راھىلە داۋۇت قاتارلىق ئۇيغۇر سەرخىللىرىنىڭ ئەھۋالىنى سۈرۈشتۈرۈش ھەرىكىتى كۈچەيدى

يوللانغان ۋاقتى:2020-02-29| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

ئامېرىكا قاتارلىق غەرب دۆلەتلەردىكى ئۇيغۇرشۇناس تەتقىقاتچىلار ئارىسىدا تونۇلغان ئۇيغۇر تەتقىقاتچىلىرىدىن شىنجاڭ ئۇنىۋېرسىتېتى فىلولوگىيە ئىنىستىتۇتىنىڭ پروفېسسورى راھىلە داۋۇتنىڭ 2017-يىلى 12-ئاينىڭ ئوتتۇرلىرىدا دائىرىلەر تەرىپىدىن ئېلىپ كېتىلگەندىن كېيىن ھېچ قانداق ئىز-دېرىكى بولمايۋاتقانلىق خەۋىرى مۇھاجىرەتتىكى ئۇيغۇرلار ئارىسىدا ئىزچىل دىققەتكە ئېرىشىپ كەلمەكتە. 2018-يىلى 1-ئايدىن باشلاپ راھىلە داۋۇتقا ئوخشاش بىر تۈركۈم ئۇيغۇر سەرخىللىرىنىڭ تۇتقۇن قىلىنىپ لاگېرلارغا قامالغانلىقى ھەققىدىكى خەۋەرلەرمۇ خەلقئارا تاراتقۇلاردا كۆپلەپ بېرىلىشكە باشلىدى.

مەلۇم بولۇشىچە تۇتقۇندا ئىكەنلىكى ئىلگىرى سۈرۈلگەن پروفېسسور راھىلە داۋۇتنىڭ ئامېرىكانىڭ سىياتىل شەھرىدە ئوقۇۋاتقان قىزى ئەقىدە پولات، 17-فېۋرال كۈنى ئىجتىمائىي ئالاقە مۇنبەرلىرىدە قوزغىغان «ئاپام راھىلە داۋۇتقا ئەركىنلىك» ھەرىكىتىگە ئامېرىكا قاتارلىق دۆلەتلەردىكى ئۇيغۇرشۇناش تەتقىقاتچىلار ۋە مۇھاجىرەتتىكى ئۇيغۇرلار يېقىندىن ئاۋاز قوشقان.

مەزكۇر ھەرىكەتنى قوزغىغان راھىلە داۋۇتنىڭ قىزى ئەقىدە پولات ۋە بۇ ھەرىكەتكە يېقىندىن ئاۋاز قوشقان ئۇيغۇرشۇناش تەتقىقاتچىلاردىن نيۇ-يوركتىكى لىزا رۇز خانىم ۋە ئامېرىكادا ياشاۋاتقان ئۇيغۇر زىيالىيلىرىدىن راھىلە داۋۇتنىڭ ئىلگىرىكى كەسىپدىشى مېھراي مەمتىلى خانىملار رادىيومىزنىڭ زىيارىتىنى قوبۇل قىلدى.

جەنۋەدىكى ب د ت بىناسى ئالدىدا خىتايغا قارشى فوتو سۈرەتلەر كۆرگەزمىسى باشلاندى

يوللانغان ۋاقتى:2020-02-25| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر د ئۇ ق غا ئالاقىدار خەۋەرلەر يېڭىلىقلار

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

2-ئاينىڭ 24-كۈنى ب د ت كىشىلىك ھوقۇق كېڭىشىنىڭ 43-نۆۋەتلىك ئومۇمىي يىغىنى جەنۋەدە باشلانغان. 200 گە يېقىن دۆلەت ۋە رايوننىڭ ۋەكىللىرى قاتنىشىدىغان، 3 ھەپتە داۋام قىلىدىغان بۇ يىغىندا دۇنيانىڭ ھەرقايسى جايلىرىدىكى كىشىلىك ھوقۇق دەپسەندىچىلىكى مەسىلىلىرى كۆزدىن كۆچۈرىلىدىكەن. د ئۇ ق يىغىن باشلانغان كۈنگە ئۈلگۈرتۈپ ب د ت بىناسى ئالدىدىكى چوڭ سەيناغا «ئەركىنلىك چېدىرى» تىكىپ، فوتو سۈرەتلەر كۆرگەزمىسى ئارقىلىق جازا لاگېرلىرى ۋە ئۇيغۇرلارنىڭ نۆۋەتتىكى ۋەزىيىتىنى تونۇشتۇرۇش پائالىيىتىنى رەسمىي باشلىغان.

نەق مەيداندىن ئىگىلىگەن ئۇچۇرلارغا قارىغاندا، ب د ت بىناسى ئالدىدىكى 80 كۋادىرات مېتىر كېلىدىغان بۇ چېدىر 23-فېۋرال كۈنى كەچكىچە قۇراشتۇرۇپ چىقىلغان. چېدىرنىڭ تاملىرى جازا لاگېرلىرىغا مۇناسىۋەتلىك كۆرۈنۈشلەر، شۇئارلار، خىتاپلار ۋە شەرقىي تۈركىستاننىڭ ئاي-يۇلتۇزلۇق كۆك بايراقلىرى بىلەن بېزەلگەن. چېدىر ئىچىگە تۇتقۇندىكى ئۇيغۇرلارغا ئائىت سۈرەتلەر، ئۇيغۇر مىللىي كىملىكىنى نامايەن قىلىدىغان تۈرلۈك مىللىي بۇيۇملار، خىتاينىڭ مەسچىتلەرنى چېقىش ھەم مىللىي مەدەنىيەتلەرنىڭ ئىزىنى ئۆچۈرۈش قىلمىشلىرىغا ئائىت سۈرەتلەر تىزىلغان.

روزىنىسا مەتتوختى: «‹قاراقاش ھۆججەتلىرى› نى كۆرۈپ مەھەللىمىزدە ئادەم قالمىغاندەك ھېس قىلدىم»

يوللانغان ۋاقتى:2020-02-25| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

«قاراقاش ھۆججەتلىرى» نامى بىلەن ئاشكارىلانغان قاراقاش ناھىيىسىگە قاراشلىق بوستان ئىجتىمائىي رايوندىكى 650 دىن ئارتۇق ئائىلىنىڭ ئارخىپى ئارىسىدا-2002يىلىدىن باشلاپ تۈركىيىدە ياشاۋاتقان روزىنىسا مەتتوختىنىڭ قېرىنداشلىرىمۇ بار. ئارخىپلاردا ئۇنىڭ سىڭلىسى پاتەم مەتتوختى پىلاندىن سىرت بىر بالا، ھەدىسى روزىنىياز مەتتوختى پىلاندىن سىرت ئىككى بالا تۇغقانلىقى سەۋەبلىك لاگېردا ئىكەنلىكى ئېنىق كۆرسىتىلگەن. ئەمما روزىنىسانىڭ بايان قىلىشىچە، «قاراقاش ھۆججەتلىرى» دىكى597-نومۇرلۇق ئارخىپتا ئۇنىڭ ھەدىسى 44 ياشلىق رۇزىنىياز مەتتوختى بىلەن يېزنىسى 50 ياشلىق مەمەت ساۋۇر ئىككىيلەننىڭ تەڭلا 10 يىللىقتىن كېسىلگەنلىكى تىلغا ئېلىنمىغان. ئۇلار ئەمەليەتتە 2016-يىلى 3-ئايدا تۇتقۇن قىلىنىپ، ئىككى ئايدىن كېيىن كېسىۋېتىلگەن ئىكەن. دېققىتىڭلار مۇخبىرىمىز گۈلچېھرەنىڭ روزىنىسا مەمەتتوختى بىلەن ئۆتكۈزگەن سۆھبىتىنىڭ داۋامىدا بولسۇن.

ب د ت خىتايغا قاراتمىلىق جازا بېرىشكە چاقىرىلدى

يوللانغان ۋاقتى:2020-02-25| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

كورونا ۋىرۇسى خەلقئارا ئاخباراتتا قىزىق تېما بولۇپ قالغان بىر بىر مەزگىلدە، ئامېرىكىغا جايلاشقان «ئاۋاز» ناملىق تور بېتى ب د ت كىشىلىك ھوقۇق كېڭىشىنىڭ دىققىتىنى ئۇيغۇر مەسىلىسىگە تارتىش ئۈچۈن ھەرىكەتكە ئۆتتى ۋە ئۇلارنى خىتايغا قاراتمىلىق جازا بېرىشكە چاقىردى.

مەزكۇر تەشكىلات 21-فېۋرال «ئۇيغۇرلارغا ھۆرلۈك» نامىدا تارقاتقان مۇراجىئەتنامىگە ئىمزا قويغۇچىلار ئىككى كۈن ئىچىدە 280 مىڭدىن ئېشىپ كەتتى.

مۇراجىئەتنامىدە ب د ت گە قارىتىلىپ مۇنداق دېيىلگەن: «ئاز دېگەندە بىر مىليون بىگۇناھ ئادەمنىڭ ۋەھشىيلەرچە قامىلىشى ۋە مېڭە يۇيۇلۇشقا ئۇچۇرۇشى ئىنسانىيەتكە قارىشى جىنايەتتۇر. بىز بۇنىڭغا ئىنكاس قايتۇرۇشۇڭلارنى تەلەپ قىلىمىز.»

خىتاي كۈندىلىك گېزىتى «قاراقاش ھۆججەتلىرى» نىڭ راستلىقىنى ئىسپاتلاپ قويدى

يوللانغان ۋاقتى:2020-02-25| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى جازا لاگېرلىرى خالىغانچە تۇتقۇن قىلىش خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى نۆۋەتتە دۇچ كېلىۋاتقان مەسىلىلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

ھۆرمەتلىك رادىئو ئاڭلىغۇچىلار، بۇ يىل 17‏-فېۋرال كۈنى دۇنيادىكى نوپۇزلۇق تاراتقۇلاردا خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ ئۇيغۇر ئېلىدە يولغا قويۇۋاتقان لاگېر تۈزۈمىگە ئائىت يەنە بىر مەخپىي ھۆججىتى بىرلا ۋاقىتتا ئېلان قىلىنىپ، زور غۇلغۇلا قوزغىغانىدى.

«قاراقاش ھۆججەتلىرى» دەپ ئاتالغان137 بەتلىك ھۆججەت خوتەننىڭ قاراقاش ناھىيەسىگە قاراشلىق «بوستان» ئاھالىلەر رايونىدىكى 650 دىن ئارتۇق ئائىلىگە چېتىشلىق 300 دەك كىشىنىڭ ئارخىپى بولۇپ، ھۆججەتتە شۇ تەۋەلىكتىكى كىشىلەرنىڭ دىنىي ئېتىقادى، كۈندىلىك ھاياتى، يۈرۈش-تۇرۇشى، خاراكتېرى، ئىپادىسىدىن باشقا يەنە، لاگېرغا قامالغان ۋە كېسىلگەن كىشىلەرنىڭ ئىسمى، ئۇلارنىڭ لاگېرغا قامىلىش ياكى كېسىلىپ كېتىشتىكى سەۋەبىگە ئائىت مەلۇماتلار ئورۇن ئالغان. ھۆججەت خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ ئۇيغۇر ئېلىدە يۈرگۈزگەن كەڭ كۆلەملىك تۇتقۇن ھەرىكىتىنىڭ ماھىيىتىنى ئاشكارىلاپ بېرىشتە زور رول ئوينىغان.

ۋېنادا چاقىرىلغان «ياۋروپا بىخەتەرلىك ۋە ھەمكارلىق تەشكىلاتى» نىڭ يىغىنىدا جازا لاگېرلىرى مەسىلىسى ئوتتۇرىغا قويۇلدى

يوللانغان ۋاقتى:2020-02-23| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر د ئۇ ق غا ئالاقىدار خەۋەرلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

19-فېۋرالدىن 21-فېۋرالغىچە ئاۋستىرىيە پايتەختى ۋېنا شەھىرىدە «ياۋرۇپا بىخەتەرلىك ۋە ھەمكارلىق تەشكىلاتى» نىڭ 19-نۆۋەتلىك پارلامېنت ئەزالىرى يىغىنى ئۆتكۈزۈلگەن. يىغىنغا «ياۋروپا بىخەتەرلىك ۋە ھەمكارلىق تەشكىلاتى» غا ئەزا بولغان 57 دۆلەتنىڭ يۇقىرى دەرىجىلىك ئەمەلدارلىرى، پارلامېنت ئەزالىرى، ئاسىيە ۋە ياۋروپادىكى بىر قىسىن دۆلەتلەردە پائالىيەت ئېلىپ بېرىۋاتقان نوپۇزلۇق كىشىلىك ھوقۇق تەشكىلاتلىرىنىڭ رەھبەرلىرى، ئادۋوكاتلار، دېپلوماتلار ھەم مۇتەخەسسىسلەر بولۇپ، كۆپ ساندا كىشى قاتناشقان. يىغىنغا ئۇيغۇرلارغا ۋاكالىتەن د ئۇ ق رەئىسى دولقۇن ئەيسا ئەپەندى تەكلىپ قىلىنغان.

دولقۇن ئەيسا ئەپەندى مەزكۇر تەشكىلاتنىڭ 2019-يىلى پولشا پايتەختى ۋارشاۋادا چاقىرىلغان يىغىنىغىمۇ تەكلىپ بىلەن قاتنىشىپ، ئۇيغۇرلارنىڭ ۋەزىيىتى توغرىسىدا دوكلات تەقدىم قىلىش پۇرسىتىگە ئېرىشكەن ئىدى.

مەلۇم بولغىنىدەك، «ياۋروپا بىخەتەرلىك ۋە ھەمكارلىق تەشكىلاتى» 1973-يىلى فىنلاندىيە پايتەختى خېلسېنكىدا قۇرۇلغان. 1995-يىلى كۆلىمى كېڭىيىپ ئامېرىكا، كانادا ۋە سابىق سوۋېت ئىتتىپاقىدىن ئايرىلىپ چىقىپ مۇستەقىل بولغان ئوتتۇرا ئاسىيا دۆلەتلىرى ھەمدە تۈركىيە قاتارلىق دۆلەتلەر قوشۇلۇپ ئەزا بولغان دۆلەت سانى 57 گە يەتكەن خەلقئارالىق زور تەشكىلاتقا ئايلانغان. بۇ تەشكىلاتقا يۇقىرىقى 57 دۆلەتتىن ئەزا بولغان پارلامېنت خادىملىرىنىڭ سانى ھازىر 323 كىشى بولۇپ، ئۇلارنىڭ يىغىنلىرى «پارلامېنت ئەزالىرىنىڭ يىغىلىشى» خاراكتېرىنى ئالغان.

غۇلجا شەھىرىدە بىر قىسىم ئاھالىلەرنىڭ ئاچ قېلىۋاتقانلىقى ۋە بۇنى تىلغا ئېلىشى چەكلىنىۋاتقانلىقى ئاشكارىلاندى

يوللانغان ۋاقتى:2020-02-23| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

بۈگۈن ئىجتىمائىي ئاخباراتلاردا كەڭ تارقالغان بىر ۋىدىيولۇق ئۇچۇردا غۇلجا تەۋەسىدىن ئىكەنلىك ئېھتىمالى بولغان بىر كىشىنىڭ ئائىلىسىدىكى 3 جاننىڭ ئاچ قالغانلىقى ۋە ئۇنىڭ بۇ قېيىنچىلىقىنى بايان قىلىشىنىڭ ئالاقىدار خادىملار ئىكەنلىك ئېھتىمالى بولغان بىرقانچە كىشى تەرىپىدىن توسقۇنلۇققا ئۇچرىغانلىقى ئاشكارىلاندى. مۇخبىرىمىزنىڭ بۇ ھەقتە ئېلىپ بارغان ئېنىقلاشلىرى داۋامىدا غۇلجا شەھىرىنىڭ قارادۆڭ يېزىسىدىكى بىر ئايال ئۆزلىرىنىڭ 10 كۈندىن بېرى يېمەك-ئىچمەك قېيىنچىلىقىغا دۇچ كەلگەنلىكى، 9 ياشلىق بىر قىزىنىڭ ئوزۇق يېتەرسىزلىكىدىن ھۇشىدىن كەتكەنلىكىنى ئاشكارىلىدى. بۇ خىل ئەھۋالدىكى كىشىلەرنىڭ يالغۇز ئۆزلىرى ئەمەسلىكىنى ئەسكەرتكەن بۇ خانىم ئاساسى قاتلامدىكى كادىرلارنىڭ ئاھالىلەرنى بۇ خىل ئەھۋاللارنى ئىچىدە بىلىشكە ۋە جەمئىيەتكە ئاشكارىلىمسلىققا زورلاۋاتقانلىقىنى بايان قىلدى.

لوندوندا ئۇيغۇرلار توغرىسىدا دوكلات بېرىش يىغىنى ئۆتكۈزۈلدى

يوللانغان ۋاقتى:2020-02-23| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

18-فېۋرال كۈنى ئەنگلىيە پايتەختى لوندوندىكى لەيكەستېر ئۇنىۋېرسىتېتىدا ئۇيغۇرلار توغرىسىدا دوكلات بېرىش يىغىنى ئۆتكۈزۈلدى.

لەيكەستېر ئۇنىۋېرسىتېتى بىلەن خەلقئارا كەچۈرۈم تەشكىلاتى بىرلىكتە ئۇيۇشتۇرغان دوكلات بېرىش يىغىنىدا دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيىنىڭ لوندوندىكى ۋەكىلى رەھىمە مەخمۇت خانىم ئۇيغۇرلارنىڭ تارىخى، ھازىرقى ئېغىر ۋەزىيىتى توغرىسىدا دوكلات بەرگەن.

دوكلات بېرىش يىغىنىغا مەزكۇر ئۇنىۋېرسىتېتنىڭ ئوقۇتقۇچى ۋە ئوقۇغۇچىلىرىدىن بولۇپ كۆپ ساندا كىشى ئىشتىراك قىلغان. رەھىمە مەخمۇت خانىم بۇ يىغىن ھەققىدە قىسقىچە مەلۇمات بەردى.

يېقىنقى يىللاردىن بۇيان باشقا دۆلەتلەردە بولغىنىدەك ئەنگلىيەدىكى ئۇنىۋېرسىتېتلار ۋە ئالىي مەكتەپ ئوقۇغۇچىلىرىنىڭ ئۇيغۇر مەسىلىسىگە بولغان قىزىقىشى كۈنسايىن كۈچەيگەن.

روزىنىسا مەمەتتوختى: «ئۆز ئائىلەمدىكىلەرنىڭ ئەھۋالىنى ‹قاراقاش ھۆججەتلىرى› دىن بىلدىم»

يوللانغان ۋاقتى:2020-02-23| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خالىغانچە تۇتقۇن قىلىش خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى ماقالە & ئوبزورلار

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

«قاراقاش ھۆججەتلىرى» دەپ ئاتالغان يېڭىدىن ئاشكارىلانغان 137 بەتلىك بۇ ھۆججەت خوتەننىڭ قاراقاش ناھىيەسىگە قاراشلىق بوستان ئىجتىمائىي رايوندىكى 650 دىن ئارتۇق ئائىلىگە چېتىشلىق 3000 دەك كىشىنىڭ ئارخىپى ئىكەن.

ئۇنىڭدا بۇ تەۋەلىكتىكى پۇقرالارنىڭ دىنىي ئېتىقادى، كۈندىلىك تۇرمۇشى، يۈرۈش-تۇرۇشى، ئىپادىسى، خاراكتېرى، كىملىك نومۇرى، كەسپىي، چەتئەلدىكى ئائىلە ئەزالىرىنىڭ ئىسمى، يېقىن قولۇم-قوشنىلىرى ۋە ئۇلار بىلەن بولغان ئالاقىسى، بۇ ئائىلىلەرنىڭ ئىچىدىن تۇتقۇن قىلىنىپ، لاگېرغا قامالغان ۋە كېسىلگەن كىشىلەرنىڭ ئىسىملىرى، ئۇلارنىڭ قامىلىش، كېسىلىش ۋە لاگېرلارغا قايتا ئەۋەتىلىش سەۋەبى قاتارلىق نۇرغۇن ئىنچىكە تەپسىلاتلار خاتىرىلەنگەن ئىكەن.

3 يېرىم يىلدىن بۇيان يۇرتى قاراقاشتىكى ئائىلىسى بىلەن ئالاقىسى پۈتۈنلەي ئۈزۈلگەن ئىستانبۇلدىكى 3 بالىنىڭ ئانىسى روزىنىسا مەمەتتوختى ئۇيغۇر زىيالىيسى ئابدۇۋەلى ئايۇپنىڭ ئىجتىمائىي تاراتقۇلاردا تەرجىمە قىلىپ تارقاتقان «قاراقاش ھۆججەتلىرى» دىكى 358-نومۇرلۇق ئارخىپتىن ئۆز سىڭلىسى پاتەم مەمەتتوختىنىڭ لاگېردا ئىكەنلىكىنى بىلگەن. ئۇ يەنە ش ھۆججەتلەردىكى 597-نومۇرلۇق ئارخىپتىن ھەدىسى روزىنىياز مەمەتتوختىنىڭ 10 يىل كېسىلگەنلىكىنى بىلىدۇ. ھەتتا روزىنىسا ئۆزىنىڭ ئىسمى ۋە ئۇنىڭ چەتئەلگە چىقىپ كەتكەنلىكىمۇ سىڭلىسى پاتەم ھەققىدىكى 358-نومۇرلۇق ئارخىپقا يېزىلغان.

مەزكۇر ھۆججەت خىتاي تاشقى ئىشلار مىنىستىرى ۋاڭ يى گېرمانىيەنىڭ ميۇنخېن شەھىرىدە جازا لاگېرلىرىنىڭ مەۋجۇتلۇقىنى ئىنكار قىلىپ، ئارقىدىنلا ئېلان قىلىندى. بۇ ھۆججەت دۇنيا جامائەتچىلىكىگە خىتاينىڭ ئۇيغۇر رايونىدىكى جىنايى قىلمىشلىرىغا دائىر مۇھىم دەلىللەرنى تەمىنلىدى. «قاراقاش ھۆججەتلىرى» دىكى لاگېردىكىلەرنىڭ ئارخىپلىرىدا يەنە ئۇيغۇرلارنىڭ ناماز ئوقۇغانلىقى، تەبلىغ ئاڭلىغانلىقى، ساقال قويغانلىقى، ھىجابلانغانلىقى، پاسپورت ئالغانلىقى، چەتئەلگە چىققانلىقى ۋە دىنىي يۈزلىنىشى سەۋەبلىك تۇتقۇن قىلىنغانلىقى خاتىرىلەنگەن. بۇ ھۆججەتلەردە يەنە تۇتقۇنلارنىڭ يۇقىرىقى ئاتالمىش «جىنايەت» لىرىنىڭ ئۇلارنىڭ تۇتقۇن قىلىنىپ، لاگېرلارغا قامىلىشى ياكى كېسىلىشىگە يېتەرلىك «جىنايى دەلىل» دەپ قارالغانلىقى ئېنىق كۆرسىتىلگەن. ھۆججەتتىكى 358-نومۇرلۇق ئارخىپتا پاتەم مەمەتتوختىنىڭ پىلاندىن ئارتۇق بىر بالا كۆرگەنلىكى سەۋەبلىك 2018-يىلى 3-ئاينىڭ 8-كۈنى قاراقاش 4-لاگېرغا قامالغانلىقى ئاشكارا بولىدۇ.

روزىنىسا «قاراقاش ھۆججەتلىرى» دەپ ئاتالغان بۇ ھۆججەتلەردىن سىڭلىسى پاتەمدىن باشقا يەنە 597-نومۇرلۇق ھۆججەتتىن ئۆز ھەدىسى روزىنىياز مەمەتتوختىنىڭ تۈرمىدە ئىكەنلىكىدىن خەۋەر تاپىدۇ.

ئەرەب بىرلەشمە خەلىپىلىكىدە غايىب بولغان ئەخمەتجان تالىپنىڭ خىتايغا ئېلىپ كېتىلگەنلىكى ئىلگىرى سۈرۈلمەك

يوللانغان ۋاقتى:2020-02-23| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

ئەخمەتجان تالىپ 2007‏-يىلدىن باشلاپ ئەرەب بىرلەشمە خەلىپىلىكىنىڭ دۇبەي شەھىرىدە ياشاپ، خىزمەت ۋە قوشۇمچە تىجارەت بىلەن شۇغۇللىنىپ كەلگەن. 2013‏-يىلى ئۇنىڭ ھاياتىدىكى مۇھىم بۇرۇلۇش نۇقتىسى بولىدۇ. ئۇ شۇ يىلى ئۆزىگە ئوخشاش كورلالىق بولغان ئاماننىسا ئابدۇللا بىلەن تونۇشۇپ، توي قىلىدۇ. خىتاينىڭ شەرقىي-شىمالىدىكى جىلىن ئۇنىۋېرسىتېتى قارمىقىدىكى بېتيون تېببىي ئىنستىتۇتىنىڭ سېسترالىق كەسپىنى پۈتتۈرگەن ئاماننىسا شۇ يىلى دۇبەيگە چىقىپ، يولدىشى بىلەن ياشايدۇ، شۇنداقلا ئۇلار ئۇزۇن ئۆتمەي بىر ئوغۇل پەرزەنتكە مۇيەسسەر بولىدۇ. كېيىنكى 5 يىللىق ھاياتى دۇبەيدە تىرىكچىلىك بىلەن ئۆتكەن بۇ ئائىلە 2018‏-يىلى 2‏-ئايغا كەلگەندە تۇيۇقسىز خىتاينىڭ 2017‏-يىلى باشلانغان چوڭ تۇتقۇنىنىڭ قۇربانىغا ئايلىنىدۇ. 2018‏-يىلى 2‏-ئاينىڭ ئوتتۇرىلىرىدا دۇبەيدىكى بىر ساقچىخانىغا رەسمىيەت بېجىرگىلى بارغان ئەخمەتجان تۇتقۇن قىلىنىپ، شۇ ئاينىڭ ئاخىرلىرىدا ئىز-دېرەكسىز غايىب بولىدۇ. ئۇنىڭ ئەينى چاغدا 2‏-پەرزەنتىگە ھامىلىدار بولۇپ تولغاق ئالدىدا تۇرغان ئايالى يولدىشىنىڭ ئىز-دېرىكىنى قىلىپ، بارمىغان يېرى، يالۋۇرمىغان ئادىمى قالمايدۇ. ئەمما ئۇ، ئەخمەتجاننىڭ ئىز-دېرىكىنى ئالالمايدۇ. شۇ مۇناسىۋەت بىلەن بىز ھازىر تۈركىيەدە ياشاۋاتقان ئاماننىسا ئابدۇللانى زىيارەت قىلدۇق. ئۇنىڭ بىلدۈرۈشىچە، ئۇ يېقىندا ھەر خىل قاناللار ئارقىلىق ئەخمەتجاننىڭ ئەينى چاغدا كورلىغا ئېلىپ كېلىنىپ، تۈرمىگە تاشلانغانلىقىغا دائىر ئۇچۇر ئالغان. بىزنىڭ سۆھبىتىمىزنىڭ ئۇنىڭ قانداق تۇتقۇن قىلىنغانلىقى بىلەن باشلاندى.

ئاماننىسا: 2018‏-يىلى 2‏-ئاينىڭ 11‏-كۈنىغۇ دەيمەن. مەن 2‏-ئايدىن 11‏-كۈنى ئۇ تۇتقۇن قىلىنغاندىن باشلاپ، 3‏-ئاينىڭ 1‏-كۈنىگىچە 10 نەچچە كۈن كەينىدە يۈردۈم. شۇ چاغدا ئۇ گۇناھسىز، دېگەن بىر قەغەز لازىم ئىكەن، شۇنى ئالغىلى بارىمەن، دېدى. بىزمۇ بەك گۇمانلاندۇق، ئىشقىلىپ ئۆيدىكىلەرنىمۇ ئۇنىڭ ئالدىدا ھېلى ئۇنى دەيدۇ، ھېلى بۇنى دەيدۇ، ئاشۇنداق قىلىپ ئاۋارە قىلىپ كەلگەن. يەنى ۋەتەندىكى ئاكىسىنى ساقچىلار ئىزدەپ، بەك ئاۋارە قىلىپ، ھېلى ئاۋۇ نەرسەڭنى ئەۋەتىپ بەر، ھېلى ماۋۇ نەرسەڭنى ئەۋەتىپ بەر، دەپ نەدە تۇرىدۇ، نېمە ئىش قىلىۋاتىدۇ، نەدە ئىشلەيدۇ، دېگەندەك. نۇرغۇن نەرسىلەرنى ئەۋەتىپ بەرگەن ئۇنىڭ ئالدىدا بىز.