بىريۇسسېلدا خىتايغا قارشى زور نامايىش ئېلىپ بېرىلدى

يوللانغان ۋاقتى:2019-10-04| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر د ئۇ ق غا ئالاقىدار خەۋەرلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

بېلگىيە پايتەختى بىريۇسسېلدا خىتاينىڭ جازا لاگېرلىرى ۋە مۇستەملىكە سىياسىتىگە قارشى بىرلەشمە زور نامايىش ئېلىپ بېرىلدى.

د ئۇ ق نىڭ تەشەببۇسى بىلەن ۋاكالەتسىز مىللەتلەر تەشكىلاتى، خەلقئارا تىبەت ھەرىكىتى، خوڭكوڭ، تەيۋەن تەشكىلاتلىرىنىڭ بىرلىكتە تەشكىللىشى، بېلگىيە ئۇيغۇر جەمئىيىتى ۋە ياۋروپادىكى ئۇيغۇر تەشكىلاتلىرىنىڭ ھەمكارلىشىشى ئاستىدا خىتاي خەلق جۇمھۇرىيىتى قۇرۇلغانلىقىنىڭ ھەمدە ئۇيغۇر دىيارىنىڭ خىتاي كوممۇنىستىك ھاكىمىيىتى تەرىپىدىن بېسىۋېلىنغانلىقىنىڭ 70 يىللىقىغا ئېتىراز بىلدۈرۈش شۇنداقلا خىتاينىڭ نۆۋەتتىكى جازا لاگېرلىرى سىياسىتىگە قارشى تۇرۇش، خىتاينىڭ ئۇيغۇر، تىبەت، خوڭكوڭ خەلقلىرى ئۈستىدىن يۈرگۈزۈۋاتقان بېسىم سىياسىتىنى ئەيىبلەش يۈزىسىدىن 10-ئاينىڭ 1-كۈنى بېلگىيە پايتەختى بىريۇسسېلدىكى ياۋروپا ئىتتىپاقىنىڭ ئالدىدا كۆلىمى زور بولغان بىرلەشمە نامايىش ئېلىپ بېرىلدى.

ئۇيغۇر ئېلىنىڭ بۈگۈنكى ۋەزىيىتى رۇس تىللىق مەتبۇئاتلاردىنمۇ ئورۇن ئالماقتا

يوللانغان ۋاقتى:2019-10-04| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر د ئۇ ق غا ئالاقىدار خەۋەرلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

كېيىنكى ۋاقىتلاردا خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ ئۇيغۇر ئېلىدە يۈرگۈزۈپ كېلىۋاتقان زور كۆلەملىك تۇتقۇن قىلىش ھەرىكەتلىرى ۋە بۇنىڭ نەتىجىسىدە ئۈچ مىليونغىچە ئۇيغۇر، قازاق ۋە باشقىمۇ تۈركىي-مۇسۇلمان خەلقلەرنىڭ ئاتالمىش «قايتا تەربىيىلەش لاگېرلىرى» غا قامىلىشى جىددىي دىققەت نۇقتىسى بولماقتا. بولۇپمۇ ئۇيغۇر دىيارىنىڭ ئاساسىي ئاھالىسى بولغان ئۇيغۇرلارغا قاراتقان باستۇرۇش سىياسىتىنىڭ ھەددىدىن ئاشقانلىقى كۆپلىگەن خەلقئارا تەشكىلاتلارنىڭ، كىشىلىك ھوقۇق كومىتېتلىرىنىڭ، كۆزەتكۈچىلەرنىڭ ۋە ئاممىۋى ئاخبارات ۋاسىتىلىرىنىڭ ئاساسلىق ۋە مۇھىم تېمىلىرىغا ئايلانماقتا. جۈملىدىن بۇ مەسىلىنىڭ بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتىدا ۋە ئامېرىكا ھۆكۈمىتىدە ئوتتۇرىغا قويۇلۇشى رۇسىيە ۋە قازاقىستاننىڭ بەزى رۇس تىللىق مەتبۇئاتلىرىدىنمۇ ئورۇن ئالماقتا.

رۇسىيەنىڭ ئەڭ ئىناۋەتلىك مەتبۇئاتلىرىنىڭ بىرى «كومسومولسكايا پراۋدا» گېزىتىنىڭ 20-سېنتەبىردىكى سانىدا «دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيىنىڭ لېدىرى: ‹مېنىڭ ۋەتەنداشلىرىم ئۈچۈن لاگېرلاردا ئۈچ مىليونغىچە ئادەم ئازابلانماقتا›» ناملىق ماقالە ئېلان قىلىنغان ئىدى. مەزكۇر ماقالىدا گېزىت مۇخبىرى ئېدۋارد چېسنوكوفنىڭ دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيىنىڭ رەئىسى دولقۇن ئەيسا بىلەن بولغان كەڭ كۆلەملىك سۆھبىتى بېرىلگەن. دولقۇن ئەيسا ئۆز سۆزىدە خىتاي دائىرىلىرىنىڭ ساختا تەشۋىقات ئارقىلىق ئۇيغۇر ئېلىدىكى ئەينى ۋەزىيەتنى دۇنيا جامائەتچىلىكىدىن يوشۇرۇۋاتقانلىقىنى، بىر پۈتۈن ئۇيغۇر خەلقىنى «تېررورچى» قىلىپ كۆرسىتىشكە ئۇرۇنۇۋاتقانلىقىنى، شۇ جۈملىدىن ئۆزىنىڭمۇ خىتاي تەرىپىدىن شۇنداق ھۇجۇمغا دۇچ كەلگەنلىكىنى، لېكىن بۇنىڭ بارلىقىنىڭ ئاساسسىز ئىكەنلىكىنى تەكىتلىگەن. ئۇ يەنە «تەربىيىلەش لاگېرلىرى» نىڭ تۈپ مەقسىتىنى ئاشكارىلىدى.

د ئۇ ق ھەيئىتى ياۋروپا پارلامېنتىدا مۇھىم ئۇچرىشىشلاردا بولدى

يوللانغان ۋاقتى:2019-10-04| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر د ئۇ ق غا ئالاقىدار خەۋەرلەر يېڭىلىقلار

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

ىرلەشكەن دۆلەتلىرى تەشكىلاتىدا ۋە ئامېرىكا قوشما شتاتلىرىدا يىغىۋېلىش لاگېرلىرى مەسىلىسى يۇقىرى دەرىجىدە كۈنتەرتىپكە كېلىۋاتقان بۈگۈنكى كۈندە دۇق ياۋروپا پارلامېنتىدا بىر يۈرۈش ئۇچرىشىشلارنى ئېلىپ باردى.

2017-يىلى 10-ئايدا ياۋروپا پارلامېنتىدا «ئۇيغۇر دوستلۇق گۇرۇپپىسى» تەسىس قىلىنغان ئىدى. مەزكۇر گۇرۇپپىنىڭ 19 ئەزاسى بار بولۇپ، 2019-يىلى ئۆتكۈزۈلگەن ياۋروپا پارلامېنتى سايلىمىدا بۇلارنىڭ كۆپى سايلىنالمىغان ئىدى. دۇق بۇ دوستلۇق گۇرۇپپىسىنى قايتا جانلاندۇرۇش، ئۇيغۇرلارنىڭ ھازىرقى ئېغىر ۋەزىيىتىنى پارلامېنت ئەزالىرىغا ئاڭلىتىش، ئىلھام توختى، تاشپولات تېيىپ ۋە خالمۇرات غوپۇر قاتارلىق زىيالىيلارنىڭ مەسىلىسىنى ئۇلارغا ئاڭلىتىپ چارە ئىزدەش مەقسىتى بىلەن ياۋروپا پارلامېنتىدا بىر يۈرۈش مۇھىم ئۇچرىشىشلارنى ئېلىپ بارغان.

مەزكۇر ھەيئەت 23-سېنتەبىر كۈنىدىن 25-سېنتەبىر كۈنىگىچە كۆپ ساندا پارلامېنت ئەزاسى بىلەن ئايرىم ئايرىم ئۇچراشقان. دۇق رەئىسى دولقۇن ئەيسا ئەپەندى بۇ قېتىم زىيارىتىنىڭ ئەڭ مۇھىم كۈنتەرتىپىنىڭ ياۋروپا پارلامېنتىدىكى «ئۇيغۇر دوستلۇق گۇرۇپپىسى» نى قايتا كۈچلەندۈرۈش ئىكەنلىكىنى بايان قىلدى.

ياۋروپا پارلامېنتى 9-ئاينىڭ بېشىدا يېڭى خىزمەت يىلىنى باشلىغان. دولقۇن ئەيسا ئەپەندى يېڭى سايلىنىپ كەلگەن ياۋروپا پارلامېنتى ئەزالىرىغا ئۇيغۇرلارنىڭ ھازىرقى ئېغىر ۋەزىيىتى توغرىسىدا مەلۇمات بەرگەندىن سىرت بۇندىن كېيىن ياۋروپا پارلامېنتىدا ئېلىپ بېرىلىدىغان پائالىيەتلەر توغرىسىدا مۇزاكىرە ئېلىپ بارغانلىقىنى دېدى.

جەنۋەدىكى ب د ت باش شتابى ئالدىدا خىتايغا قارشى زور نامايىش ئۆتكۈزۈلدى

يوللانغان ۋاقتى:2019-10-04| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر د ئۇ ق غا ئالاقىدار خەۋەرلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتى كىشىلىك ھوقۇق ئالىي كېڭىشىنىڭ 42-نۆۋەتلىك ئومۇمىي يىغىنى چاقىرىلىۋاتقان مەزگىلدە بۈگۈن، يەنى 9-ئاينىڭ 20-كۈنى دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيى، تىبەت تەشكىلاتلىرى ۋە شۋېتسارىيە شەرقىي تۈركىستان جەمئىيىتىنىڭ بىرلىكتە ئۇيۇشتۇرۇشى بىلەن جەنۋەدىكى بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتى بىناسى ئالدىدىكى مەيداندا كوممۇنىست خىتاي ھاكىمىيىتىگە قارشى كەڭ كۆلەملىك بىرلەشمە نامايىش ئۆتكۈزۈلدى.

شۋېتسارىيە ۋاقتى سائەت 11:00 دە جەنۋە شەھىرىدىكى ب د ت باش شتابى ئالدىدا ئۆتكۈزۈلگەن نامايىشقا ياۋروپا دۆلەتلىرىدىن كەلگەن مىڭ ئەتراپىدا ئۇيغۇر قاتناشتى. مەزكۇر نامايىشقا ئۇيغۇرلاردىن سىرت تىبەتلىكلەر، خوڭكوڭلۇقلار، موڭغۇللار ۋە جەنۋەدىكى كۆپلىگەن خەلقئارالىق كىشىلىك ھوقۇق تەشكىلاتلىرىنىڭ ۋەكىللىرىمۇ قاتناشتى.

جەنۋەدىكى ب د ت باش شتابى ئالدىنى ئاي-يۇلتۇزلۇق كۆك بايراقلار قاپلىدى. خىتايغا قارشى جاراڭلىق شوئار سادالىرى ئەتراپنى لەرزىگە سالدى.

ياۋروپا دۆلەتلىرىنىڭ ھەي قايسى جايلىرىدىن كەلگەن ئۇيغۇرلار مەيداندا جەم بولۇپ، قوللىرىدا ئاي-يۇلتۇزلۇق كۆك بايراق، تىبەت بايرىقى ۋە ھەر خىل لوزۇنكىلارنى كۆتۈرگەن ھالدا «شەرقىي تۈركىستان ئىستىقلال مارشى» نى ئورۇنداش بىلەن نامايىشنى باشلىدى.

د ئۇ ق ۋەكىللىرى جەنۋە ۋە ۋارشاۋادىكى خەلقئارا يىغىنلاردا ئۇيغۇرلار مەسىلىسىنى تونۇشتۇردى

يوللانغان ۋاقتى:2019-09-19| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر د ئۇ ق غا ئالاقىدار خەۋەرلەر يېڭىلىقلار پائالىيەتلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

جەنۋەدىكى ب د ت كىشىلىك ھوقۇق كېڭىشىنىڭ 41-نۆۋەتلىك دائىمىي يىغىنى بىلەن پولشانىڭ پايتەختى ۋارشاۋادا چاقىرىلغان ياۋروپا بىخەتەرلىك ۋە ھەمكارلىق تەشكىلاتى يىغىنىدا ئۇيغۇرلار مەسىلىسى ئوتتۇرىغا قويۇلدى.

18-سېنتەبىر كۈنى چۈشتىن كېيىن ب د ت نىڭ جەنۋەدىكى زالىدا ئۆتكۈزۈلگەن 41-نۆۋەتلىك دائىمىي يىغىندا دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيىغا ۋاكالىتەن پېتىر ئىرۋېن ئەپەندى سۆز قىلىپ ئۇيغۇرلار دۇچار بولۇۋاتقان ئېغىر ۋەزىيەتنى ئاڭلاتقان. ئۇ نۇتقىدا خىتاينىڭ ئۇيغۇرلارنى لاگېرلارغا سولىغانلىقى قاتارلىق مەسىلىلەرنى ئوتتۇرىغا قويغانلىقىنى بايان قىلىپ، مۇنداق دېدى: «مەن بۈگۈن ب د ت نىڭ 41-نۆۋەتلىك كىشىلىك ھوقۇق دائىمىي يىغىنىدا سۆزلىدىم. بۇ يەردە كۆپ ساندا ئۇيغۇرنىڭ لاگېرغا سولانغانلىقىنى، لېكىن خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ بولسا بىز بۇلارنى تەربىيەلەۋاتىمىز دەپ يالغان سۆزلەۋاتقانلىقىنى، ئۇيغۇرلارغا ئېغىر بېسىم ئىشلىتىۋاتقانلىقىنى ئاڭلاتتىم».

ب د ت كىشىلىك ھوقۇق كېڭىشىنىڭ 41-نۆۋەتلىك يىغىنىدا ئۇيغۇرلار ھەققىدە مۇزاكىرىلەر ئېلىپ بېرىلدى

يوللانغان ۋاقتى:2019-09-19| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر د ئۇ ق غا ئالاقىدار خەۋەرلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

16-سېنتەبىر كۈنى بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتى كىشىلىك ھوقۇق كېڭىشىنىڭ 41-نۆۋەتلىك يىغىنىدا ئۇيغۇر مەسىلىسى، بولۇپمۇ «جازا لاگېرلىرى» مەسىلىسى توغرىسىدا كەسكىن مۇزاكىرە ئېلىپ بېرىلغان.

د ئۇ ق رەئىسى دولقۇن ئەيسا ئەپەندى 17-سېنتەبىر شۋېتسارىيەنىڭ جەنۋە شەھىرىدە داۋام قىلىۋاتقان ب د ت كىشىلىك ھوقۇق كېڭىشىنىڭ 41-نۆۋەتلىك يىغىنىغا قاتنىشىپ، ئۇيغۇرلار مەسىلىسى بويىچە بىر يۈرۈش پائالىيەتلىرىنى باشلىدى. ئۇنىڭ ئېيتىشىچە مەزكۇر يىغىن 9-سېنتەبىر كۈنى باشلانغان بولۇپ، 16-سېنتەبىر كۈنىدىكى يىغىندا خىتاينى قوللاۋاتقان مۇسۇلمان دۆلەتلىرى تەنقىدكە ئۇچرىغان. دولقۇن ئەيسا ئەپەندى بۇ ھەقتە توختالدى.

ب د ت كىشىلىك ھوقۇق كېڭىشىنىڭ 41-نۆۋەتلىك يىغىنى 9-سېنتەبىر كۈنى باشلانغان بولۇپ، 25-سېنتەبىرگىچە داۋام قىلىدىكەن. د ئۇ ق خىتاينىڭ كىشىلىك ھوقۇقى دەپسەندىچىلىكىگە ۋە جازا لاگېرلىرىغا قارشى پائالىيەتلىرىنى كۈچەيتكەن شۇنىڭدەك خىتايمۇ ب د ت دىكى بۇ خىل تەتۈر تەشۋىقاتىنى كۈچەيتكەن بولۇپ، 40-نۆۋەتلىك يىغىندا ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونىنىڭ مۇئاۋىن رەئىسى ئەركىن تۇنىيازنى سۆزلەتكەن بولسا بۇ قېتىمقى يىغىندا، يەنى 16-سېنتەبىر كۈنى ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونلۇق ئۇيغۇر تېبابەت ئالىي تېخنىكومىنىڭ مۇدىرى تۇرسۇنجان خوجائەخمەت ئىسىملىك كىشىنى سۆزلىتىپ، ئۆزلىرىنى ئاقلاشقا تىرىشقانلىقىنى بايان قىلدى.

خىتاينىڭ ب د ت غا ئەزا دۆلەتلەرنى دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيى بىلەن كۆرۈشمەسلىككە چاقىرىشى تەنقىدكە ئۇچرىدى

يوللانغان ۋاقتى:2019-09-03| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر د ئۇ ق غا ئالاقىدار خەۋەرلەر يېڭىلىقلار

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتى كىشىلىك ھوقۇق كېڭىشىنىڭ 42-نۆۋەتلىك ئومۇمىي يىغىنى ئېچىلىشقا ساناقلىق كۈنلەر قالغان بىر پەيتتە خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتىنىڭ جەنۋەدىكى مەركىزىدە تۇرۇشلۇق دائىمىي ئەلچىلىكى ھەرقايسى ئەزا دۆلەتلەرنىڭ ھەم شۇنداقلا خەلقئارالىق ئورگانلارنىڭ جەنۋەدە تۇرۇشلۇق ئەلچىلىكلىرىگە مەخسۇس دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيى ھەققىدە بىر رەسمىي مەكتۇپ يوللىغان.

د ئۇ ق رەئىسى دولقۇن ئەيسا قاتار باش ئەلچىسىگە رەھمەت ئېيتتى

يوللانغان ۋاقتى:2019-09-03| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر د ئۇ ق غا ئالاقىدار خەۋەرلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

22-ئاۋغۇست كۈنى بېرلىندا چاقىرىلغان خەلقئارالىق يىغىندا دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيى رەئىسى دولقۇن ئەيسا ئەپەندى قاتار ئەمىرلىكى دۆلىتىنىڭ بېرلىندا تۇرۇشلۇق باش ئەلچىسى سەئۇدى بىن ئابدۇراخمان ئەلتانى بىلەن كۆرۈشۈپ، قاتارنىڭ خىتاينىڭ ھازىرقى ئۇيغۇر سىياسىتىنى قوللاپ قويغان ئىمزاسىنى قايتۇرۇۋالغانلىقىغا رەھمەت ئېيتقان. ئۇ، مەزكۇر يىغىن جەريانىدا گېرمانىيەنىڭ مۇھىم سىياسىي ئەربابلىرى بىلەنمۇ ئۇچراشقان.

ئامېرىكا تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىقىدا يەنە بىر قېتىم ئۇيغۇرلار مەسىلىسى ھەققىدە يىغىن ئېچىلدى

يوللانغان ۋاقتى:2019-08-21| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر د ئۇ ق غا ئالاقىدار خەۋەرلەر يېڭىلىقلار

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

ئامېرىكانىڭ ئۇيغۇر مەسىلىسىگە يېقىندىن كۆڭۈل بۆلۈشى يېقىندىن بۇيان ئامېرىكانىڭ يۇقىرى دەرىجىلىك ھۆكۈمەت ئورۇنلىرىدا ئۆتكۈزۈلۈۋاتقان يىغىن ۋە پائالىيەتلەردە ئەكس ئېتىۋاتقانلىقى مەلۇم. 14-ئاۋغۇست ئامېرىكا تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىقىنىڭ «قىرغىنچىلىقلارنىڭ ئالدىنى ئېلىش» خىزمەت گۇرۇپپىسىدا ئېچىلغان ئۇيغۇرلار دۇچ كېلىۋاتقان كىشىلىك ھوقۇق زىيانكەشلىكلىرى، مەدەنىيەت قىرغىنچىلىقى ۋە باشقا مەسىلىلەر ئاساسىي تېما سۈپىتىدە مۇزاكىرە قىلىنغان يىغىن دەل بۇنىڭ ئىپادىسىدۇر.

رۇسىيە ئۇيغۇرلىرىنىڭ يېتەكچىسى، ئۇيغۇر زىيالىيسى شېرىپ ئەخمەدوف ئاكىنىڭ ۋاپاتىغا تەزىيە

يوللانغان ۋاقتى:2019-08-17| سەھىپە: خەۋەرلەر د ئۇ ق تەرىپىدىن چىقىرىلغانلار د ئۇ ق غا ئالاقىدار خەۋەرلەر مەتبۇئات باياناتلىرى يېڭىلىقلار

دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيى
2019-يىلى 8-ئاينىڭ 17-كۈنى ​

بىز بۈگۈن رۇسىيە ئۇيغۇرلىرىنىڭ يېتەكچىسى، موسكۋادىكى ئۇيغۇر مەدەنىيەت بىرلەشمىسىنىڭ رەئىسى،مىللەتپەرۋەر ئۇيغۇر زىيالىسى شېرىپ ئەخمەدوف ئاكىنىڭ تۆنۈگۈن، يەنى 2019-يىلى 16-ئاۋغۇست كۈنى كەچتە موسكۋادا تۇيۇقسىز ۋاپات بولغانلىق خەۋىرىنى بىلىپ چۇڭقۇر قايغۇغا چۆمدۇق.

شېرىپ ئەخمەدوف ئاكىنىڭ ئائىلە كېلىپ چىقىشى ئەسلى قەشقەرنىڭ بەشكىرەم تەۋەسىدىن بولۇپ، ئوزى 1939-يىلى،10-ئاينىڭ 26-كۈنى شەرقى تۇركىستاننىڭ شىخۇ ناھىيىسىدە دۇنياغا كەلگەن.