25 ياشلىق نىگارە ئابدۇشۈكۈرنىڭ كېسىۋېىتىلگەنلىكى دەلىللەندى، يېڭىھايات تۈرمىسىدە ئىكەنلىكى ئىلگىرى سۈرۈلمەكتە

يوللانغان ۋاقتى:2020-02-29| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خالىغانچە تۇتقۇن قىلىش خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى نۆۋەتتە دۇچ كېلىۋاتقان مەسىلىلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

بۇ يىلنىڭ بېشىدا ئىجتىمائىي تاراتقۇلاردا غۇلجادىكى لاگېردا تۇتۇپ تۇرۇلۇۋاتقان 25 ياشلىق نىگارە ئابدۇشۈكۈر بىلەن ئانىسى مەرھابانىڭ 19 يىللىقتىن كېسىۋېتىلگەنلىكى ھەققىدە ئۇلارنىڭ چەتئەلدىكى ئائىلە تاۋابىئاتلىرى تەرىپىدىن 4 خىل تىلدا گۇۋاھلىق باياناتى ئېلان قىلىنغان ئىدى. مۇخبىرىمىزنىڭ ئىككى ئايدىن ئارتۇق ئېلىپ بارغان ئېنىقلاشلىرى داۋامىدا نىگارە ۋە ئانىسىنىڭ كېسىۋېتىلگەنلىكى دەلىللەندى. نۆۋەتتە مەھبۇس نىگارە ئابدۇشۈكۈرنىڭ غۇلجا شەھەرىدىكى يېڭىھايات تۈرمىسىدە جازا مۇددىتىنى ئۆتەۋاتقانلىقى ئىلگىرى سۈرۈلمەكتە.

تۈركىيەدە ئوقۇۋاتقان ئوقۇغۇچى زۆھرە ئابدۇمېجىتنىڭ ئۇيغۇرچە، تۈركچە، ئىنگىلىزچە ۋە ئەرەبچە 4 خىل تىلدا بەرگەن گۇۋاھلىق باياناتىدا دېيىلىشىچە، 25 ياشلىق نەۋرە ئاچىسى نىگارە ئابدۇشۈكۈر بىلەن 53 ياشلىق چوڭئاپىسى مەرھابا 2017 ‏-يىلى28 ‏-نويابىردا تۇتقۇن قىلىنغان ۋە لاگېرغا ئەكىتىلگەن. ئۇلار 2018 ‏-يىلنىڭ ئاخىرى 19 يىللىقتىن كېسىۋېتىلگەن. باياناتتىن مەلۇم بولۇشىچە، نىگارە ۋە ئانىسى غۇلجا شەھىرىدىكى دۆڭمەھەللىگە نوپۇسلۇق ئىكەن.

بىز غۇلجا شەھەرلىك ئەدلىيە ئىدارىسى تەمىنلىگەن تېلېفون نومۇرلىرىغا ئاساسەن دۆمەھەللىدىكى مەلۇم بىر ئاھالىلەر رايونى ساقچى خادىمىدىن مەلۇمات سورىدۇق. بۇ خادىم ئۆزى مەسئۇل بولغان تەۋەلىكتە 19 يىللىقتىن كېسىلگەن بۇ خىل كىملىكتىكى كىشىلەرنىڭ يوق ئىكەنلىكىنى ئېيتتى.

خەلقئارا كەچۈرۈم تەشكىلاتى ئاۋستىرالىيەنىڭ تاسمانىيە شىتاتىدا ئۇيغۇرلار توغرىسىدا پائالىيەت ئۆتكۈزدى

يوللانغان ۋاقتى:2020-02-29| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

خەلقئارا كەچۈرۈم تەشكىلاتى ئاۋستىرالىيە شۆبىسىنىڭ ئۇيۇشتۇرۇشى بىلەن ئاۋستىرالىيەنىڭ تاسمانىيە شىتاتىدا 14-فېۋرالدىن 29-فېۋرالىغىچە ئۇيغۇرلار توغرىسدا ئىككى ھەپتىلىك لېكىسىيە بېرىش، فوتو سۈرەتلەر كۆرگەزمىسى ئېچىش پائالىيىتى ئورۇنلاشتۇرغان.

بۇ پائالىيەتلەرگە ئاۋسترالىيە شەرقىي تۈركىستان جەمئىيىتىنىڭ رەئىسى نۇرمۇھەممەد مېجىت تۈركىستانى تەكلىپ بىلەن قاتنىشىپ ئۇيغۇرلار توغرىسىدا دوكىلات بەرگەن.

نۇرمۇھەممەد مېجىت تۈركىستانىنىڭ بىلدۈرۈشىچە، ئۇ تاسمانىيە شىتاتىدىكى ئۇنىۋېرسىتېت ۋە ئاممىۋىي سورۇنلاردا جەمئىي 5 قېتىم لېكسىيە سۆزلىگەن، يۈزلىگەن خەلق ئاممىسىغا ئۇيغۇر مەسىلىسنى ئاڭلاتقان. ئۇ يەنە ئۈچ قېتىم رادىيو زىيارىتىنى قوبۇل قىلغان ۋە يەرلىك مەتبۇئاتلاردا ئۇيغۇرلارنىڭ ۋەزىيىتى توغرىلىق مەلۇمات بەرگەن.

نۇرمۇھەممەد ئەپەندى يەنە تاسمانىيە شىتاتىدىكى شىتاتلىق پارلامېنت ئەزالىرى، فېدېرال پارلامېنت ئەزالىرى، يېشىللار پارتىيەسىنىڭ پارلامېنت ئەزاسى روزالىنا ۋۇدفورد خانىم، تاسمانىيە شىتاتلىق پارلامېنت ئەزاسى روبېرت ۋالىنتىن، خەلقئارا كەچۈرۈم تەشكىلاتى تاسمانىيە شۆبىسىنىڭ دىرېكتورى گرېگ لۇكمان قاتارلىقلار بىلەن ئايرىم-ئايرىم ئۇچرىشىپ، ئۇيغۇرلار مەسىلىسىنىڭ ئاۋسترالىيە ھۆكۈمىتىدە كۈنتەرتىپكە كېلىشىنى ۋە ئاۋسترالىيەدە ياشاۋاتقان ئۇيغۇرلار دۇچ كېلىۋاتقان مەسىلىلەرنى ئوتتۇرىغا قويغان. شۇنىڭ بىلەن بىرگە يەنە ئاۋسترالىيە ھۆكۈمىتىدىن ئۇيغۇر مۇساپىرلىرىنىڭ ئاۋسترالىيەگە يەرلىشىشىنى قانۇنلاشتۇرۇش ئارقىلىق ئۇيغۇرلارغا ئەمەلىي ياردەم بىرىشىنى تەلەپ قىلغان.

جازا لاگېرلىرىنى تاقاش تەلىپى ب د ت يىغىنىدا تەكرار ئوتتۇرىغا قويۇلدى

يوللانغان ۋاقتى:2020-02-29| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر د ئۇ ق غا ئالاقىدار خەۋەرلەر پائالىيەتلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

جەنۋەدىن ئىگىلىگەن ئۇچۇرلارغا ئاساسلانغاندا، ب د ت كىشىلىك ھوقۇق كېڭىشىنىڭ 43-نۆۋەتلىك ئومۇمىي يىغىنىدا ياۋروپا ئىتتىپاقى خىتاينىڭ جازا لاگېرلىرى سىياسىتىنى ئەيىپلىگەن. گېرمانىيە تاشقىي ئىشلار مىنىستېرى ماس خىتايدىن جازا لاگېرلىرىنى تاقاشنى ۋە ئۇيغۇرلار ئۈستىدىن يۈرگۈزىۋاتقان بېسىم سىياسىتىنى دەرھال توختىتىشنى تەلەپ قىلغان. ئارقىدىن ئەنگىلىيە، تۈركىيە قاتارلىق دۆلەتلەرنىڭ ۋەكىللىرىمۇ سۆز ئېلىپ، جازا لاگېرلىرى توغرىسىدىكى قاراشلىرىنى ئوتتۇرىغا قويۇپ ئۆتكەن.

د ئۇ ق رەئىسى دولقۇن ئەيسا ئەپەندىنىڭ جەنۋەدىن بەرگەن مەلۇماتلىرىغا ئاساسلانغاندا، ب د ت كىشىلىك ھوقۇق كېڭىشىنىڭ 43-نۆۋەتلىك ئومۇمىي يىغىنىدا ئۇيغۇرلار ۋە جازا لاگېرلىرى مەسىلىسى دىققەتنى تارتقان مەسىلىلەردىن بىرى بولغان. ب د ت ۋە خەلقئارانىڭ بېسىمى سەۋەبلىك جازا لاگېرلىرى مەسىلىسىدە قىيىن ۋەزىيەتتە قالغان خىتاي ھاكىمىيىتى ب د ت دا ھەر تۈرلۈك پائالىيەتلەرنى ئۇيۇشتۇرۇپ، ئۆزىنى ئاقلاش ۋە جازا لاگېرلىرى سىياسىتىنى پەردازلاپ كۆرسىتىشنى ئىزچىل داۋاملاشتۇرۇشقا مەجبۇر بولغان.

ب د ت كىشىلىك ھوقۇق كېڭىشىنىڭ 43-نۆۋەتلىك ئومۇمىي يىغىنى 3 ھەپتە داۋام قىلىدىغان بولۇپ، د ئۇ ق ئالدىمىزدىكى كۈنلەردە بۇ يىغىنلاردا ئىككى قېتىم سۆز قىلىش پۇرسىتىغا ئېرىشكەن. بۇ پۇرسەتتە ئۇلار جازا لاگېرلىرى مەسىلىسى، كورونا ۋىرۇسىنىڭ لاگېرلارغا تارقىلىش خەۋپى مەسىلىسى ھەمدە بۇ ۋىرۇس سەۋەبلىك ئۇيغۇر دىيارىدا پەيدا بولۇۋاتقان ئاچارچىلىق مەسىلىلىرىنى ئوتتۇرىغا قويىدىكەن.

ئۇيغۇر دىيارىدىكى ۋىرۇس ۋە ئاچارچىلىق مەسىلىسى ھەققىدە ئاخبارات ئېلان قىلىش يىغىنى ئېچىلدى

يوللانغان ۋاقتى:2020-02-29| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

پۈتۈن دۇنيانى ۋەھىمىگە سېلىۋاتقان تاجسىمان ۋىرۇسنىڭ نۆۋەتتە تارقىلىشچان كېسەللىككە ئايلىنىپ كېتىش ئېھتىماللىقى ھەققىدە تۈرلۈك مۇلاھىزىلەر ئوتتۇرىغا چىقىۋاتقاندا ئۇيغۇر دىيارىدىكى لاگېرلار مەسىلىسىنىڭ ئۇنتۇلۇپ كېتىلىۋاتقانلىقى مۇھاجىرەتتىكى ئۇيغۇرلارنى ئەندىشىگە سېلىۋاتقانىدى. لاگېرلارغا قامالغان مىليونلىغان ئۇيغۇرلارنىڭ روھىي ۋە جىسمانىي ئازابلىرىغا قوشۇلۇپ، لاگېر سىرتىدىكى ئۇيغۇرلارنىڭ ئۆتكەن بىرنەچچە ھەپتە ئىچىدە خىتاي ھۆكۈمىتى ئىجرا قىلغان «ۋىرۇسنىڭ ئالدىنى ئېلىش» تەدبىرلىرىگە ماسلىشىش ئۈچۈن ئېغىر ئاچارچىلىققا دۇچ كەلگەنلىكى بۇ ھەقتىكى بەس-مۇنازىرىلەرگە يېڭى مەزمۇنلارنى قوشتى. بۇ ئەھۋاللارنى ئۇيغۇرلاردىن باشقا تاشقى دۇنيادىكى ئۇيغۇرلارغا كۆڭۈل بۆلگۈچى ھەر ساھە كىشىلىرىگە بىلدۈرۈش ئۈچۈن ۋاشىنگتون شەھىرىدىكى ئۇيغۇر كىشىلىك ھوقۇق قۇرۇلۇشى تەشكىلاتى بىلەن ئامېرىكا ئۇيغۇر بىرلەشمىسى 26-فېۋرال كۈنى دۆلەتلىك ئاخبارات كۇلۇبىدا مۇخبىرلارنى كۈتۈۋېلىش يىغىنى چاقىردى.

ئالدى بىلەن ئۇيغۇر كىشىلىك ھوقۇق قۇرۇلۇشىنىڭ تاشقى ئالاقە مۇدىرى لۇيىسا خانىم سۆز ئېلىپ، تاجسىمان ۋىرۇسنىڭ ئۇيغۇرلار دىيارىدا پەيدا قىلغان سەلبىي تەسىرى ھەققىدە بۇ قېتىمقى ئاخبارات يىغىنىنى چاقىرغانلىقىنى سۆزلەپ ئۆتتى. شۇنداقلا يىغىنغا قاتناشقان ئۇيغۇرلارنىڭ زىيانكەشلىككە ئۇچرىغان ئۇرۇق-تۇغقانلىرىنىڭ رەسىمىنى كۆتۈرۈۋېلىشىنى تەكلىپ قىلدى.

تايلاندتىكى ئۇيغۇرلاردىن يەنە بىر قۇتقۇزۇش مۇراجىئىتى: «7 يىلغا سوزۇلغان ئۈمىدسىزلىك»

يوللانغان ۋاقتى:2020-02-29| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

تايلاندنىڭ مۇساپىرلار لاگېرلىرىدىكى ئۇيغۇرلارنىڭ «7 يىلغا سوزۇلغان ئۈمىدسىزلىك» تېمىسىدىكى، ئامېرىكادىن تارقىتىلىدىغان ئىجتىمائىي ئۇچۇر-ئاخبارات ۋاسىتىسى تورى «مېدىئۇم» دا ئېلان قىلىنغان خېتى، 2014-يىلىدىن باشلاپ تايلاندنىڭ ئوخشىمىغان مۇساپىرلار لاگېرلىرىدا تۇرۇۋاتقان 52 نەپەر ئۇيغۇرنىڭ ئىزتىراپلار ئىچىدە دۇنياغا قىلغان يەنە بىر قېتىملىق «قۇتقۇزۇش مۇراجىئىتى» دۇر.

بۇ مۇراجىئەتنامە يېقىنقى كۈنلەردە يەنە ئۇيغۇر ۋە تۈرك تىللىرىدا باشقا ئىجتىمائىي تاراتقۇلاردىمۇ تارقالغان.

تايلاندتىكى ئۇيغۇرلار ئۆزلىرىنىڭ مەزكۇر مۇراجىئەت خېتىدە ئاۋۋالقىغا ئوخشاش تايلاندتىكى تۇتۇپ تۇرۇش ئورۇنلىرغا قامالغان ئۇيغۇرلارنىڭ بىر قىسمىنىڭ خىتايغا يوللىنىپ، يەنە بىر قىسمىنىڭ تۈركىيەگە يولغا سېلىنغانلىقى، ئۇلارنىڭ ئائىلىلىرىنىڭ پارچىلىنىپ، قېرىنداشلىرىنىڭ بىر-بىرىدىن ئايرىلغانلىقى، بۇ جەرياندا بەزى بالىلارنىڭ يېتىم بولۇپ قالغانلىقى، ھەتتا بەزىلەرنىڭ ھاياتىدىن ئايرىلغانلىقى بىلدۈرۈلگەن. مۇراجىئەتتە يەنە تايلاندنىڭ 5 مۇساپىرلارنى تۇتۇپ تۇرۇش ئورنىدىكى ئۇيغۇرلارنىڭ ئەركىنلىكتىن مەھرۇم، تاماق، ياتاق ۋە داۋالىنىش شارائىتلىرى ئىنتايىن ناچار بولغان قىيىنچىلىقتا تۇرۇۋاتقانلىقى، بىر قىسىم ئۇيغۇرلارنىڭ ئەنە شۇ خىل ناچار شارائىت تۈپەيلى قازا قىلغانلىقى، ھەتتا قىيىنچىلىققا بەرداشلىق بېرەلمەي ئۆلۈۋېلىش ھادىسىلىرىنىڭمۇ يۈز بەرگەنلىكى قەيت قىلىنغان.

سادام ئابدۇسالامنىڭ ئايالى ئاۋسترالىيەدىكى خىتاي ئەلچىسىنىڭ سۆزلىرىنى رەت قىلدى

يوللانغان ۋاقتى:2020-02-29| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

ھۆرمەتلىك رادىئو ئاڭلىغۇچىلار، ئاۋسترالىيەنىڭ ABC قانىلىنىڭ داڭلىق پروگراممىلىرىدىن بولغان «سوئال-جاۋابلار» پروگراممىسىدا بۇ ھەپتە خىتاي ۋە ئۇنىڭ ئاۋسترالىيە بىلەن بولغان مۇناسىۋىتى تالاش-تارتىش تېمىسى بولدى. پروگراممىغا خىتاينىڭ ئاۋسترالىيەدە تۇرۇشلۇق مۇئاۋىن ئەلچىسى ۋاڭ شىنىڭ بىلەن بىرلىكتە، بىر قىسىم مۇستەقىل ژۇرنالىستلار، ۋىرۇس مۇتەخەسسىسى ۋە ئىقتىسادشۇناسلار تەكلىپ قىلىنغان. پروگراممىدا خىتاي ئەلچى خىتاينىڭ ھازىرقى ۋىرۇس مەسىلىسى، خىتايدىكى بېسىم تۈزۈمىنىڭ كورونا ۋىرۇسىنىڭ تارقىلىشىدا ئوينىغان رولى، خىتاي ئىقتىسادىي، كىشىلىك ھوقۇق قاتارلىق تېمىلاردا ئاڭلىغۇچىلاردىن كەلگەن سوئاللارغا جاۋاب بەرگەن. پروگراممىدا ئۇيغۇر ئېلىدە يولغا قويۇلۇۋاتقان لاگېرلار سىياسىتى مەسىلىسىمۇ ئەڭ كەسكىن مۇنازىرە تېمىلىرىنىڭ بىرى بولدى. خىتاي ئەلچى بۇ سوئاللارغا جاۋاب بېرىشتە قاتتىق قىينالدى. پروگراممىدا خىتاي ئەلچىگە ئاۋسترالىيەدىكى ئۇيغۇرلاردىن سادام ئابدۇسالام ۋە ئالماس نىزامىدىننىڭ سورىغان سوئالى كۆرسىتىلدى. سادام خىتاي ئەلچىدىن ئالماس نىزامىدىننىڭ ئايالىنىڭ ھېچقانداق جىنايىتى يوق تۇرۇپ تۈرمىگە تاشلانغانلىقىنى، ئۆزىنىڭ ئاۋسترالىيە پۇقراسى بولغان 3 ياشلىق بالىسى بىلەن ئايالىنىڭ نەزەربەنتتە تۇرۇۋاتقانلىقىنى، ئۇلارنىڭ ئاۋسترالىيەگە قايتىشىغا رۇخسەت قىلىنمايۋاتقانلىقىنى ئېيتىپ، خىتايدىن نېمىشقا ئۇلارنىڭ ئاۋسترالىيەگە كېلىشىگە يول قويمايۋاتقانلىقىنى ۋە نېمە ئۈچۈن مىليونلارچە ئۇيغۇرنىڭ لاگېرلاردا ئىكەنلىكىنى سورىدى.

يالغۇز كىشىلىك نامايىشچىلار: «دۇنيانىڭ ئۇيغۇرلارنى ئۇنتۇپ قالماسلىقى ئۈچۈن، ئۇيغۇرنىڭ ئاۋازى ئۈزۈلمىسۇن»

يوللانغان ۋاقتى:2020-02-29| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

يېقىنقى بىرقانچە يىلدا خىتاينىڭ ئۇيغۇرلارغا قاراتقان باستۇرۇشىنىڭ بارغانچە كۈچەيگەنلىكى بىلدۈرۈلمەكتە. بولۇپمۇ 2017-يىلى باشلانغان بىر مىليوندىن 3 مىليونغا قەدەر ئۇيغۇر ۋە باشقا تۈركىي خەلقلەرنىڭ ئاتالمىش تەربىيەلەش لاگېرلىرىغا قامىلىش ۋەزىيىتى غەرب دېموكراتىك دۆلەت ھۆكۈمەتلىرىنىڭ ھەم خەلقارالىق كىشىلىك ھوقۇق تەشكىلاتلىرىنىڭ جىددىي دىققىتىنى قوزغىدى. خەلقئارا بېسىم نەتىجىسىدە خىتاي ھۆكۈمىتىمۇ خەلقئارا سەھنىلەردە بۇ مەسىلىگە جاۋاب بېرىشكە مەجبۇر بولۇپ ئۆزىنى ئاقلاپ كەلدى.

ئەمما، 2020-يىلىنىڭ كىرىشى بىلەن خىتايدا تارقالغان كورونا ۋىرۇسىنىڭ دۇنياغا يامراشقا يۈزلىنىشى ۋەھىمىسىدە، خەلقئارادا دىققەتنىڭ كورونا ۋىرۇسىدىن يۇقۇملىنىش مەسىلىسىگە ئاغدۇرۇلغانلىقى ئوتتۇرىغا چىقماقتا. بۇنىڭ بىلەن بىر قىسىم كۆزەتكۈچىلەر ئۇيغۇر مەسىلىسىگە بولغان دىققەتنىڭ سۇسلىشىپ قېلىشىدىن ئەندىشە قىلىشقا باشلىغان. ئەمما بۇ ئەھۋالغا قارىتا ئۇيغۇرلار مەسىلىسىنى ئاڭلىتىشتا، ئۆزىنىڭ يالغۇز كىشىلىك نامايىشى ئارقىلىق تونۇلغان ئۇيغۇر پائالىيەتچىلىرىدىن گوللاندىيەدىكى ئابدۇرېھىم غېنى ئەپەندى، ئامېرىكادىكى ئۇيغۇر ئالىمەسى مايسەم مۇتەللىپ خانىم ۋە گېرمانىيەدىكى ئابدۇللا توختى ئارىش ئەپەندىلەر رادىيومىز زىيارىتىنى قوبۇل قىلىپ، ئۆز كۆز قاراشلىرىنى ئوتتۇرىغا قويدى.

ئۇيغۇرلار مەسىلىسى ب د ت دا ۋە ئۇنىڭ ئالدىدا تونۇتۇلماقتا

يوللانغان ۋاقتى:2020-02-29| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر د ئۇ ق غا ئالاقىدار خەۋەرلەر يېڭىلىقلار پائالىيەتلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

24-فېۋرال ب د ت كىشىلىك ھوقۇق كېڭىشىنىڭ 43-نۆۋەتلىك ئومۇمىي يىغىنى جەنۋەدە باشلانغان كۈنى د ئۇ ق دەرھال ب د ت بىناسى ئالدىدا چوڭ چېدىر قۇرۇپ، رەسىم كۆرگەزمىسى ئارقىلىق خىتاينىڭ جازا لاگېرلىرى ۋە ئۇيغۇرلار ئۈستىدىن ئېلىپ بېرىۋاتقان باستۇرۇش ھەرىكەتلىرىنى پاش قىلىش پائالىيىتىنى باشلىغان ئىدى.

بۇ پائالىيەتكە ئامېرىكا، تۈركىيە، بېلگىيە، گوللاندىيە، نورۋېگىيە، گېرمانىيە ۋە شىۋېتسارىيەدىن بىر بۆلۈڭ ئۇيغۇرلار كېلىپ قاتناشقان بولۇپ، بۈگۈن بىز ب د ت بىناسى ئالدىدىكى نەق مەيداندا پائالىيەت ئېلىپ بېرىۋاتقان بۇ ئۇيغۇرلارنىڭ تۈرلۈك ئىنكاسلىرىنى تاپشۇرۇپ ئېلىش پۇرسىتىگە ئېرىشتۇق.

د ئۇ ق رەئىسى دولقۇن ئەيسا ئەپەندى بۇ رەسىم پائالىيىتىنى ئۇيۇشتۇرۇشتىكى مەقسەت ھەققىدە توختالغاندا، خىتاينىڭ ب د ت نى ئالداش ئۈچۈن يىللاردىن بۇيان تۈرلۈك چارىلەرگە مۇراجىئەت قىلىپ كەلگەنلىكىنى، شۇنداق بولۇشىغا قارىماي، جازا لاگېرلىرى مەسىلىسىنىڭ 2018-يىلى 8-ئاينىڭ 10-كۈنى مۇشۇ ب د ت دا ئۆتكۈزۈلگەن 93-نۆۋەتلىك ئىرقىي ئايرىمىچىلىققا قارشى تۇرۇش يىغىنىدا ئېتىراپ قىلىنىپ دۇنياغا جاكارلانغانلىقىنى تەكىتلىدى.

ئامېرىكادىن بۇ قېتىمقى پائالىيەت ئۈچۈن د ئۇ ق باش مەسلىھەتچىسى رىشات ئابباس، د ئۇ ق باش تەپتىشى ئابدۇلھېكىم ئىدرىس ھەمدە «ئۇيغۇر ھەرىكىتى» تەشكىلاتىنىڭ رەئىسى روشەن ئابباسلارمۇ كېلىپ قاتناشقان بولۇپ، ئابدۇلھېكىم ئىدرىسنىڭ بىلدۈرۈشىچە بۇ قېتىمقى جەنۋەدىكى پائالىيەتتە يالغۇز رەسىم كۆرگەزمىسىلا ئەمەس، بەلكى تېخىمۇ مۇھىمى ب د ت ئىچىدە ئېلىپ بېرىلغان سىياسىي پائالىيەتلەر بولغان.

ئەرەب بىرلەشمە خەلىپىلىكىدە غايىب بولغان ئەخمەتجان تالىپنى خىتاينىڭ تەلەپ قىلغانلىقى ئاشكارىلاندى

يوللانغان ۋاقتى:2020-02-29| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

2007‏-يىلدىن بېرى ئەرەب بىرلەشمە خەلىپىلىكىنىڭ دۇبەي شەھىرىدە ياشاپ، خىزمەت ۋە قوشۇمچە تىجارەت بىلەن شۇغۇللىنىپ كېلىۋاتقان كورلىلىق ئۇيغۇرلاردىن ئەخمەتجان تالىپ 2018‏-يىلى 2‏-ئايدا 11‏-كۈنى دۇبەيدە تۇتقۇن قىلىنىدۇ. دۇبەيدىكى بىر ساقچىخانىغا رەسمىيەت بېجىرگىلى بارغاندا تۇتقۇن قىلىنغان ئەخمەتجان تالىپ شۇ ئاينىڭ ئاخىرلىرىدا ئىز-دېرەكسىز غايىب بولىدۇ. ئۇنىڭ ئەينى چاغدا 2‏-پەرزەنتىگە ھامىلىدار بولۇپ، تۇغۇت باسقۇچىدا تۇرغان ئايالى بىلەن ئۇنىڭ 5 ياشلىق ئوغلى ساقچىخانىغا بېرىپ، ئەخمەتجان بىلەن 2‏-ئاينىڭ 15‏-كۈنى بىر قېتىم كۆرۈشىدۇ. لېكىن بۇ، ئۇلارنىڭ ئاخىرقى قېتىملىق كۆرۈشۈشى بولۇپ قالىدۇ.

بىز ئۆتكەن قېتىملىق ئەخمەتجان تالىپنىڭ ھازىر ئىككى پەرزەنتى بىلەن تۈركىيەدە ياشاۋاتقان ئايالى ئاماننىسا ئابدۇللانى زىيارەت قىلىپ، ئۇنىڭ بىلەن ئەخمەتجان تالىپنىڭ قانداق تۇتقۇن قىلىنغانلىقى ۋە ئىز-دېرەكسىز يوقالغانلىقى ھەققىدە سۆزلەشكەن ئىدۇق. بۈگۈن، مەزكۇر سۆھبەتنىڭ داۋامىنى ئاڭلايسىلەر. ئاماننىسا ئابدۇللا بىلەن بولغان بۈگۈنكى سۆھبىتىمىز ئەخمەتجان تالىپنىڭ ئەبۇ زەبىدىكى بىر تۈرمىگە يۆتكىلىش ئەھۋالى بىلەن باشلاندى.

ئاماننىسا: «يولدىشىڭ بۇ يەردە يوق ئەبۇ-زەبىدە، دەپ شۇنداق دېدى. ئۇ قانداقسىگە ئەبۇ-زەبىدە بولىدۇ، دەپ سورىسام، سەن ئايالىكەنسەن، سېنىڭ تېلېفون نومۇرۇڭنى، دەپ بەردى. كۆرۈشمەكچى بولساڭ دۈشەنبە كۈنى كۆرۈشسەڭ بولىدۇ، دېدى. بېشىمغا بىر چېلەك سۇ قۇيغاندەك بولۇپ كەتتى. ئەخمەتجاننى ئەبۇ زەبىگە ئەكېتىپتۇ، قاچان ئەكەتكەنلىكىنى بىلمىدىم، بولمىسا مېنى يەكشەنبە كۈنى كەل، دېگەن. شۇنىڭ بىلەن يەنە كۈچۈمنى يىغىپ باردىم، ھېلىقى ساقچىخانىغا، سەن يەكشەنبە كەل، دېگەن، پاسپورتنى ئېلىۋالغانىدى. مۇشۇنداقمۇ زۇلۇم بولامدۇ؟، دېسەم، بىلمەيمىز. ، ئەبۇ زەبى باشقۇرىدۇ، شۇلار ئېلىپ كەتتى، دېدى. مەن قانداق ئەكىتىدۇ؟، باشلىقىڭلار بىلەن كۆرۈشىمەن، دېسەم، ئۇنىڭ بىلەن كۆرۈشەلمەيدىكەنسەن، ئىشخانىسىدا يوق ئىكەن، دەپ كىرگىلى قويمىدى.»

راھىلە داۋۇت قاتارلىق ئۇيغۇر سەرخىللىرىنىڭ ئەھۋالىنى سۈرۈشتۈرۈش ھەرىكىتى كۈچەيدى

يوللانغان ۋاقتى:2020-02-29| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

ئامېرىكا قاتارلىق غەرب دۆلەتلەردىكى ئۇيغۇرشۇناس تەتقىقاتچىلار ئارىسىدا تونۇلغان ئۇيغۇر تەتقىقاتچىلىرىدىن شىنجاڭ ئۇنىۋېرسىتېتى فىلولوگىيە ئىنىستىتۇتىنىڭ پروفېسسورى راھىلە داۋۇتنىڭ 2017-يىلى 12-ئاينىڭ ئوتتۇرلىرىدا دائىرىلەر تەرىپىدىن ئېلىپ كېتىلگەندىن كېيىن ھېچ قانداق ئىز-دېرىكى بولمايۋاتقانلىق خەۋىرى مۇھاجىرەتتىكى ئۇيغۇرلار ئارىسىدا ئىزچىل دىققەتكە ئېرىشىپ كەلمەكتە. 2018-يىلى 1-ئايدىن باشلاپ راھىلە داۋۇتقا ئوخشاش بىر تۈركۈم ئۇيغۇر سەرخىللىرىنىڭ تۇتقۇن قىلىنىپ لاگېرلارغا قامالغانلىقى ھەققىدىكى خەۋەرلەرمۇ خەلقئارا تاراتقۇلاردا كۆپلەپ بېرىلىشكە باشلىدى.

مەلۇم بولۇشىچە تۇتقۇندا ئىكەنلىكى ئىلگىرى سۈرۈلگەن پروفېسسور راھىلە داۋۇتنىڭ ئامېرىكانىڭ سىياتىل شەھرىدە ئوقۇۋاتقان قىزى ئەقىدە پولات، 17-فېۋرال كۈنى ئىجتىمائىي ئالاقە مۇنبەرلىرىدە قوزغىغان «ئاپام راھىلە داۋۇتقا ئەركىنلىك» ھەرىكىتىگە ئامېرىكا قاتارلىق دۆلەتلەردىكى ئۇيغۇرشۇناش تەتقىقاتچىلار ۋە مۇھاجىرەتتىكى ئۇيغۇرلار يېقىندىن ئاۋاز قوشقان.

مەزكۇر ھەرىكەتنى قوزغىغان راھىلە داۋۇتنىڭ قىزى ئەقىدە پولات ۋە بۇ ھەرىكەتكە يېقىندىن ئاۋاز قوشقان ئۇيغۇرشۇناش تەتقىقاتچىلاردىن نيۇ-يوركتىكى لىزا رۇز خانىم ۋە ئامېرىكادا ياشاۋاتقان ئۇيغۇر زىيالىيلىرىدىن راھىلە داۋۇتنىڭ ئىلگىرىكى كەسىپدىشى مېھراي مەمتىلى خانىملار رادىيومىزنىڭ زىيارىتىنى قوبۇل قىلدى.