خىتاي د ئۇ ق غا كىرگۈزۈشكە ئۇرۇنغان گېرمان جاسۇسلىرى قولغا ئېلىنغان

يوللانغان ۋاقتى:2020-06-29| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر د ئۇ ق غا ئالاقىدار خەۋەرلەر يېڭىلىقلار

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

خىتاي گېرمان ئەر-ئايال جاسۇسنى دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيىغا سوقۇندۇرۇپ كىرگۈزۈشكە ئۇرۇنغان بولسىمۇ، ئەمما مەقسىتىگە يىتەلمىگەن.

25-ئىيۇن كۈنى گېرمانىيەنىڭ دۆلەتلىك بىرىنچى تېلېۋىزىيە قانىلى بولغان ARD دا خىتايغا جاسۇسلۇق قىلغان بىر جۈپ ئەر-ئايالنىڭ ھېكايىسىگە ئائىت بىر خەۋەر تارقىتىلدى. خەۋەردە بايان قىلىنىشىچە، 74 ياشلىق بىر گېرمان كىشى ۋە ئۇنىڭ ئايالى 23-ئىيۇن سەھەردە تاكسىغا ئولتۇرۇپ، ميۇنخېن شەھىرىدىن ئايرودرومغا قاراپ ماڭغان. ئۇلارنىڭ پىلانى ماكاۋغا بېرىپ، ئۆزلىرىنى يېتەكلەۋاتقان خىتاينىڭ جاسۇسلۇق ئورگىنىنىڭ مۇھىم بىر ئەمەلدارى بىلەن كۆرۈشۈش بولغان.

ئەمما توساتتىن باۋارىيە شتاتلىق جىنايى ئىشلار ساقچى ئىدارىسىنىڭ بىرقانچە ماشىنىلىرى ئۇلارنى قورشاۋغا ئېلىپ تۇتقان. ئۇلارنىڭ ئۈستى-باشلىرىنى، چامادانلىرىنى تەپسىلىي تەكشۈرگەن. ئاندىن ئۇلارنىڭ ئۆيىگە كېلىپ، شۇ كۈنى كەچكىچە ئاختۇرۇش ئېلىپ بارغان. ئاختۇرۇش جەريانىدا يۈزلىگەن ھۆججەتلەرنى، سانلىق مەلۇماتلارنى ۋە يۇمتاللارنى قولغا چۈشۈرگەن. تەكشۈرۈش بىر كۈن داۋام قىلغان.

پائالىيەتچىلەر: تۈركىيە تايلاندتىكى ئۇيغۇرلار ۋە دولقۇن ئەيسانى تۈركىيەگە كەلتۈرۈشى كېرەك

يوللانغان ۋاقتى:2020-06-26| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر د ئۇ ق غا ئالاقىدار خەۋەرلەر يېڭىلىقلار

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

6-ئاينىڭ 21-كۈنى تۈركىيەنىڭ «يېڭى ئاكت تېلېۋىزىيىسى» دە ئۇيغۇرلار ۋە شەرقىي تۈركىستان مەسىلىسى توغرىسىدا نەق مەيدان تېلېۋىزىيە پروگراممىسى تارقىتىلدى. پروگراممىدا، تايلاندتىكى ئۇيغۇرلارنىڭ قۇتۇلۇشى ئۈچۈن كېرەكلىك قەدەملەرنىڭ بېسىلىشى ۋە دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيى رەئىسى دولقۇن ئەيسانىڭ تۈركىيەگە كىرىشى ئۈچۈن تۈركىيە تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىقىغا چاقىرىق قىلىندى.

پروگراممىدا يەنە خىتاينىڭ ئۇيغۇرلار ئۈستىدىن يۈرگۈزۈۋاتقان يوق قىلىش سىياسەتلىرى ۋە ئۇيغۇرلار مەسىلىسى توغرىسىدا مۇھىم نۇقتىلار ئوتتۇرىغا قويۇلدى.

خالىس ئۆزدەمىرنىڭ رىياسەتچىلىكىدە نەق مەيداندىن بىۋاسىتە تارقىتىلغان مەزكۇر نەق مەيدان پروگراممىسىغا شەرقىي تۈركىستان ۋەخپى رەئىسى دوكتور مۇھىتتىن جانئۇيغۇر، ئەيسا يۈسۈپ ئالىپتېكىن ۋەخپى رەئىسى دوكتور ئۆمەر قۇل، شەرقىي تۈركىستان تەشكىلاتلار بىرلىكى رەئىسى ھىدايەتۇللا ئوغۇزخان قاتناشتى ۋە رىياسەتچىنىڭ ئۇيغۇرلار توغرىسىدىكى سوئاللىرىغا جاۋاب بەردى. پروگراممىغا يەنە دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيىنىڭ رەئىسى دولقۇن ئەيسا تېلېكامېرا ئارقىلىق ئارقىلىق قاتناشتى.

بېرلىندا «تاجدار گۇۋاھچى» ناملىق كىتاب توغرىسىدا مەتبۇئات يىغىنى ئۆتكۈزۈلدى

يوللانغان ۋاقتى:2020-06-26| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر د ئۇ ق غا ئالاقىدار خەۋەرلەر يېڭىلىقلار

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

سايراگۈل ساۋۇتباي توغرىلىق يېزىلغان «تاجدار شاھىت» ناملىق كىتاب نەشردىن چىقتى

22-ئىيۇن كۈنى گېرمانىيەنىڭ «غەربىي جەنۇب رادىيو-تېلېۋىزىيە قانىلى» خىتايدىكى جازا لاگېرلىرىنىڭ تىرىك شاھىتى بولغان سايراگۈل ساۋۇتباي توغرىسىدا يېزىلغان «تاجدار گۇۋاھچى» ناملىق كىتابنىڭ گېرمان تىلىىدا نەشردىن چىققانلىقىنى، 23-ئىيۇن بېرلىندا بۇ كىتابنى تونۇشتۇرۇش يۈزىسىدىن مەتبۇئات يىغىنى ئۆتكۈزۈلىدىغانلىقىنى، مەزكۇر كىتابتا «شەرقىي تۈركىستاندىكى مىليونلىغان ئۇيغۇر ۋە قازاق قاتارلىق مىللەتلەرنىڭ خىتاينىڭ جازا لاگېرلىرىغا قامىلىپ ئېغىر ئازابلارغا مۇپتىلا بولۇۋاتقانلىقى تەپسىلىي بايان قىلىنغانلىقى» نى ئېلان قىلغانىدى.

23-ئىيۇن چۈشتىن بۇرۇن گېرمانىيە پايتەختى بېرلىندا «تاجدار گۇۋاھچى» ناملىق كىتاب توغرىسىدا مەتبۇئات يىغىنى ئۆتكۈزۈلگەن. يىغىنغا بۇ كىتابنىڭ ئاپتورى ئالىكساندىرا كاۋىلىيۇس، كىتابنى نەشر قىلغان «ياۋروپا نەشرىياتى» نىڭ ۋەكىللىرى، لاگېر شاھىتى سايراگۈل ساۋۇتباي، كۆپلىگەن مەشھۇر ئاخبارات ۋاسىتىلىرىنىڭ مۇخبىرلىرى، د ئۇ ق نىڭ رەئىسى دولقۇن ئەيسا قاتارلىق كىشىلەر قاتناشقان.

د ئۇ ق: «خەلقئارانى ئۇيغۇر مۇساپىرلىرى ۋە سىياسىي پاناھلىق تىلىگۈچىلىرىنىڭ تەقدىرىگە دىققەت قىلىشقا چاقىرىمىز»

يوللانغان ۋاقتى:2020-06-24| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر د ئۇ ق غا ئالاقىدار خەۋەرلەر يېڭىلىقلار

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيى 20-ئىيۇن دۇنيا مۇساپىرلار كۈنى مۇناسىۋىتى بىلەن بايانات ئېلان قىلىپ، خەلقئارا جەمئىيەتنى دۇنيانىڭ ھەر قايسى جايلىرىدىكى ئۇيغۇر مۇساپىرلىرى ۋە سىياسىي پاناھلىق تىلىگۈچىلىرىنىڭ تەقدىرىگە دىققەت قىلىشقا ۋە ئۇلارنى قوغداشقا چاقىرغان.

باياناتتا تەكىتلىشىچە، «ئۇيغۇر مۇساپىرلىرى خىتاينىڭ ئىنسانىيەتكە قارشى جىنايىتى ۋە دەھشەتلىك جازالاشلىرىدىن قېچىپ قۇتۇلغان بولسىمۇ، لېكىن بۇ ئۇلارنىڭ ئازاپ-ئوقۇبەتلىرىگە خاتىمە بېرەلمىگەن. ئۇلار يەنىلا بىخەتەر ئەمەس بولۇپ، نۇرغۇن بېسىم ۋە يوچۇقلارغا دۇچ كەلمەكتە شۇنداقلا خىتاينىڭ ئۇزۇن قولى ئۇلارغا سوزۇلۇپ، ئۇلارنىڭ ئازاب-ئوقۇبەتلىرىنى داۋاملاشتۇرماقتا» ئىكەن.

باياناتتا خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ ئۇيغۇر مۇساپىرلىرىنىڭ ئىزىنى قوغلاپ، ساھىپخان دۆلەتلەرگە ئۇيغۇر مۇساپىرلىرى ۋە سىياسىي پاناھلىق تىلىگۈچىلىرىنى قايتۇرۇپ بېرىش ھەققىدە بېسىم ئىشلىتىپ كەلگەنلىكى، قايتۇرۇپ بېرىلگەنلەرنىڭ «ئىز-دېرەكسىز غايىب بولۇش، تۇتقۇن قىلىنىش، تەن جازاسى ۋە باشقا غەيرىي ئىنسانىي مۇئامىلىلەرگە دۇچار بولۇپ كەلگەنلىكى» تەكىتلەنگەن. دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيىنىڭ ئىلگىرى سۈرۈشىچە، يېقىنقى 20 يىل ئىچىدە 16 دۆلەتتىن 300 دىن ئارتۇق ئۇيغۇرنىڭ خىتايغا مەجبۇرىي قايتۇرۇپ بېرىلگەنلىكى دەلىللەنگەن.

ياش ئەدەبىي تەرجىمان ئابدۇقادىر جۈمەنىڭ تەقدىرى ئۇنىڭ چەتئەلدىكى قەلەمداشلىرىنى ئەندىشىگە سالماقتا

يوللانغان ۋاقتى:2020-06-24| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خالىغانچە تۇتقۇن قىلىش خەۋەرلەر د ئۇ ق غا ئالاقىدار خەۋەرلەر نۆۋەتتە دۇچ كېلىۋاتقان مەسىلىلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

ئىلاۋە:

بۇ خەۋەردە تىلغا ئېلىنغان ئابدۇقادىر جۈمە ئەركىن ئاسىيا رادىيوسى ئۇيغۇر بۆلۈمىنىڭ مۇئاۋىن دىرېكتورى مەمەتجان جۈمەنىڭ بىر تۇغقان ئىنىسى بولىدۇ.

مەلۇم بولۇشىچە، 2005‏-يىلى خىتاينىڭ نۇقتىلىق ئالىي مەكتەپلىرىدىن بېيجىڭ تاراتقۇ (مەديا) ئۇنىۋېرسىتېتىنى پۈتتۈرگەن ئابدۇقادىر جۈمە ئۈرۈمچىدە «باياۋان» ئېلان شىركىتىنى تەسىس قىلىپ، ئىقتىسادىي جەھەتتىن تېز ئىلگىرى بېسىۋاتقان ۋە بىر قىسىم داڭلىق ئەدەبىي ئەسەرلەرنى تەرجىمە قىلىپ، ئەدەبىيات ساھەسىدىمۇ ياخشى نەتىجە بېرىۋاتقان بىر مەزگىلىدە، يەنى 2017‏-يىلى 7‏-ئايدا لاگېرغا ئېلىپ كېتىلگەن. ياش ئەدەبىيە تەرجىمان ئابدۇقادىر جۈمەنىڭ ئارىدىن ئۈچ يىل ئۆتكەن بولسىمۇ تېخىچە قويۇپ بېرىلمەسلىكى ئۇنىڭ چەتئەلدىكى كەسىپداشلىرىنى ئەندىشىگە سالماقتا.

د ئۇ ق: «ئامېرىكا پرېزىدېنتىنىڭ ‹ئۇيغۇر كىشىلىك ھوقۇق سىياسىتى قانۇن لايىھەسى› گە ئىمزا قويغانلىقى تارىخىي ھادىسىدۇر»

يوللانغان ۋاقتى:2020-06-20| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر د ئۇ ق تەرىپىدىن چىقىرىلغانلار د ئۇ ق غا ئالاقىدار خەۋەرلەر مەتبۇئات باياناتلىرى يېڭىلىقلار

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

17-ئىيۇن ئامېرىكا پرېزىدېنتى ترامپنىڭ «ئۇيغۇر كىشىلىك ھوقۇق سىياسىتى قانۇن لايىھەسى» گە ئىمزا قويغانلىق خەۋىرى ئېلان قىلىنغاندىن كېيىن مۇھاجىرەتتىكى ئۇيغۇرلار ئىجتىمائىي تاراتقۇلاردا ھەر خىل شەكىللەردە ئۆزلىرىنىڭ شاتلىقلىرىنى ئىپادە قىلىشتى. د ئۇ ق مۇ شۇ كۈنىلا ئاخبارات ئېلان قىلىپ، بۇ خوش خەۋەرنى تەبرىكلىگەن.

د ئۇ ق رەئىسى دولقۇن ئەيسا ئەپەندى بۇ ھەقتە توختالغاندا ئالدى بىلەن بۇ قانۇننى ئىمزالىغان ئامېرىكا پرېزىدېنتى ۋە بۇنىڭ ئۈچۈن كۈچ چىقارغان ئامېرىكانىڭ بارلىق دۆلەت ئەربابلىرىغا بولغان تەشەككۈرلىرىنى ئىزھار قىلىپ ئۆتتى. ئۇ سۆزىدە بۇ قانۇننىڭ بالدۇرراق تەستىقلىنىشى ئۈچۈن ھەسسە قاتقان پۈتكۈل خەلقئارالىق تەشكىلاتلارغا ۋە ئۇيغۇر سىياسىي ئاكتىپلىرىغا رەھمەتلىرىنى بىلدۈردى. دولقۇن ئەيسا ئەپەندى يەنە مەزكۇر قانۇننىڭ خىتاينىڭ تۈرلۈك زۇلۇملىرى سەۋەبلىك ئۈمىدسىزلىككە پاتقان ئۇيغۇرلارغا زور ئۈمىدلەر بەخش ئەتكەنلىكىنى ئەسكەرتتى.

د ئۇ ق نىڭ سابىق رەئىسى، پېشقەدەم سىياسىي ئەربابلاردىن ئەركىن ئالپتەكىن ئەپەندىمۇ بۇ ھەقتە ئىپادە بىلدۈرۈپ، «ئۇيغۇر كىشىلىك ھوقۇق سىياسىتى قانۇن لايىھەسى» نىڭ تەستىقلانغانلىقىنى قىزغىن تەبرىكلىدى.

شاھىتلار 1988-يىلىدىكى «15-ئىيۇن ئالىي مەكتەپ ئوقۇغۇچىلار نامايىشى» نىڭ 32 يىللىقىنى خاتىرىلىدى

يوللانغان ۋاقتى:2020-06-17| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر د ئۇ ق غا ئالاقىدار خەۋەرلەر يېڭىلىقلار

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

بۇ يىل 6-ئاينىڭ 15-كۈنى 1988-يىلى ئۈرۈمچىدە يۈز بەرگەن «15-ئىيۇن ئالىي مەكتەپ ئوقۇغۇچىلار نامايىشى» نىڭ 32 يىللىق خاتىرە كۈنىدۇر. بۇندىن 32 يىل ئىلگىرىكى شۇ كۈنى ئۈرۈمچىدىكى مىڭلىغان ئۇيغۇر ئالىي مەكتەپ ئوقۇغۇچىلىرى خىتاي ھاكىمىيىتىنىڭ مىللىي كەمسىتىش سىياسىتىگە قارشى كوچىلارغا چىقىپ، كەڭ كۆلەملىك نامايىش ئېلىپ بارغان ئىدى.

6-ئاينىڭ 14-كۈنى مۇھاجىرەتتىكى مەزكۇر ۋەقەنىڭ ئەينى زاماندىكى تەشكىللىگۈچىلىرى ھەم شاھىتلىرىدىن دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيىنىڭ رەئىسى دولقۇن ئەيسا، د ئۇ ق مۇھاجىرلار بۆلۈمىنىڭ مەسئۇلى مەمەت توختى، ئامېرىكادىكى «ئۇيغۇر ھەرىكىتى» تەشكىلاتىنىڭ رەئىسى روشەن ئابباس، ئاۋسترالىيەدىكى ئۇيغۇر زىيالىيسى دىلزات ۋە كانادادىكى ئۇيغۇر زىيالىيسى شەۋكەت قاتارلىقلار توردا يىغىن ئۆتكۈزۈپ، بۇ ۋەقەنىڭ 32 يىللىقىنى خاتىرىلىدى.

د ئۇ ق 6-نۆۋەتلىك ئىجرائىيە يىغىنىدا يېڭى پىلانلىرىنى قارار قىلدى

يوللانغان ۋاقتى:2020-06-11| سەھىپە: خەۋەرلەر د ئۇ ق غا ئالاقىدار خەۋەرلەر يېڭىلىقلار

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيىنىڭ نىزامنامىسىدە يىلدا ئىككى قېتىم ئىجرائىيە كومىتېتى يىغىنى چاقىرىپ، بۇ يىغىنلاردا ئالدىنقى يېرىم يىللىق خىزمەتلەرنى خۇلاسە قىلىش بىلەن بىرگە كېلەچەك 6 ئايلىق خىزمەتلەرنىڭ پىلان-پروگراممىلىرىنى مۇزاكىرە قىلىش ۋە بۇ ھەقتە قارارلار ماقۇللاش كۆرسىتىلگەن. بۇ بەلگىلىمىگە ئاساسەن دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيىنىڭ 6-نۆۋەتلىك ئىجرائىيە كومىتېتى يىغىنىدا ئۆتكەن 6 ئايلىق خىزمەت خۇلاسىلىنىپ ئالدىمىزدىكى 6 ئاي ئىچىدە قىلىنىدىغان خىزمەتلەر مۇزاكىرە قىلىنىپ بېكىتىلدى.

كورونا ۋىرۇسى تۈپەيلىدىن سىن كۆرۈنۈش ئارقىلىق چاقىرىلغان بۇ يىغىنغا ئامېرىكا، كانادا، ياپونىيە، ئاۋسترالىيە، تۈركىيە، قازاقىستان، قىرغىزىستان، ئەنگلىيە، شىۋېتسىيە، شۋېيتسارىيە، نورۋېگىيە، گوللاندىيە، گېرمانىيە قاتارلىق 10 دىن ئارتۇق دۆلەتتىن 33 نەپەر ھەيئەت، د ئۇ ق نىڭ ھەرقايسى دۆلەتلەردىكى ۋەكىللىرى ۋە ئىشخانا مۇدىرلىرى قاتناشتى. 6-ئىيۇن كۈنى بېرلىن ۋاقتى چۈشتىن كېيىن 2دە باشلانغان يىغىننىڭ ئېچىلىش مۇراسىمىغا قۇرۇلتاي ئىجرائىيە كومىتېتىنىڭ رەئىسى ئۆمەر قانات ئەپەندى رىياسەتچىلىك قىلدى.

«4-ئىيۇن تيەنئەنمېن ۋەقەسى» نىڭ 31 يىللىقىنى خاتىرىلەش يىغىنىدا ئۇيغۇرلار مەسىلىسى ئوتتۇرىغا قويۇلدى

يوللانغان ۋاقتى:2020-06-09| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر د ئۇ ق غا ئالاقىدار خەۋەرلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

خىتاي دېموكراتلىرى «4-ئىيۇن تيەنئەنمېن ۋەقەسى» نىڭ 31 يىللىقىنى خاتىرىلەش مۇھاكىمە يىغىنىغا ئۇيغۇر ۋەكىللىرىنىمۇ تەكلىپ قىلدى.

3-ئىيۇن كۈنى شىمالىي ئامېرىكا، ئاسىيا، ياۋروپا ۋە ئاۋسترالىيە قاتارلىق 4 قىتئەدىكى بىر قىسىم خىتاي دېموكراتلىرى «4-ئىيۇن تيەنئەنمېن ۋەقەسى» نىڭ 31 يىللىقىنى خاتىرىلەش مۇناسىۋىتى بىلەن ۋىدېيولۇق تور مۇھاكىمە يىغىنى ئۆتكۈزگەن. يىغىنغا ئامېرىكا، ئاۋسترالىيە، گېرمانىيە، فىرانسىيە، ياپونىيە، تەيۋەن، خوڭكوڭ قاتارلىق دۆلەت ۋە رايونلاردىكى خىتاي سىياسىي پائالىيەتچىلىرى ھەم چەتئەللىكلەر قاتناشقان. يىغىنغا دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيىنىڭ رەئىسى دولقۇن ئەيسا تەكلىپ قىلىنغان بولۇپ، ئۇنىڭغا ۋاكالىتەن قۇرۇلتاي باياناتچىسى دىلشات رېشىت قاتناشقان.

بۇ قېتىمقى يىغىن گېرمانىيەلىك پوپ رولاند كۈھنەنىڭ 1989-يىلى 4-ئىيۇن كۈنى تيەنئەنمېن مەيدانىدا قىرغىن قىلىنغان ئوقۇغۇچىلارنىڭ روھىغا دۇئا قىلىشى بىلەن باشلانغان. يىغىنغا «خىتاي مۇستەقىل قەلەمكەشلەر جەمئىيىتى» نىڭ رەئىسى لياۋ تيەنچى رىياسەتچىلىك قىلغان. «4-ئىيۇن تيەنئەنمېن ۋەقەسى» نىڭ يېتەكچىلىرىدىن ۋاڭ دەن، تەيۋەننىڭ گېرمانىيەدىكى ئىش بېجىرىش ئورنىنىڭ باش ئەلچىسى شيە جىۋېي، ياپونىيەنىڭ سابىق پارلامېنت ئەزاسى ماكىنو شىڭشۇ، د ئۇ ق باياناتچىسى دىلشات رېشىت قاتارلىق 13 كىشى نۆۋەت بىلەن نۇتۇق سۆزلىگەن.

پارلامېنت ئەزاسى ئايخان ئەرەل تۈركىيە تاشقى ئىشلار مىنىستىرىدىن دولقۇن ئەيسانى سورىدى

يوللانغان ۋاقتى:2020-06-03| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر د ئۇ ق غا ئالاقىدار خەۋەرلەر يېڭىلىقلار

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

تۈركىيەنىڭ «ئىيى»، يەنى «ياخشى» پارتىيەسى پارلامېنت ئەزاسى ئايخان ئەرەل ئەپەندى 2-ئىيۇل كۈنى تۈركىيە پارلامېنتىغا سوئال خېتى سۇنۇپ تۈركىيە تاشقى ئىشلار مىنىستىرى مەۋلۈت چاۋۇشئوغلۇدىن «دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيى رەئىسى دولقۇن ئەيسانىڭ تۈركىيەگە كېلىشىگە قاچان رۇخسەت قىلىسىلەر؟» دەپ سورىدى. ئۇ، سوئال خېتىدە ئۇيغۇرلارنىڭ ھازىرقى ئېغىر ۋەزىيىتى توغرىسىدىمۇ توختالغان.

11-مارت كۈنى تۈركىيەدە تۇنجى كورونا ۋىرۇسى كۆرۈلۈپ ئۇزۇن ئۆتمەيلا تۈركىيە پارلامېنتىدا تەتىل بولغانىدى. پارلامېنتنىڭ ئۇزۇن تەتىلدىن كېيىنكى تۇنجى كۈنى، يەنى 2-ئىيۇل كۈنى ئايخان ئەرەل ئەپەندى تۈركىيە پارلامېنتىغا تۈركىيە تاشقى ئىشلار مىنىستىرى مەۋلۈت چاۋۇشئوغلۇنىڭ جاۋاب بېرىشىنى تەلەپ قىلىپ سوئال خېتى تاپشۇرغان. مەزكۇر خەتتە «شەرقىي تۈركىستاندىكى زۇلۇمنى دۇنياغا ئاڭلىتىۋاتقان دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيى رەئىسى، بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتىدىكى ۋاكالەتسىز مىللەتلەر تەشكىلاتىنىڭ باشقۇرۇش ھەيئىتى ئەزاسى دولقۇن ئەيسا ئەپەندىنىڭ تۈركىيەگە كېلىشىگە قويۇلغان چەكلىمىنى قاچان ئەمەلدىن قالدۇرىسىلەر؟ ئۇنىڭ تۈركىيەگە كېلىشىگە قاچان رۇخسەت قىلىسىلەر؟» دەپ سورالغان.