاينىڭ 9-كۈنى

تۈركىيە جۇمھۇرىيىتى تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىقى 2011-يىل 5-ئاۋغۇست كۈنى خوتەن ۋە قەشقەردە مەيدانغا كەلگەن ۋەقەلەر مۇناسىۋىتى بىلەن مۇخبىرلارغا بايانات بەردى.

تۈركىيە تاشقى ئىشلار مىنىستىرى ئەخمەت داۋۇتوغلۇ خوتەن ۋە قەشقەردە مەيدانغا كەلگەن ۋەقەلەر ھەققىدە مۇخبىرلارغا بايانات بېرىپ مۇنداق دېگەن: «خىتاي خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونىدىكى خوتەن ۋە قەشقەر شەھەرلىرىدە ئارقا-ئارقىدىن مەيدانغا كەلگەن ۋەقەلەردە، كۆپ ساندا ئىنسان ئۆلگەن ۋە يارىدار بولغان. بۇ زوراۋانلىق ۋەقەلىرى ئەندىشە پەيدا قىلدى. بىز، تارىخىي ۋە مەدەنىي رىشتىلىرىمىز بار بولغان، خىتاي خەلق جۇمھۇرىيىتى بىلەن ئارىمىزدا دوستلۇق كۆۋرۈكلۈك رولى ئوينايدۇ دەپ قاراپ كېلىۋاتقان ئۇيغۇر خەلقىنىڭ بىخەتەر، مۇقىم ۋە خاتىرجەم ھايات كەچۈرۈشىگە ئالاھىدە ئەھمىيەت بەرمەكتىمىز. خىتاي خەلق جۇمھۇرىيىتى داىرىلىرىنى ۋەقەلەرنى ئېنىقلاپ چىقىش ئۈچۈن كېرەكلىك خىزمەتلەرنى قىلىۋاتىدۇ دەپ ئويلايمىز. خوتەن ۋە قەشقەر ۋەقەلىرىنىڭ جاۋابكارلىرىنىڭ قىسقا ۋاقىت ئىچىدە قانۇن داىرىلىرىنىڭ بىر تەرەپ قىلىشىغا تاپشۇرۇلۇشىنى تىلەيمىز. ئۇيغۇر رايونىدا مۇقىملىق ۋە ئامانلىقنىڭ كاپالەتكە ئىگە قىلىنىشىنى ۋە جىددىيچىلىكنىڭ ئۇلغىيىپ كەتمەسلىكىنى ئارزۇ قىلىمىز.»

ب د ت كىشىلىك ھوقۇق كېڭىشى قازاقىستاننىڭ ئۇيغۇر مۇساپىرلىرىنى خىتايغا قايتۇرۇش قىلمىشىدىن قايغۇرغانلىقىنى بىلدۈردى

يوللانغان ۋاقتى:2011-08-02| سەھىپە: باشقا خەۋەرلەر

ر ف ئا خەۋىرى
2011-يىلى 8-ئاينىڭ 2-كۈنى

ب د ت كىشىلىك ھوقۇق كېڭىشى دوكلات ئېلان قىلىپ، قازاقىستاننىڭ كىشىلەرنى بولۇپمۇ، مۇساپىرلىق سالاھىيىتىگە توشىدىغان ئۇيغۇر ۋە ئۆزبېكىستان پۇقرالىرىنى دۆلىتىگە قايتۇرۇۋېتىپ، مۇساپىرلارنى قوغداش خەلقئارا ئەھدىنامىلىرىگە خىلاپلىق قىلغانلىقىدىن قايغۇرغانلىقىنى بىلدۈرگەن.

ب د ت كىشىلىك ھوقۇق كېڭىشىنىڭ بىر مۇتەخەسسىسلەر كومىتېتى تەييارلىغان دوكلاتتا، قازاقىستاننىڭ خەلقئارا پۇقرالىق ۋە سىياسىي ھەقلەر ئەھدىنامىسىنى ئىجرا قىلىش ئەھۋالى كۆزدىن كەچۈرۈلۈپ، ئۇنىڭ بولۇپمۇ سىياسىي پاناھلىق ۋە مۇساپىرلىق سالاھىيىتىگە توشىدىغان ئۆزبېك ۋە ئۇيغۇرلارنى دۆلىتىگە قايتۇرۇپ، مۇساپىرلارنى كىشىلىك ھوقۇقى دەپسەندىچىلىككە ئۇچراش ئېھتىماللىقى مەۋجۇت دۆلەتلەرگە قايتۇرماسلىق توغرىسىدىكى خەلقئارا پرىنسىپلارغا خىلاپلىق قىلغانلىقىدىن ئىلگىرىلەپ قايغۇرغانلىقىنى ئىپادىلىگەن.

دوكلاتتا، شاڭخەي ھەمكارلىق تەشكىلاتىغا ئەزا قازاقىستاننىڭ مەزكۇر تەشكىلات رامكىسى ئىچىدە بەرگەن دىپلوماتىك ۋەدىسىگە ئاساسەن، مۇساپىرلارنى تەن جازاسى ۋە ئېغىر كىشىلىك ھوقۇق دەپسەندىچىلىكى روي بېرىۋاتقان بۇ دۆلەتلەرگە ئۆزى خالاپ قايتۇرۇۋاتقان بولۇشى مۇمكىنلىكىنى ئەسكەرتىپ، قازاقىستان داىرىلىرىنى خەلقئارا ئەھدىنامىلەرگە رىئايە قىلىشقا چاقىرغان.

خوتەندە ساقچىخانا ھۇجۇمغا ئۇچرىغاندىن كېيىن جىددىي ھالەت يۈرگۈزۈلدى

يوللانغان ۋاقتى:2011-07-19| سەھىپە: باشقا خەۋەرلەر

ر ف ئا خەۋىرى
2011-يىلى 7-ئاينىڭ 19-كۈنى

خوتەن شەھىرى چوقۇ بازادىكى ساقچىخانا 18-ئىيۇل رايون ۋاقتى 10 ئەتراپىدا بىر گۇرۇپپا كىشىلەرنىڭ ھۇجۇمىغا ئۇچرىغان.

خىتاي ئاگېنتلىقلىرى ۋەقەنىڭ بىر گۇرۇپپا كىشىلەرنىڭ پىلانلىق ھەرىكىتى ئىكەنلىكىنى، ھۇجۇمدا ئىككى ساقچىنى ئۆز ئىچىگە ئالغان تۆت كىشىنىڭ ئۆلتۈرۈلگەنلىكىنى، ساقچىلارنىڭ ھۇجۇمچىلاردىن 14 كىشىنى ئېتىپ ئۆلتۈرگەنلىكىنى خەۋەر قىلدى.

دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيى باياناتچىسى خەلقئارالىق ئاخباراتلارغا بەرگەن باياناتىدا، مەزكۇر ۋەقەنىڭ داىرىلەرنىڭ قالايمىقان تۇتقۇن قىلىش ھەرىكىتىگە نارازىلىق بىلدۈرگەن ئۇيغۇرلار، ساقچىلارنىڭ زوراۋانلىقىغا ئۇچرىغاندىن كېيىن كېلىپ چىققان قانلىق ۋەقە ئىكەنلىكىنى ئەسكەرتمەكتە.

خىتاي داىرىلىرى ۋەقەدىن كېيىن تېز ئارىدا ۋەقە يۈز بەرگەن كوچىنى، بۇ ھەقتىكى ئۇچۇرلارنى پۈتۈنلەي قامال قىلدى.

بارلىق خىتاي ئاگېنتلىقلىرى بۈگۈن يەنى 18-ئىيۇل خوتەن شەھەر مەركىزىدىكى بىر ساقچى پونكىتىنىڭ بىر گۇرۇھ كىشىلەرنىڭ ھۇجۇمىغا ئۇچرىغانلىقى ھەققىدە خەۋەر تارقاتتى.

خىتاي ئىچىدىكى ئاخباراتلاردا ئېلان قىلىنىۋاتقان بۇ ھەقتىكى خەۋەرلەر، خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ شىنخۇا تورى خەۋىرىنى ئاساس قىلىۋاتقان بولۇپ، بۇ خەۋەرلەردە،18-ئىيۇل رايون ۋاقتى چۈشتىن بۇرۇن 10 ئەتراپىدا بىر گۇرۇھ ھۇجۇمچىلارنىڭ خوتەن چوڭ بازاردىكى ساقچىخانىغا بۆسۈپ كىرىپ بىر نەپەر قوراللىق ساقچى خادىمى ۋە بىر نەپەر چارلاش ساقچىسى ۋە يەنە ئىككى كىشىنىڭ ئۆلتۈرۈلگەنلىكىنى، يەنە بىر ساقچىنىڭ يارىلانغانلىقىنى ئەسكەرتكەن. ئەمما ھۇجۇمچىلارنىڭ سالاھىيىتى، ئۇلاردىن قانچىلىك ئادەم چىقىم بولغانلىقى ۋە ئۇلارنىڭ ھۇجۇم قېلىشتىكى مەقسىتىنى تىلغا ئالمىغان.

ئوبزورچى سىدىقھاجى روزى: مىللىي تېررىتورىيىلىك ئاپتونومىيە تۈزۈمى ھەقىقەتەن بىكار قىلىنىشى كېرەك

يوللانغان ۋاقتى:2011-07-13| سەھىپە: باشقا خەۋەرلەر

ر ف ئا خەۋىرى
2011-يىلى 7-ئاينىڭ 13-كۈنى

بېيجىڭ ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ پروفېسسورى ما رۇڭ «21‏‏-ئەسىردىكى جۇڭگونىڭ بۆلۈنۈپ كېتىش خەۋپى بارمۇ-يوق» ماۋزۇسىدا ماقالە ئېلان قىلىپ، خىتاي كومپارتىيىسىنىڭ ھازىرقى مىللىي تېررىتورىيىلىك ئاپتونومىيە تۈزۈمىنى بىكار قىلىشى كېرەكلىكىنى ئوتتۇرىغا قويغان.

ئۇنىڭ ئىلگىرى سۈرۈشىچە، مىللىي تېررىتورىيىلىك ئاپتونومىيە تۈزۈمى ئاز سانلىق مىللەتلەرنىڭ مىللىي ئېڭىنى كۈچەيتىپ، بۆلگۈنچىلىك ئىدىيىلىرىنى پەيدا قىلىدىكەن. مەزكۇر ماقالە ئۇيغۇر ۋە خىتاي زىيالىيلىرى ئارىسىدا بىر مۇنچە مۇنازىرىلەرگە سەۋەب بولماقتا.

رادىويىمىزنىڭ تەكلىپ قىلىنغان ئوبزورچىسى سىدىق ھاجى روزى بۇ ھەقتە ئۆز قاراشلىرىنى يۇقىرىدىكى ئاۋاز ئۇلىنىشىدىن ئاڭلىغايسىز.