ياپونىيەدىن قايتقان مېھرىئاي ئەركىننىڭ تۇتقۇن قىلىنىشى ۋە تۇيۇقسىز ئۆلۈمى ياپونىيەدە جىددىي دىققەت قوزغىدى

يوللانغان ۋاقتى:2021-03-04| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

«ياپونىيە ئۇيغۇر جەمئىيىتى» رەئىسى غەيرەت كەنجى ئەپەندى ۋە مۇئاۋىن رەئىسى ئەخمەتجان لېتىپ ئەپەندىلەرنىڭ رادىيومىزغا بىلدۈرۈشىچە، 26-فېۋرال ياپونىيە پارلامېنتىدا ئېچىلغان ئۇيغۇر ۋەزىيىتى ھەققىدىكى يىغىندا، ئۇلار 2019-يىلى يۇرتى قەشقەرگە قايتقان مېھرىئاي ئەركىننىڭ لاگېرغا قامىلىپ، ئۆلۈپ كېتىشتەك پاجىئەلىك قىسمىتى ھەققىدە گۇۋاھلىق بەرگەن. بۇ ئەھۋال يىغىنغا قاتناشقان ياپونىيە پارلامېنت ئەزالىرىنىڭ جىددىي دىققىتىنى قوزغىغان ۋە بىرنەچچە كۈندىن بۇيان ياپونىيەدىكى تاراتقۇلارنىڭ مۇھىم خەۋەر تېمىسى بولغان.

ياپونىيەدە تۇرۇۋاتقان مېھرىئاي ئەركىننىڭ، 2019-يىلى يۇرتى قەشقەرگە قايتقاندىن كېيىن، 2020-يىلى 12-ئاي مەزگىلىدە تۇيۇقسىز ئۆلۈپ كەتكەنلىكى ھەققىدىكى ئۇچۇرلار 2021-يىلى 1-ئاينىڭ ئاخىرى دەسلەپ ئىجتىمائىي ئالاقە مۇنبەرلىرىدىن فەيسبوك قاتارلىقلاردا ئاشكارىلىنىپ، ئۇيغۇرلارنى قايغۇغا سالغانىدى.

«ياپونىيە ئۇيغۇر جەمئىيىتى» نىڭ باشلىقى غەيرەت كەنجى ئەپەندى 2014-يىلدىن بۇيان ياپونىيەدە تۇرۇۋاتقان مېھرىئاي ئەركىننىڭ 2019-يىلى 8-ئاي مەزگىلىدە، خىتاي دائىرىلىرىنىڭ بېسىملىرى سەۋەبلىك تۇيۇقسىز قەشقەرگە كەتكەنلىكى ھەققىدە «ياپونىيە ئۇيغۇر جەمئىيىتى» كېيىن خەۋەر تاپقانلىقىنى ۋە ئۇنىڭ ئۆلۈم خەۋىرىنى ئاڭلىغىنىدا ياپونىيەدىكى ئۇيغۇرلارنىڭ قاتتىق ئېچىنغانلىقىنى بىلدۈردى.

«خىتاينىڭ تەشۋىقات ۋىدىيولىرى – ئۇيغۇرلارنى تەھدىت قىلىش قورالى» ماۋزۇلۇق سۆھبەت يىغىنى ئۆتكۈزۈلدى

يوللانغان ۋاقتى:2021-03-04| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر يېڭىلىقلار

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

چەتئەللەردىكى نۇرغۇن ئۇيغۇرلار خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ ئۇيغۇر ئېلىدىكى لاگېرلىرىغا تۇتقۇن قىلىنغان، غايىب قىلىۋېتىلگەن ئۇرۇق-تۇغقانلىرى ھەققىدە گۇۋاھلىق بېرىپ، ئۇيغۇرلار ئۇچرىغان زۇلۇمنى كەڭ ئاشكارىلىغاندىن كېيىن، خىتاي ھۆكۈمىتى ئۆزىنىڭ تەشۋىقات ۋاسىتىلىرىنى ئىشقا سېلىپ تۇرۇپ، بۇ گۇۋاھلىق بەرگەن ئۇيغۇرلارنى يالغانچىغا چىقىرىش مەقسىتى بىلەن بىر قاتار تەشۋىقات فىلىملىرىنى ئىشلەپ تارقاتقان. بۇنداق ۋىدىيولار ئارقىلىق خىتاي بىر ياقتىن ئۆزىنى ئاقلاشقا ئۇرۇنسا، يەنە بىر ياقتىن چەتئەللەردە پائالىيەت قىلىۋاتقانلارغا ۋاسىتىلىك ھالدا بېسىم قىلغان. ئامېرىكا ھۆكۈمىتى خىتاينىڭ ئۇيغۇرلارغا قاراتقان زۇلۇمنى ئىرقىي قىرغىنچىلىق دەپ ئېلان قىلىشى بىلەن بۇنداق ۋىدىيولارنىڭ سانى تېخىمۇ كۆپەيدى.

ئامېرىكادىكى ئۇيغۇر كىشىلىك ھوقۇق قۇرۇلۇشى بۇ ۋىدېيولارنى كۆرۈپ تەھلىل قىلىش ۋە بۇ ۋىدىيولاردا تۇغقانلىرى سۆزلىتىلگەن ئۇيغۇرلارنى زىيارەت قىلىش ئارقىلىق، بۇنداق ۋىدىيولاردا ئاشكارىلانغان قىسمەتلەر ۋە ئائىلىۋى پاجىئەلەرنى تەھلىل قىلغانىدى. 2-مارت كۈنى ئۇلار يەنە، بۇ ھەقتە مەخسۇس بىر تور سۆھبەت يىغىنى ئۇيۇشتۇردى. يىغىندا يۇقىرىدىكى دوكلاتنىڭ ئاپتورى ئېمىلىي ئۇپسون، ئامېرىكادىكى ئۇيغۇر پائالىيەتچىسى فۇرقەت جەۋدەت، خىتاي كىشىلىك ھوقۇق قوغدىغۇچىلىرى تەشكىلاتى (CHRD) تەتقىقاتچىسى ۋىليام نې قاتارلىقلار سۆز قىلدى.

لاگېر شاھىتى سايراگۈل: «نيۇرنبېرگ كىشىلىك ھوقۇق مۇكاپاتى» ياۋروپا ئەللىرىنىڭ ئىرقىي قىرغىنچىلىقنى توختىتىش ئىرادىسىنىڭ ئىپادىسى

يوللانغان ۋاقتى:2021-03-04| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

مۆڭغۇلكۈرەدىكى خىتاي جازا لاگېرىدا 5 ئاي ئوقۇتقۇچى بولغان سايراگۈل سائۇتباي، لاگېردىكى خورلاش ۋە باسقۇنچىلىق قىلمىشلىرىنى ئاشكارىلاپ، زور غۇلغۇلا قوزغىغانىدى.

ئۇ خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ ئۇيغۇر ۋە قازاقلارغا قارىتىلغان ئىنسانىيەتكە قارشى جىنايەتلىرىنى پاش قىلىشتىكى جاسارىتى بىلەن 2019-يىلى ئامېرىكا تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىقىنىڭ «جەسۇر ئاياللار» مۇپاكاتىنىڭ ساھىبى بولغان بولسا، بۇ نۆۋەت ئۇ يەنە گېرمانىيەنىڭ 2021-يىللىق «نيۇرنبېرگ كىشىلىك ھوقۇق مۇكاپاتى» غا لايىق كۆرۈلگەن.

مەزكۇر خۇشخەۋەر ئۇيغۇرلارنىمۇ ئىپتىخارلاندۇردى. مەخسۇس زىيارىتىمىزنى قوبۇل قىلغان سايراگۈل سائۇتباي «مېنى ئۇشبۇ مۇكاپاتقا لايىق كۆرۈشى ياۋرۇپادىكى ئادالەتپەرۋەر ئەللەرنىڭ، خىتاينىڭ شەرقىي تۈركستاندا ئېلىپ بېرىۋاتقان ئىرقىي قىرغىنچىلىقىنى توختىتىش ئىرادىسىنى كۆرسىتىدۇ» دەيدۇ.

يۇقىرىدىكى ئاۋاز ئۇلىنىشى ئارقىلىق مۇخبىرىمىزنىڭ سايراگۈل سائۇتباي بىلەن ئۆتكۈزگەن مەخسۇس سۆھبىتىگە ئىشتىراك قىلغايسىلەر.

https://www.rfa.org/uyghur/xewerler/sayragul-sautbay-03032021125003.html

خىتاينىڭ ئۇيغۇر ئايال لاگېر شاھىتلىرىنىڭ شەخسىيىتىگە ھۇجۇم قىلىشى قاتتىق ئەيىبلەشكە ئۇچرىدى

يوللانغان ۋاقتى:2021-03-01| سەھىپە: خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

خىتاينىڭ بايانات ئېلان قىلىپ، ئۇيغۇر ئايال لاگېر شاھىتلىرىنىڭ شەخسىيىتىگە ھۇجۇم قىلىشى ئىجتىمائىي تاراتقۇدا قاتتىق ئەيىبلەشكە ئۇچرىدى. كىشىلىك ھوقۇق كۆزىتىش تەشكىلاتىنىڭ خىتاي ئىشلىرى دىرېكتورى سوفىيە رىچاردسون 1-مارت تىۋېتتىردا خىتاي تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىقىنىڭ ھۇجۇمىغا ئىنكاس بىلدۈرۈپ، «بۇ ئۆزىنىڭ بايانلىرىنى كونترول قىلىشمۇ ياكى ئىرقچىل ئاياللار دۈشمەنلىكىنىڭ خىتاي دۆلەت سىياسىتى ئىكەنلىكىنى ئېتىراپ قىلىشمۇ» دەپ تەكىتلىگەن. سوفىيە رىچاردسوننىڭ ئېيتىشىچە، خىتاينىڭ ھۇجۇمى «خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ بۇ مەسىلىدە ئىشەنچلىك ئەمەسلىكىنىڭ قالتىس ئىستراتېگىيەسى» ئىكەن.

ئامېرىكادىكى ئۇيغۇر ئادۋوكات رەيھان ئەسەت تىۋېتتىردىكى ئىنكاسىدا خىتاي تاشقى مىنىستىرلىقى باياناتچىسىنىڭ سۆزىنى تەنقىدلەپ، «مەن بۇنداق پەسكەشلىكنى ھېچقاچان ئاڭلاپ باقمىغان» دەپ كۆرسەتكەن. ئۇنىڭ تەكىتلىشىچە، خىتاي تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىقى باياناتچىسىنىڭ «باشقىلارنىڭ خاراكتېرىگە باھا بېرىش سالاھىيىتى يوق» ئىكەن. ئۇيغۇر لاگېر شاھىتى تۇرسۇناي زىياۋۇدۇن لاگېرلاردا ئۇيغۇر ئاياللىرىغا سىستېمىلىق باسقۇنچىلىق قىلىنىۋاتقانلىقىنى ئاشكارىلاپ دۇنيانى زىلزىلىگە سالغان. خىتاي تاشقى ئىشالار مىنىستىرلىقى باياناتچىسى ۋاڭ ۋېنبىن ئۆتكەن ھەپتە تۇرسۇناي زىياۋۇدۇننىڭ شەخسىيىتىگە ھۇجۇم قىلغانىدى.

رويتېرس ئاگېنتلىقىنىڭ خەۋەر قىلىشىچە، ئامېرىكا جورجىتوۋن ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ پروفېسسورى جېيمىس مىلۋارد «بۇنى بىئولوگىيە، كۆپىيىش ۋە جىنسىيەت نۇقتىسىدىن ئالغاندا دۇنيا ئۈچۈن بەك قورقۇنچلۇق»، «خىتاي بۇنى تونۇپ يەتكەندەك قىلىدۇ. شۇڭا ئۇنىڭ بۇنداق ھاماقەتلەرچە جاۋاپ بەرگەنلىكىنى كۆرۈۋاتىسىز» دېگەن. رويتېرس ئاگېنتلىقىنىڭ بىلدۈرۈشىچە، خىتاي تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىقى 1-مارت ئۇيغۇر لاگېر شاھىتلىرىنىڭ كونكرېت ئۇچۇرلىرىغا دائىر سوئاللارغا جاۋاب بېرىشنى رەت قىلغان.

ب د ت كىشىلىك ھوقۇق ئالىي كومىسسارى ئۇيغۇر ئېلىدا «مۇستەقىل ۋە ئەتراپلىق تەكشۈرۈش» ئېلىپ بېرىش لازىملىقىنى بىلدۈردى

يوللانغان ۋاقتى:2021-03-01| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

ب د ت نىڭ كىشىلىك ھوقۇق ئالىي كومىسسارى مىشېل باچىلېت 26-فېۋرال ئۇيغۇر ئېلىنىڭ كىشىلىك ھوقۇق ۋەزىيىتى ئۈستىدىن «مۇستەقىل ۋە ئەتراپلىق بالاھاش» ئېلىپ بېرىش لازىمنلىقىنى بىلدۈرگەن. باچىلېتنىڭ بىلدۈرۈشىچە، ئۇنىڭ ئىشخانىسى باچىلېتنىڭ خىتاينى زىيارەت قىلىشى ئۇچۇن «ئورتاق بىر ئۆلچەم» تېپىش ئۈچۈن سۆزلەشمەكتە ئىكەن. مىشەل باچىلېتنىڭ ئىشخانىسى ئۇ بۇ ۋەزىپىگە ئولتۇرغان 2018-يىلدىن بۇرۇنلا خىتاي بىلەن كىشىلىك ھوقۇق ئالىي كومىسسارىنىڭ ئۇيغۇر ئېلىنى زىيارەت قىلىشقا ئورۇنلاشتۇرۇشنى سۆزلىشىپ كەلگەن. بىراق خىتاي ئالدىنقى شەرت قويۇپ تۇرۇۋالغاچقا، ئۇنىڭ رايوندا زىيارەتتە بولۇشى ھازىرغا قەدەر ئەمەلگە ئاشمىغان ئىدى.

مىشەل باچىلېت ئۇيغۇر ئېلىدا «مۇستەقىل ۋە ئەتراپلىق» تەكشۈرۈش ئېلىپ بېرىش تەلىپىنى ئامېرىكا، كانادا ۋە گوللاندىيە خىتاينىڭ ئۇيغۇرلارغا قاراتقان زۇلۇملىرىنى «ئىرقىي قىرغىنچلىق» دەپ ئېتىراپ قىلىشىنىڭ ئارقىدىنلا ئوتتۇرىغا قويغان. بىرلەشمە ئاگېنتلىقىنىڭ خەۋەر قىلىشىچە، باچىلېتنىڭ باياناتچىسى راۋىنا شامداسانى، خىتاي بىلەن باچىلېتنىڭ زىيارىتىگە يول ئاچىدىغان «تەييارلىق تۈسىدىكى تېخنىكىلىق زىيارەت» توغرىسىدا داۋاملىق سۆزلىشىۋاتقانلىقى، بىراق بۇ خىل تەييارلىق زىيارىتىنىڭ «ھەقىقىي تەكشۈرۈش ئېلىپ بېرىشقا كاپالەتلىك قىلىشى كېرەكلىكى» نى بىلدۈرگەن.

بىرلشمە ئاگېنتلىقىنىڭ خەۋىرىدە بىلدۈرۈشىچە، مىشەل باچىلېت 26-فېۋرال كۈنى «ئاممىغا ئوچۇق-ئاشكارا بولۇۋاتقان ئۇچۇرلار شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونىدا مۇستەقىل ۋە ئەتراپلىق باھالاش ئېلىپ بېرىش لازىملىقىنى كۆرسەتمەكتە» دېگەن. باچىلېت ئۆزىنىڭ ئىشخانىسىنىڭ ئۇيغۇر رايونىدىكى خالىغانچە تۇتقۇن قىلىش، كەمسىتىش خاراكتېرلىك مۇئامىلە ۋە لاگېرلاردىكى جىنسىي باسقۇنچىلىق ۋە باشقا كىشىلىك ھوقۇق مەسىلىلىرىگە ئائىت دوكلاتلارغا قاراپ چىقىۋاتقانلىقىنى بىلدۈرگەن.

قىرغىزىستان ئۇيغۇرلىرى دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيىنىڭ رەھبەرلىرى بىلەن تور ئارقىلىق يىغىن ئۆتكۈزدى

يوللانغان ۋاقتى:2021-03-01| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر د ئۇ ق غا ئالاقىدار خەۋەرلەر يېڭىلىقلار

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

28-فېۋرال كۈنى قىرغىزىستان ئۇيغۇرلىرى «ئىتتىپاق» جەمئىيىتىنىڭ ئىدارىسىدە دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيىنىڭ رەھبەرلىرى بىلەن تور ئارقىلىق يىغىن ئۆتكۈزۈلدى. مەزكۇر يىغىن قىرغىزىستان ئۇيغۇرلىرى «ئىتتىپاق» جەمئىيىتى ۋە دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيىنىڭ قىرغىزىستاندىكى ۋاكالەتچىسى روزىمۇھەممەت ئابدۇلباقىيېفنىڭ ھەمكارلىقىدا ئۇيۇشتۇرۇلدى.

مەزكۇر تور يىغىنىغا دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيىنىڭ رەئىسى دولقۇن ئەيسا، مۇئاۋىن رەئىسى ئەركىن ئەكرەم، ئىجرائىي كومىتېتىنىڭ رەئىسى ئۆمەر قانات ئەپەندى ۋە باشقىلار شۇنداقلا قىرغىزىستان ئۇيغۇرلىرى «ئىتتىپاق» جەمئىيىتىنىڭ رەئىسى ئەسقەر قاسىموف، «ئىتتىپاق» جەمئىيىتىنىڭ مەركىزىي كېڭەش ئەزالىرى، ئاياللار ۋە ياشلار كېڭىشىنىڭ ئەزالىرى بولۇپ 30دىن ئوشۇق كىشى قاتناشتى.

رادىيومىز ئۇيغۇر بۆلۈمى تەھرىرى ئەسەت سۇلايماننىڭ ئىنىسى ئەخمەت سۇلايماننىڭمۇ تۇتقۇندا ئىكەنلىكى دەلىللەندى

يوللانغان ۋاقتى:2021-03-01| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خالىغانچە تۇتقۇن قىلىش خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى نۆۋەتتە دۇچ كېلىۋاتقان مەسىلىلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

رادىيومىز تەھرىرى ئەسەت سۇلايماننىڭ تۇتقۇندىكى ئۇرۇق-تۇغقانلىرى ھەققىدە يەنىمۇ ئىلگىرىلەپ ئېلىپ بارغان ئېنىقلاشلىرىمىز داۋامىدا ئۇنىڭ ئىنىسى-قومۇل شەھەر تەڭرىتاغ يېزىسىنىڭ يېزا باشلىقى ئەخمەت سۇلايماننىڭمۇ تۇتقۇندا ئىكەنلىكى دەلىللەندى. تۇتقۇننى دەلىللىگەن ساقچى، ئۇنىڭ تۇتۇلۇش سەۋەبىنىڭ «دۆلەت مەخپىيەتلىكى» گە ياتىدىغانلىقى ۋە ئۇنىڭدىن پەقەت يېزا دەرىجىدىن يۇقىرى رەھبەرلەرنىڭلا خەۋەر تاپالايدىغانلىقىنى ئەسكەرتتى.

رادىيومىز تەھرىرى ئەسەت سۇلايماننىڭ ئاكىسى ئەھەت سۇلايماننىڭ تۇتقۇندا ئىكەنلىكى دەلىللەنگەندىن كېيىن، بىز يەنە ئۇنىڭ 4 يىلدىن بۇيان ئىز-دېرىكى غايىب بولغان ئىنىسى ئەخمەت سۇلايمان ۋە باشقا بەش نەپەر نەۋرە قېرىندىشى ھەققىدىمۇ ئېنىقلاش ئېلىپ باردۇق. مەلۇم بولۇشىچە، بۇ يىل 39 ياشقا كىرگەن ئەخمەت سۇلايمان شىنجاڭ مائارىپ ئىنستىتۇتىنى پۈتتۈرگەن بولۇپ، ئىلگىرى-كېيىن بولۇپ قۇمۇل شەھەر غەربىيتاغ يېزىلىق ھۆكۈمەتنىڭ مۇئاۋىن يېزا باشلىقى، تەڭرىتاغ يېزىلىق ھۆكۈمەتنىڭ يېزا باشلىقى بولۇپ ۋەزىپە ئۆتىگەن. 2017‏-يىلىدىن باشلاپ ئىز-دېرەكسىز غايىب بولغان. ئەخمەت سۇلايمان بىلەن ئىلگىرى ئۆزىنىڭ قومۇل تەتقىقات زىيارىتىدە ئۇچرىشىش پۇرسىتىگە ئىگە بولغان، نۆۋەتتە گېرمانىيەدە ياشاۋاتقان دوكتور ئابلەت سەمەت ئەپەندىنىڭ ئىنكاس قىلىشىچە، ئەخمەت سۇلايمان 2017‏-يىلنىڭ باشلىرى تۇتقۇن قىلىنغان.

گوللاندىيەنىڭ ئۇيغۇر مەسىلىسىدىكى پوزىتسىيەسى ئالقىشقا ئېرىشمەكتە

يوللانغان ۋاقتى:2021-03-01| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

24-فېۋرال كۈنى گوللاندىيە ۋاقتى كەچ سائەت 7 دە گوللاندىيەنىڭ NPO1 قانىلىدىكى ئەڭ مەشھۇر پروگرامما سەھىپىسىدە ئۇيغۇر مەسىلىسى تونۇشتۇرۇلغان.

مەزكۇر پروگراممىغا خىتاي ئىشلىرى مۇتەخەسسىسى تىئېس دامس (Ties Dams) بىلەن گوللاندىيە ئۇترىخىت ئۇنىۋېرسىتېتى قانۇن فاكۇلتېتىنىڭ ئۇيغۇر ئوقۇغۇچىسى ئەخمەتجان قاسىمى قاتناشقان.

مەزكۇر پروگراممىدا تۇنجى قېتىم ئۇيغۇرلار توغرىلىق بىر مەزمۇن تېما قىلىنغان بولۇپ، پروگرامما گوللاندىيەدە زور تەسىر قوزغىغان.

مەزكۇر پروگراممىدا تەتقىقاتچى تىئېس دامس ئەپەندى خىتاينىڭ دۇنيا سىياسىتىدە ئويناۋاتقان رولى ھەققىدە توختالغان. ئەخمەتجان قاسىمى ئەپەندى ئۆزىنىڭ بېشىدىن ئۆتكۈزگەن ۋەقەلەرنى بايان قىلىش بىلەن بىرلىكتە ئۇيغۇرلارنىڭ ئومۇمىي ۋەزىيىتى ۋە مۇھاجىرەتتىكى ئۇيغۇرلارنىڭ مەسىلىسىنى تونۇشتۇرغان.

مەرھۇمە ماھىنۇر قاسىمغا تەزىيە

يوللانغان ۋاقتى:2021-02-28| سەھىپە: خەۋەرلەر د ئۇ ق تەرىپىدىن چىقىرىلغانلار د ئۇ ق غا ئالاقىدار خەۋەرلەر مەتبۇئات باياناتلىرى يېڭىلىقلار

2021-يىلى 27-فېۋرال ئۇيغۇر خەلقىنىڭ پەخىرلىك پەرزەنتى، 1944-يىلى غۇلجىدا قۇرۇلغان شەرقى تۈركىستان جۇمھۇرىيىتىنىڭ رەئىسى، مەرھۇم لىدىرىمىز ئەخمەتجان قاسىمىنىڭ رەپىقىسى ماھىنۇر قاسىم خانىمنىڭ ۋاپات بولغانلىق خەۋىرى ھەممىمىزنى قايغۇغا سالدى.
بۇ مۇناسىۋەت بىلەن،دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيى نامىدىن مەرھۇمە ماھىنۇر قاسىم خانىمنىڭ ۋاپاتىغا چۇڭقۇر تەزىيە بىلدۈرىمىز، مەرھۇمەنىڭ ئائىلە تاۋاباتلىرى ۋە ئۇرۇق- تۇققانلىرىغا جانابى ئاللاھتىن سەۋر تىلەيمىز.

مەرھۇمە ماھىنۇر قاسىم خانىم 1929- يىلى 15- ئاۋغۇست شەرقى تۈركىستاننىڭ قورغاس ناھېيىسىدە دۇنياغا كەلگەن. 1945- يىلى ئەينى چاغدا غۇلجىدا قۇرۇلغان شەرقىي تۈركىستان جۇمھۇرىيىتىنىڭ مۇھىم رەھبەرلىرىدىن بولغان ئەخمەتجان قاسىم ئەپەندى بىلەن تۈرمۇش قۇرغان. شۇندىن باشلاپ 1949-يىلى 27-ئاۋغۇست ئەخمەتجان ئەپەندى بېيجىڭغا ئۇچۇش سەپىرىدە سىرلىق بىر پاجىئە بىلەن ھاياتىدىن ئايرىلغىچە بولغان قىسقىغىنا بىرقانچە يىلدا، ئەخمەتجان قاسىمىنىڭ ئۆمۈر ھەمراھى ۋە شەخسى كاتىبى سۈپىتىدە، شەرقىي تۈركىستان جۇمھۇرىيىتىنىڭ خىزمەتلىرىگە ئۆز ھەسسىسىنى قوشقان.

گوللاندىيە پارلامېنتى خىتاينىڭ ئۇيغۇرلارغا قىلىۋاتقان زۇلۇمىنى «ئىرقىي قىرغىنچىلىق» دەپ قوبۇل قىلدى

يوللانغان ۋاقتى:2021-02-27| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر د ئۇ ق غا ئالاقىدار خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى يېڭىلىقلار

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

25-فېۋرال پەيشەنبە كۈنى گوللاندىيە پارلامېنتى ئاۋازغا قويۇلغان تەكلىپ لايىھەسىنى ماقۇللاپ، ئۇيغۇر مۇسۇلمانلىرى ئۇچرىغان مۇئامىلىنىڭ ئىرقىي قىرغىنچىلىققا باراۋەر ئىكەنلىكىنى جاكارلىدى. گوللاندىيە بۇ خىل باياناتنى ئېلان قىلغان تۇنجى ياۋروپا دۆلىتى بولۇپ قالدى.

رويتېرس ئاگېنتلىقىنىڭ خەۋەر قىلىشىچە تەكلىپ لايىھەسىدە مۇنداق دېيىلگەن: «خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ تۇغۇت چەكلەشنى مەقسەت قىلغان تەدبىرلىرى ۋە جازا لاگېرلىرىنى قۇرۇشتەك بىر قاتار ھەرىكەتلىرى بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتىنىڭ 260-نومۇرلۇق قارارى، يەنى ‹ئىرقىي قىرغىنچىلىققا قارشى تۇرۇش ئەھدىنامىسى› دىكى ماددىلارغا ماس كېلىدۇ. خىتايدىكى ئۇيغۇرلارغا ‹ئىرقىي قىرغىنچىلىق› يۈرگۈزۈلۈۋاتىدۇ.»

بۈگۈن بۇ خەۋەر دۇنيانىڭ ھەرقايسى جايلىرىدىكى ئۇيغۇرلار ۋە كىشىلىك ھوقۇق ئاكتىپلىرىنى خۇرسەن قىلدى. ئۇلار گوللاندىيە پارلامېنتنىڭ بۇ قارارىنى قىزغىن قارشى ئالىدىغانلىقىنى بىلدۈرۈشتى.