د ئۇ ق: «تەيۋەن خەلقىنىڭ سەي يىڭۋېننى قايتا پرېزىدېنتلىققا سايلاپ، تەيۋەننىڭ ئىگىلىك ھوقۇقىنى قوغدىغانلىقىدىن ئىلھاملاندۇق»

يوللانغان ۋاقتى:2020-01-15| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر د ئۇ ق غا ئالاقىدار خەۋەرلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيى 13‏-يانۋار بايانات ئېلان قىلىپ، تەيۋەن پرېزىدېنتى سەي يىڭۋېننىڭ قايتا پرېزىدېنتلىققا سايلانغانلىقىنى تەبرىكلىدى، شۇنداقلا تەيۋەن خەلقى ۋە ھۆكۈمىتىنى قوللايدىغانلىقىنى بىلدۈردى.

باياناتتا قەيت قىلىنىشىچە، د ئۇ ق تەيۋەن خەلقىنىڭ خىتاينىڭ بېسىمىغا قارىماي سەي يىڭۋېننى قايتا پرېزىدېنتلىققا سايلاپ، تەيۋەننىڭ ئىگىلىك ھوقۇقىنى قوغدىغانلىقىدىن ئىلھاملانماقتىكەن.

باياناتتا، سەي يىڭۋېننىڭ قايتا پرېزىدېنتلىققا سايلىنىشىنىڭ سىمۋوللۇق ئەھمىيىتى بارلىقى تەكىتلىنىپ: «بۇ تەيۋەننىڭ بېيجىڭنىڭ بېسىمىدىن قورقۇپ قالمايدىغانلىقىنى كۆرسەتتى» دېيىلگەن. سەي يىڭۋېن 11‏-يانۋار كۈنى ئۆتكۈزۈلگەن پرېزىدېنت سايلىمىدا 57. 2 پىرسەنت بېلەتكە ئېرىشىپ، رەقىبى خىتاي مىللەتچى پارتىيەسى(گومىنداڭ)نىڭ پرېزىدېنت نامزاتى خەن گويۈنى مەغلۇپ قىلغان. خەن گويۈ سايلامدا 38. 6 % بېلەتكە ئېرىشكەن ئىدى. كۆزەتكۈچىلەر، سەي يىڭۋېننىڭ قايتا پرېزىدېنتلىققا سايلىنىشىنى بېيجىڭغا بېرىلگەن كۈچلۈك سىگنال، دەپ قارىماقتا.

د ئۇ ق 2020-يىلىنى «خەلقئارا ئۇيغۇر مەدەنىيەت فېستىۋالى يىلى» قىلىپ بېكىتكەنلىكىنى ئېلان قىلدى

يوللانغان ۋاقتى:2020-01-10| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر د ئۇ ق غا ئالاقىدار خەۋەرلەر يېڭىلىقلار پائالىيەتلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

د ئۇ ق رەئىسى دولقۇن ئەيسا ئەپەندى 7-يانۋار كۈنى قۇرۇلتاينىڭ تور تېلېۋىزىيەسىدە نۇتۇق سۆزلەپ، د ئۇ ق نىڭ 2020-يىلىنى مۇھاجىرەتتىكى ئۇيغۇرلارنىڭ «خەلقئارا ئۇيغۇر مەدەنىيەت فېستىۋالى يىلى» قىلىپ بېكىتكەنلىكىنى ئېلان قىلدى.

د ئۇ ق رەھبەرلىرىدىن ئىگىلىشىمىزچە، 2020-يىلىنى مۇھاجىرەتتىكى ئۇيغۇرلارنىڭ «خەلقئارا ئۇيغۇر مەدەنىيەت فېستىۋالى يىلى» قىلىپ بېكىتىش مەسىلىسى 2019-يىلى 12-ئاينىڭ 7-كۈنى بېلگىيە پايتەختى بىريۇسسېلدا چاقىرىلغان د ئۇ ق ئىجرائىيە كومىتېتىنىڭ 5-نۆۋەتلىك يىغىنىدا قارار قىلىنغان.
د ئۇ ق رەئىسى دولقۇن ئەيسا ئەپەندىنىڭ بىلدۈرۈشىچە، خىتاي ھاكىمىيىتىنىڭ ئۇيغۇر دىيارىدا ئېلىپ بېرىۋاتقان جازا لاگېرلىرى سىياسىتى يالغۇز ئېتنىك قىرغىنچىلىقنىلا ئەمەس، ئۆز نۆۋىتىدە يەنە رۇشەن ھالدا مەدەنىيەت-سەن´ئەت قىرغىنچىلىقىنىمۇ ئۆز ئىچىگە ئالغان بولۇپ، مۇھاجىرەتتىكى ئۇيغۇر سەنئەتكارلىرىنى ھەرىكەتكە كەلتۈرۈپ تۇتقۇندىكى سەنەتكارلارنىڭ ئاۋازىنى دۇنياغا ئاڭلىتىش نۆۋەتتىكى مىللىي دەۋانىڭ مۇھىم بىر تەركىبى قىسمى سانىلىدىكەن.

لوندوندىكى خىتاي ئەلچىخانىسى ئالدىدا نارازىلىق نامايىشى ئۆتكۈزۈلدى

يوللانغان ۋاقتى:2020-01-10| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر د ئۇ ق غا ئالاقىدار خەۋەرلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

ئەنگلىيە ئەمگەك پارتىيەسى قۇرغان «ئۇيغۇرلارنى قوللاش گۇرۇپپىسى» نىڭ ئۇيۇشتۇرۇشى بىلەن 1-ئاينىڭ 5-كۈنى كەچ سائەت ئالتىدىن يەتتىگىچە خىتاينىڭ لوندوندا تۇرۇشلۇق ئەلچىخانىسى ئالدىدا نامايىش ئۆتكۈزۈلگەن.

ئۈچ ئايدىن بۇيان ھەر ئاينىڭ 5-كۈنى ئۆتكۈزۈلۈۋاتقان نامايىشنىڭ تۇنجى قېتىملىقىغا ئاز ساندا كىشى قاتناشقان. ئەمما بۇ قېتىمقىسىغا ئۇيغۇر، خىتاي، تىبەت ۋە ئىنگلىزلاردىن بولۇپ، 200 ئەتراپىدا كىشى ئىشتىراك قىلغان. ئۇلار قوللىرىدا ئاي-يۇلتۇزلۇق كۆك بايراق ۋە لوزۇنكىلارنى كۆتۈرگەن ھالدا «ئۇيغۇرلارغا ئەركىنلىك، خىتاي جازا لاگېرلىرىنى تاقىسۇن، خىتايلار شەرقىي تۈركىستاندىن چىقىپ كەتسۇن، شەرقىي تۈركىستانغا مۇستەقىللىق» دېگەندەك شوئارلارنى توۋلاشقان.

بۇ ھەقتە تېلېفون زىيارىتىمىزنى قوبۇل قىلغان ئەنگلىيەدىكى ئۇيغۇر پائالىيەتچى، دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيىنىڭ لوندوندا تۇرۇشلۇق ۋەكىلى رەھىمە مەخمۇت خانىم 1-ئاينىڭ 5-كۈنى لوندوندىكى خىتاي ئەلچىخانىسى ئالدىدا ئۆتكۈزۈلگەن نامايىش توغرىسىدا مەلۇمات بەردى. ئۇ خىتايغا قارشى تۇنجى قېتىملىق نامايىشنىڭ 9-ئاينىڭ 5-كۈنى 30 ئەتراپىدا كىشىنىڭ قاتنىشىشى بىلەن باشلانغانلىقىنى، بۇ قېتىمقى نامايىشقا بولسا 200 ئەتراپىدا كىشىنىڭ قاتناشقانلىقىنى بايان قىلدى.

بېرلىندىكى خىتاي ئەلچىخانىسى ئالدىدا زور نامايىش ئۆتكۈزۈلدى

يوللانغان ۋاقتى:2019-12-28| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر د ئۇ ق غا ئالاقىدار خەۋەرلەر يېڭىلىقلار

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

27 – دېكابىر خىتاينىڭ بېرلىندىكى ئەلچىخانىسى ئالدىدا ئۇيغۇرلار ۋە تۈركلەرنىڭ بىرلەشمە زور نامايىشى ئېلىپ بېرىلدى.

د ئۇ ق نىڭ تەشەببۇسى بىلەن گېرمانىيە پايتەختى بېرلىندىكى تۈرك تەشكىلاتلىرىنىڭ ئىشتىراكىدا 27 – دېكابىر خىتاي ئەلچىخانىسى ئالدىدا كەڭ كۆلەملىك نامايىش ئېلىپ بېرىلدى. نامايىشقا ميۇنخېن ۋە باشقا شەھەرلەردىكى بىر قىسىم ئۇيغۇرلارمۇ بېرىپ قاتناشتى.

بۇ قېتىمقى كەڭ كۆلەملىك نامايىش شەرقىي تۈركىستاننىڭ ئىستىقلال مارشى بىلەن باشلانغان. نامايىش مەيدانىدىن ئىگىلىگەن ئۇچۇرلىرىمىزغا ئاساسلانغاندا، بېرلىندىكى تۈرك تەشكىلاتلىرى ئۇيغۇرلارنى قوللاش، خىتاينىڭ جازا لاگېرلىرى سىياسىتىگە قارشى تۇرۇش يۈزسىدىن ئېلىپ بېرىلىدىغان بۇ قېتىمقى نامايىش ئۈچۈن تۈركىيەدىن مىڭدىن ئارتۇق شەرقىي تۈركىستاننىڭ ئاي-يۇلتۇزلۇق كۆك بايرىقىنى ياسىتىپ ئەكەلگەن بولۇپ، بۈگۈن خىتاي ئەلچىخانىسىنىڭ ئالدى ئاي – يۇلتۇزلۇق كۆك بايراقلار بىلەن تولۇپ تاشقان.

ياۋروپادىكى مۇسۇلمانلارنى قوزغاش ئۈچۈن ھەرىكەت ئېلىپ بېرىلماقتا

يوللانغان ۋاقتى:2019-12-25| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر د ئۇ ق غا ئالاقىدار خەۋەرلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

ياۋروپادىكى تۈرك ھەم ئەرەب مۇسۇلمانلىرىنى خىتايغا قارشى قوزغاش ئۈچۈن جىددىي ھەرىكەتلەر ئېلىپ بېرىلماقتا.

18-دېكابىر ياۋروپا ئىتتىپاقىنىڭ ئەڭ ئالىي مۇكاپاتى بولغان «ساخاروف مۇكاپاتى» نىڭ خىتاي تۈرمىسىدىكى ئۇيغۇر ئۆكتىچى زىيالىيسى ئىلھام توختىغا بېرىلىشى ۋە 19-دېكابىر ياۋروپا پارلامېنتىنىڭ ئۇيغۇرلار ۋە جازا لاگېرلىرى توغرىسىدا 20 ماددىلىق قارار قوبۇل قىلىپ خىتايدىن جازا لاگېرلىرىنى دەرھال تاقاشنى تەلەپ قىلىشى ياۋروپا مىقياسىدا بەلگىلىك تەسىر قوزغىغان. بۇنىڭ بىلەن ياۋروپادىكى تۈرك جامائىتى ھەم ئۇنىۋېرسىتېت ئوقۇغۇچىلىرى ئۆزلۈكىدىن قوزغىلىپ خىتايغا قارشى تۈرلۈك پائالىيەتلەرنى قانات يايدۇرماقتا ئىدى.

ئۇيغۇرلارغا بولغان بۇ خىل ھېسداشلىقنىڭ كۆلىمىنى تېخىمۇ كېڭەيتىش، تەسىرىنى يەنىمۇ ئاشۇرۇش ئۈچۈن بۇ بىر ھەپتىدىن بۇيان د ئۇ ق رەھبەرلىرى گېرمانىيەنىڭ ميۇنخېن، فرانكفۇرت، ستۇتگارت، نۈرنبېرگ قاتارلىق شەھەرلىرىدە تۈرك ۋە ئەرەب جامائىتى تەشكىلاتلىرىنىڭ مەركىزىنى زىيارەت قىلىپ، ئۇيغۇرلارنىڭ نۆۋەتتىكى ۋەزىيىتى ھەم جازا لاگېرلىرىنى مەسىلىسىنى كەڭ كۆلەمدە تەشۋىق قىلىشقا باشلىغان.

د ئۇ ق رەئىسى دولقۇن ئەيسا ئەپەندىنىڭ بىلدۈرۈشىچە، يېقىنقى كۈنلەردىن بۇيان گېرمانىيەدىكى مۇسۇلمان جامائىتىنىڭ د ئۇ ق دىن ۋەكىل ئەۋەتىپ ئۇيغۇرلار مەسىلىسى توغرىسىدا مەلۇمات بېرىشنى تەلەپ قىلىدىغان تەشكىلاتلىرىنىڭ سانى بارغانسېرى كۆپىيىشكە باشلىغان. بۇنىڭ بىلەن 21-دېكابىر بېرلىندا، 22-دېكابىر ميۇنخېندا تۈرك ۋە ئەرەب ياشلىرىغا شەرقىي تۈركىستانىڭ ئومۇمىي ۋەزىيىتى توغرىسىدا دوكلاتلار تەقدىم قىلىنغان.

ياۋروپا ئۇيغۇرلار ئۈچۈن قوزغالماقتا

يوللانغان ۋاقتى:2019-12-25| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر د ئۇ ق غا ئالاقىدار خەۋەرلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

ياۋروپادا خىتاينىڭ جازا لاگېرلىرى ۋە خىتاينىڭ ئۇيغۇرلارغا يۈرگۈزۈۋاتقان زۇلۇملىرىغا قارشى ھەرىكەتلەر كەڭ كۆلەمدە ئەۋج ئالماقتا.

مۇشۇ بىر ھەپتە ئىچىدە گېرمانىيە، ئاۋسترىيە، گوللاندىيە قاتارلىق دۆلەتلەردە ياشاۋاتقان يەرلىك خەلقلەر ۋە تۈركلەر ئۆزلۈكىدىن قوزغىلىپ، خىتاينىڭ جازا لاگېرلىرى ۋە ئۇيغۇرلارغا يۈرگۈزۈۋاتقان زۇلۇملىرىغا قارشى ھەر خىل پائالىيەتلەرنى قانات يايدۇردى.

20-دېكابىر ئىستانبۇلدا، 22-دېكابىر خوڭكوڭدا قانچە 10 مىڭلىغان كىشىلەر ئۇيغۇرلار ئۈچۈن قوزغىلىپ نامايىش ئېلىپ بارغانغا ئوخشاش ياۋروپا ئەللىرىدىمۇ ئۇيغۇرلارنى قوللاش، خىتاينىڭ جازا لاگېرلىرىغا قارشى تۇرۇش مۇناسىۋىتى بىلەن ھەر تۈرلۈك پائالىيەتلەر مەيدانغا كەلمەكتە.

ياۋروپا پارلامېنتى بېرلىندا «ساخاروف مۇكاپاتى» توغرىسىدا ئاخبارات ئېلان قىلىش يىغىنى ئۆتكۈزدى

يوللانغان ۋاقتى:2019-12-21| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر د ئۇ ق غا ئالاقىدار خەۋەرلەر يېڭىلىقلار

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

20-دېكابىر كۈنى ياۋروپا پارلامېنتىنىڭ گېرمانىيەدىكى مەركىزى «ساخاروف مۇكاپاتى» توغرىسىدا ئاخبارات ئېلان قىلىش يىغىنى ئۆتكۈزدى.

ياۋروپا پارلامېنتى 18-دېكابىر فرانسىيەنىڭ ستراسبۇرگ شەھىرىدىكى مەركىزىدە 750 دىن ئارتۇق پارلامېنت ئەزالىرىنىڭ قاتنىشىشى ئاستىدا 2019-يىللىق «ساخاروف مۇكاپاتى» نى خىتاي تۈرمىسىدىكى ئۇيغۇر ئۆكتىچى زىيالىيسى ئىلھام توختىغا تەقدىم قىلىش مۇراسىمى ئۆتكۈزۈپ، بۇ مۇكاپاتنى پارلامېنت رەئىسى داۋىد ساسسولى ئۆز قولى بىلەن ئىلھام توختىنىڭ قىزى جەۋھەر ئىلھامغا تەقدىم قىلغان ئىدى.

ياۋروپا پارلامېنتى بۈگۈن يەنە گېرمانىيە پايتەختى بېرلىندىكى مەركىزىدە ئالاھىدە سورۇن ھازىرلاپ «ساخاروف مۇكاپاتى» توغرىسىدا ئاخبارات ئېلان قىلىش يىغىنى ئۆتكۈزگەن. يىغىنغا گېرمانىيە پارلامېنتىنىڭ بىر قىسىم ئەزالىرى، خەلقئارالىق كىشىلىك ھوقۇق تەشكىلاتلىرىنىڭ مەسئۇللىرى قاتناشقان سىرت، ئىلھام توختىنىڭ قىزى جەۋھەر ئىلھام، د ئۇ ق رەئىسى دولقۇن ئەيسا، «ئىلھام توختى گۇرۇپپىسى» نىڭ رەئىسى ئەنۋەرجان قاتارلىق ئۇيغۇرلارمۇ قاتناشقان.

بېرلىندىن ئالغان مەلۇماتلىرىمىزغا قارىغاندا، جەۋھەر ئىلھام 18-دېكابىر ياروپا پارلامېنتىدىكى مۇكاپات تارقىتىش مۇراسىمىدا سۆزلىگىنىدەك بۈگۈنكى بۇ يىغىندىمۇ يەنە بىر قېتىم تەسىرلىك نۇتۇقلار سۆزلەپ، يىغىن ئەھلىنىڭ كۈچلۈك دىققىتىنى جەلپ قىلغان.

ياۋروپا پارلامېنتى قارار ماقۇللاپ، ئۇيغۇر رايونىدىكى ئەمەلدارلارغا قارىتا ئېمبارگو مېخانىزمىنى ئىشقا سېلىشنى تەلەپ قىلدى

يوللانغان ۋاقتى:2019-12-21| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر د ئۇ ق غا ئالاقىدار خەۋەرلەر يېڭىلىقلار

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

ياۋروپا پارلامېنتى 19-دېكابىر كۈنى ئۇيغۇر رايونىدىكى كىشىلىك ھوقۇق كرىزىسى ھەققىدە قارار لايىھەسى ماقۇللاپ، ياۋروپا ئىتتىپاقىنىڭ ئىجرائىيە ئورگانلىرىنى خىتاينىڭ ئۇيغۇر رايونىدا سادىر قىلىۋاتقان كىشىلىك ھوقۇق دەپسەندىچىلىكىگە قارىتا كۈچلۈك ھەرىكەت قوللىنىشقا چاقىرغان. مۇتلەق كۆپ ئاۋازنىڭ قوللىشىدا ماقۇللانغان قارار لايىھەسىدە خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ تۇتقۇن قىلىشنى توختىتىپ، رايوندىكى بارلىق لاگېرلارنى تاقىشى، تۇتقۇنلارنى دەرھال قويۇپ بېرىشى، ئىز-دېرەكسىز يوقالغانلارنىڭ ئاقىۋىتىنى ئېلان قىلىشى شۇنداقلا ياۋروپا كومېسسىيەسىنىڭ رايوندىكى كىشىلىك ھوقۇقنى دەپسەندە قىلىۋاتقان خىتاي ئەمەلدارلىرىغا قارىتا ئېمبارگو مېخانىزمىنى ئىشقا سېلىشى تەلەپ قىلىنغان.

ئۇنىڭدا رايوندىكى ئۇيغۇر، قازاق ۋە باشقا مۇسۇلمانلارنى باستۇرۇش قارارىنى 2014‏-يىلى 4‏-ئايدا يۇقىرى دەرىجىلىك خىتاي ئەمەلدارلىرىنىڭ چۈشۈرگەنلىكى، ياۋروپا ئىتتىپاقىنىڭ ئۇلارغا قارىتا نىشانلىق ئېمبارگو يۈرگۈزۈپ، ئۇلارنىڭ مال-مۈلكىنى توڭلىتىشى شۇنداقلا مەزكۇر رايونغا تېخنولوگىيە ئېكسپورت قىلىشنى توختىتىشى، رايوندا ئىشلەنگەن مەجبۇرىي ئەمگەك مەھسۇلاتلىرىنىڭ ياۋروپا بازىرىغا كىرىشىنىڭ چەكلىنىشى تەلەپ قىلىنغان.

د ئۇ ق نىڭ بىريۇسسېلدىكى پائالىيەتلىرى نەتىجىلىك ئاخىرلاشتى

يوللانغان ۋاقتى:2019-12-14| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر د ئۇ ق غا ئالاقىدار خەۋەرلەر يېڭىلىقلار پائالىيەتلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

د ئۇ ق 7-دېكابىردىن 10-دېكابىرغىچە بېلگىيە پايتەختى بىريۇسسېلدا ئۆتكۈزگەن 3 چوڭ پائالىيەت نەتىجىلىك ئاخىرلاشتى.

د ئۇ ق 12-ئاينىڭ 7-كۈنىدىن 10-كۈنىگىچە ياۋروپا ئىتتىپاقىنىڭ مەركىزى بولغان بېلگىيە پايتەختى بىريۇسسېلدا 3 چوڭ پائالىيەت ئورۇنلاشتۇرغان بولۇپ، بۇنىڭ بىرى 12-ئاينىڭ 7-كۈنىدىن 9-كۈنىگىچە 3 كۈن داۋاملاشقان «ئۇيغۇر ياشلىرىنى تاراتقۇ بىلىملىرى بىلەن تەربىيەلەش كۇرسى» بولدى. كۇرستا خەلقئارادىكى تونۇلغان ئاخبارات مۇتەخەسسىسلىرى دەرس بەردى.

خىتاينىڭ خەلقئارانى ئالداش نىيىتىدە ئېلىپ بېرىۋاتقان جازا لاگېرلىرى توغرىسىدىكى ساختا تەشۋىقاتلىرىنى ئۈنۈملۈك ئاغدۇرۇپ تاشلاش ئۈچۈن مۇھاجىرەتتىكى ياش تاراتقۇ ھەۋەسكارلىرىنى پائال ھەرىكەتكە كەلتۈرۈشنىڭ بۇ يىغىننىڭ ئاساسلىق مەقسىتى بولغانلىقىنى تىلغا ئالغان د ئۇ ق نىڭ رەئىسى دولقۇن ئەيسا ئەپەندى بۇ ھەقتە توختالغاندا ياش كۇرسانتلارنىڭ بۇ قېتىمقى پائالىيەتتىن كۆپ خۇرسەن بولغانلىقىنى ئەسكەرتتى.

«بىر يول بىر بەلۋاغ» قۇرۇلۇشى ۋە ئۇنىڭ ئۇيغۇر ھەم بالۇچىلارغا كۆرسەتكەن تەسىرى

يوللانغان ۋاقتى:2019-12-14| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر د ئۇ ق غا ئالاقىدار خەۋەرلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

گېرمانىيەدە ئۆتكۈزۈلگەن يىغىندا خىتاينىڭ «بىر يول بىر بەلۋاغ» قۇرۇلۇشى ۋە ئۇنىڭ ئۇيغۇر ھەم بالۇچىلارغا كۆرسەتكەن تەسىرى مۇزاكىرە قىلىندى.

خىتاي ھۆكۈمىتى ئۆزىنىڭ «بىر بەلۋاغ بىر يول» قۇرۇلۇشىنى كەڭ يولغا قويۇۋاتقان شۇنداقلا پاكىستان، قازاقىستان قاتارلىق يىپەك يولى بويىدىكى دۆلەتلەرنىڭ قوللىشىغا ئېرىشىۋاتقان بىر مەزگىلدە بۇ قۇرۇلۇشنىڭ ئۇيغۇر ۋە بالۇچىلاردەك يەرلىك مىللەتلەرنىڭ ھەق-ھوقۇقلىرىغا كۆرسىتىۋاتقان تەسىرى خەلقئارا جەمئىيەتنىڭ دىققەت نۇقتىسىغا ئايلانماقتا.

11‏-دېكابىر كۈنى گېرمانىيە پايتەختى بېرلىندا ئۆتكۈزۈلگەن «بىر يول بىر بەلۋاغ» ھەققىدىكى مۇھاكىمە يىغىنى دەل مۇشۇ مەسىلىگە بېغىشلاندى. يىغىندا خىتاينىڭ ئىقتىسادى كۈچىنى پەش قىلىپ، ياۋروپادىكى بەزى دۆلەتلەرگە سودا ۋە ئىقتىسادى پايدا ۋەدە قىلىشى، ياۋروپانىڭ نېگىزلىك قىممەت قارىشىغا زور خىرىس ئېلىپ كېلىۋاتقانلىقى تەكىتلىنىپ، خىتاينىڭ «بىر بەلۋاغ بىر يول» تەشەببۇسىنىڭ ئۇيغۇر، بالۇچى قاتارلىق يەرلىك مىللەتلەرگە قانچىلىك ئېغىر يۈك ئېلىپ كېلىۋاتقانلىقى ئوتتۇرىغا قويۇلغان شۇنداقلا گېرمانىيەدەك ياۋروپا دۆلەتلىرىنىڭ يۇقىرىقى مىللەتلەرگە قارىتا ئېلىپ بېرىلىۋاتقان كىشىلىك ھوقۇق دەپسەندىچىلىكى ۋە ئىنسانلىققا قارشى جىنايەتلەرگە شېرىك بولۇپ قالماسلىقى، بۇنىڭ ئۈچۈن بۇ دۆلەتلەرنىڭ دەرھال تەدبىر ئېلىشى تەلەپ قىلىنغان.