خىتاي كۈندىلىك گېزىتى «قاراقاش ھۆججەتلىرى» نىڭ راستلىقىنى ئىسپاتلاپ قويدى

يوللانغان ۋاقتى:2020-02-25| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى جازا لاگېرلىرى خالىغانچە تۇتقۇن قىلىش خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى نۆۋەتتە دۇچ كېلىۋاتقان مەسىلىلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

ھۆرمەتلىك رادىئو ئاڭلىغۇچىلار، بۇ يىل 17‏-فېۋرال كۈنى دۇنيادىكى نوپۇزلۇق تاراتقۇلاردا خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ ئۇيغۇر ئېلىدە يولغا قويۇۋاتقان لاگېر تۈزۈمىگە ئائىت يەنە بىر مەخپىي ھۆججىتى بىرلا ۋاقىتتا ئېلان قىلىنىپ، زور غۇلغۇلا قوزغىغانىدى.

«قاراقاش ھۆججەتلىرى» دەپ ئاتالغان137 بەتلىك ھۆججەت خوتەننىڭ قاراقاش ناھىيەسىگە قاراشلىق «بوستان» ئاھالىلەر رايونىدىكى 650 دىن ئارتۇق ئائىلىگە چېتىشلىق 300 دەك كىشىنىڭ ئارخىپى بولۇپ، ھۆججەتتە شۇ تەۋەلىكتىكى كىشىلەرنىڭ دىنىي ئېتىقادى، كۈندىلىك ھاياتى، يۈرۈش-تۇرۇشى، خاراكتېرى، ئىپادىسىدىن باشقا يەنە، لاگېرغا قامالغان ۋە كېسىلگەن كىشىلەرنىڭ ئىسمى، ئۇلارنىڭ لاگېرغا قامىلىش ياكى كېسىلىپ كېتىشتىكى سەۋەبىگە ئائىت مەلۇماتلار ئورۇن ئالغان. ھۆججەت خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ ئۇيغۇر ئېلىدە يۈرگۈزگەن كەڭ كۆلەملىك تۇتقۇن ھەرىكىتىنىڭ ماھىيىتىنى ئاشكارىلاپ بېرىشتە زور رول ئوينىغان.

قارامايدىكى لاگېردىن قويۇپ بېرىلگەن پولات ئىبراھىمنىڭ 10 كۈندىن كېيىن جان ئۈزگەنلىكى ئىلگىرى سۈرۈلمەكتە

يوللانغان ۋاقتى:2020-01-21| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى جازا لاگېرلىرى خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى نۆۋەتتە دۇچ كېلىۋاتقان مەسىلىلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

ھازىر ئىستانبۇلدا ياشاۋاتقان مۇنەۋۋەر خانىم يولدىشى پولات ئىبراھىمنىڭ قارامايدىكى لاگېردىن دوختۇرخانىغا ئېلىپ چىقىلىپ 20 كۈن داۋالىتىلغانلىقى، ئاخىرىدا ئۆيىگە قويۇپ بېرىلىپ، 10 كۈندىن كېيىن تۇيۇقسىز ئۆلۈپ كەتكەنلىكىنى بىلدۈردى.

مۇنەۋۋەر خانىم يەنە ئائىلىسىدىن 3 ئىنىسى ۋە 2 سىڭلىسىنى ئۆز ئىچىگە ئالغان بىرمۇنچە تۇغقانلىرىنىڭ لاگېرغا قامالغانلىقىنى ئاشكارىلىدى.

ئەسلى قاراماي شەھىرىدىن بولغان مۇنەۋۋەر ئابلىمىت خانىم ئائىلىسىدىكىلەرنىڭ ھەممىسىنىڭ ئىشچى-خىزمەتچى ئىكەنلىكىنى، دادىسى ئابلىمىت ھاجىم بىلەن ئانىسى ئايىمنىسا خانىمنىڭ ئىلگىرى ھەج پەرزنى ئادا قىلغانلىقىنى، ئۇلارنىڭ كۈندە بەش ۋاق ناماز ئوقۇغاندىن باشقا ھېچقانداق گۇناھى يوقلۇقىنى، بىراق خىتاي دائىرىلىرىنىڭ ئۇلارنىڭ ئائىلىسى «دىنىي ئائىلە» دەپ ئانىسىدىن باشقا پۈتكۈل ئائىلە ئەزالىرىنى تۇتۇپ كەتكەنلىكىنى بىلدۈردى.

مۇنەۋۋەر خانىمنىڭ بىر قىز، بىر ئوغۇل ئىككى پەرزەنتى بولۇپ، ئۇ پەرزەنتلىرىنى تۈركىيەدە ئوقۇتۇش ئۈچۈن 2015-يىلى 7-ئاينىڭ 11-كۈنى ئىستانبۇلغا كېلىپ ئورۇنلاشقان ئىكەن. مۇنەۋۋەر خانىم بالىلىرىنى ئىستانبۇلدا مەكتەپكە ئورۇنلاشتۇرۇپ قويۇپ ئىككى ئايدىن كېيىن قارامايغا قايتىپ كەتكەن. ئۇ قارامايغا قايتىپ بارغاندىن كېيىن ساقچىلار تەرىپىدىن بىر قانچە قېتىم سوراققا تارتىلغان. ۋەزىيەتتە ئۆزگىرىش بولۇپ، ھۆكۈمەت ئۇيغۇرلارنىڭ پاسپورتلىرىنى يىغىۋېلىشقا باشلىغاندا مۇنەۋۋەر خانىم 2016-يىلى 2-ئاينىڭ 19-كۈنى تۈركىيەگە قايتا كېلىۋالغان.

مەلىكە ھەبىبۇل: «ۋەتەندىكى قېرىنداشلىرىم كومپارتىيە ئەزاسى ۋە ساقچى خادىمى، ئەمما ئۇلارمۇ تۇتقۇن قىلىندى»

يوللانغان ۋاقتى:2020-01-10| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى جازا لاگېرلىرى خالىغانچە تۇتقۇن قىلىش خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى نۆۋەتتە دۇچ كېلىۋاتقان مەسىلىلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

2010-يىلى ئوقۇش بىلەن مىسىرغا چىقىپ، 2014-يىلدىن بۇيان ئېرى ۋە ئىككى بالىسى بىلەن تۈركىيەگە كېلىپ، يۇرتىغا كىيىم-كېچەك قاتارلىق تۈركىيە ماللىرىنى سېلىش تىجارىتى بىلەن تىرىكچىلىك قىلىۋاتقان مەلىكە ھەبىبۇل 8-يانۋار كۈنى رادىيومىز زىيارىتىنى قوبۇل قىلىپ، 2017-يىلى 6-ئايدىن 2018-يىلىغىچە ئىلگىرى كېيىن بولۇپ، يۇرتى تۇرپاندىكى ئاتا-ئانىسى ۋە قېرىنداشلىرىنىڭ ئارقا-ئارقىدىن تۇتقۇن قىلىنىپ، تەربىيەلەش نامىدىكى لاگېرلارغا قامالغانلىقىنى ھەتتا سوتلانغانلىقىنى بىلدۈردى.

مەلىكە ھەبىبۇلنىڭ بايانىدىن مەلۇم بولۇشىچە، خىتاي ساقچىلىرىنىڭ تەھدىتلىرى سەۋەبلىك، 2017-يىل 8-ئايدىن بۇيان ئۇنىڭ يۇرتى تۇرپاندىكى ئاتا-ئانىسى ۋە بىر تۇغقان قېرىنداشلىرى بىلەن بولغان تېلېفون ئالاقىسى ئۈزۈلۈپ قالغان.

بۇ جەرياندا ئۇ باشقىلاردىن سۈرۈشتۈرۈش ئارقىلىق ئاپىسى مەريەمخان تۇرسۇن، ئاتىسى ھەبىبۇل ئابدۇللانىڭ 2017-يىلى ۋە 2018-يىلى تەربىيەلەش نامىدا لاگېرغا قامالغانلىقىدىن خەۋەر تاپقان.

ئۇيغۇرلارنى مەجبۇرى ئەمگەككە سېلىۋاتقان خىتاي كارخانىلىرىنىڭ مەھسۇلاتىنى چەكلەش توغرىسىدىكى سادالار كۈچەيمەكتە

يوللانغان ۋاقتى:2020-01-10| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى جازا لاگېرلىرى خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى نۆۋەتتە دۇچ كېلىۋاتقان مەسىلىلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

يېقىندا «نيۇ-يورك ۋاقتى» گېزىتى چاپچال ناھىيەلىك ئەمگەك ئىدارىسىنىڭ 2019‏-يىلى چۈشۈرگەن ناھىيە تەۋەسىدىكى يېزا-كەنت پۇقرالىرىغا «كەسپىي تەربىيە» ئېلىپ بېرىپ، ئۇلارنى كومپارتىيەگە، شۇنداقلا زاۋۇت-كارخانىلارنىڭ تۈزۈمىگە ئىتائەتمەن ئىشچىلارغا ئايلاندۇرۇش توغرىسىدىكى بىر ھۆججىتىنى ئاشكارىلىدى. مەزكۇر ھۆججەتتە، چاپچال ناھىيەسىدىكى ھەر قايسى يېزا-كەنتلەرگە سان چۈشۈرۈپ، بۇ ناھىيەدىكى ئۇيغۇر ۋە باشقا مۇسۇلمان مىللەتلەرنىڭ خالىسۇن ياكى خالىمىسۇن چوقۇم زاۋۇت كارخانىلارغا بېرىپ ئىشلىشى، ئىشلەشنى رەت قىلغان ئائىلىلەرنىڭ جازالىنىدىغانلىقى تەكىتلەنگەن. ھۆججەتتە، «كەسپىي تەربىيە» ئارقىلىق يەرلىك پۇقرالاردىكى «چوڭقۇر يىلتىز تارتىپ كەتكەن ھورۇنلۇق، بىپەرۋالىق، بوشاڭلىق، باشباشتاقلىق، شەخسىيەتچىلىك خاھىشلىرىنىڭ ئۆزگەرتىلىپ، ئۇلارنىڭ شىركەت قائىدە-تۈزۈمىگە ئەمەل قىلىدىغان شەخسلەرگە ئايلاندۇرۇلىدىغانلىقى» ئىلگىرى سۈرۈلگەن.

مەزكۇر ھۆججەت خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ يىغىۋېلىش لاگېرلىرىنىڭ ئىچى ۋە سىرتىدىكى يۈز مىڭلىغان ئۇيغۇرنى كەڭ كۆلەملىك خىتاي كارخانىلىرىغا يۆتكەپ، ئۇلارنى ئۆزىنىڭ ئەرزان باھالىق ئەمگەك كۈچىگە ئايلاندۇرغانلىقى ئىلگىرى سۈرۈلۈۋاتقان مەزگىلدە ئاشكارىلاندى. خىتاي ھۆكۈمىتى بۇ كىشىلەرنىڭ «كەسپىي تەربىيە» ئارقىلىق مۇقىم ئىشقا ئورۇنلىشىپ، نامراتلىقتىن قۇتۇلغانلىقى ۋە «ئەسەبىيلىك» ئىدىيەسىدىن خالى قىلىنغانلىقىنى ئىلگىرى سۈرسىمۇ، لېكىن مۇتەخەسسىسلەر خىتاينىڭ لاگېردىكى ئۇيغۇرلارنى زاۋۇت-كارخانىلارغا يۈزلەندۈرۈپ، خەلقئارادا «لاگېرلار تاقالدى» دېگەن تەسىرات يارىتىشقا كىرىشكەنلىكىنى ئىلگىرى سۈرمەكتە. ئۇلارنىڭ قارىشىچە، بۇ، بىر خىل مۇقىملىق تەدبىرى بولۇپ، خىتاينىڭ پىلانى ئۇيغۇرلارنى «ئىشقا ئورۇنلاشتۇرۇش» نامىدا زاۋۇت-كارخانىلارغا بەنت قىلىش، ئۇلارنى بۇ ئورۇنلاردا تۇتۇپ تۇرۇش ئىكەن.

ئاڭلىغۇچىلىرىمىزدىن بىرى سۈنئىي ھەمراھ خەرىتىسى ئارقىلىق باقىتئەلى ياتقان لاگېرنىڭ ئورنىنى تېپىپ چىققان

يوللانغان ۋاقتى:2020-01-10| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى جازا لاگېرلىرى خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى نۆۋەتتە دۇچ كېلىۋاتقان مەسىلىلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

ئۆتكەن ھەپتە رادىيومىز زىيارىتىنى قوبۇل قىلغان باقىتئەلى نۇر ئۆزىنىڭ 2017-يىلى 10-ئاينىڭ ئاخىرلىرىدىن 2018-يىلى 11-ئاينىڭ ئوتتۇرىلىرىغىچە چاپچالدىكى لاگېردا ۋە كېيىن مەخسۇس كېسەل تۇتقۇنلار قامىلىدىغان ئاغرىقلار لاگېرىدا ياتقانلىقىنى بايان قىلدى. ئۇ 2019-يىلى 8-ئايدا قازاقىستانغا كەلگەن بولسىمۇ، ئەمما سالامەتلىكىنىڭ تا ھازىرغا قەدەر ئەسلىگە كېلىپ بولالمىغانلىقىنى ئاڭلاتقان ئىدى.

باقىتئەلى ئۆزى تۇرغان لاگېرنىڭ ئەسلى ناھىيەلىك 3-ئوتتۇرا مەكتەپ ئىكەنلىكى، 2015-يىللىرى چاپچال ناھىيەلىك 3-ئوتتۇرا مەكتەپنى باشقا جايغا كۆچۈرۈپ كەتكەندىن كېيىن، بۇ مەكتەپنىڭ ئورنىنى ناھىيەدىكى ئۇيغۇر بايلاردىن مەخمۇت قوناخۇن سېتىۋېلىپ، شوپۇرلۇق كەسپىي مەكتىپى ئاچقانلىقىنى بىلدۈردى. ئۇ بۇ ئورۇننىڭ كېيىنچە دائىرىلەر تەرىپىدىن تارتىۋېلىنىپ، لاگېر قىلىپ ئۆزگەرتىلگەنلىكى، ھەتتا مەكتەپنىڭ ئىگىسى بولغان مەخمۇت قوناخۇننىڭمۇ شۇ لاگېرغا قامالغانلىقىنى بايان قىلغان ئىدى.

تۈركىيەدىكى ئىسمىنى ئاشكارىلاشنى خالىمايدىغان بىر ئاڭلىغۇچىمىز باقىتئەلىنىڭ ئېيتقانلىرىغا كومپيۇتېر تېخنىكىلىرىغا تايىنىپ ئوخشىمىغان سۈنئىي ھەمراھ خەرىتىلەردىكى ئىزدەش نەتىجىلەرنى سېلىشتۇرۇش ئارقىلىق ئەسلىدىكى چاپچال ناھىيەلىك 3-ئوتتۇرا مەكتەپنىڭ لاگېرغا ئۆزگەرتىلگەنلىكىنى ئېنىقلاپ چىققان.

ئۇنىڭ رادىيومىزغا ئەۋەتكەن مۇلاھىزىسىدە سۈنئىي ھەمراھ خەرىتىلىرىدىن بايقىغانلىرىغا ئاساسىدا مۇنداق يەكۈنلەر ئوتتۇرىغا قويغان. «ئوخشىمىغان 5 پارچە سۈنئىي ھەمراھ خەرىتىسىدىكى ئىزدەش نەتىجىسى ئەسلىدىكى چاپچال ناھىيەلىك 3-ئوتتۇرا مەكتەپنىڭ لاگېرغا ئۆزگەرتىلگەنلىكىنى كۆرسىتىپ تۇرماقتا. بۇ لاگېردا 700 ئەتراپىدا كامېر بار بولۇپ، 8500 دىن ئارتۇق يەرلىك (ئۇيغۇر ۋە قازاق) تۇتقۇنلار قامالگغان ئىكەن. كۆلىمى 100 مو كېلىدىكەن. لاگېر ئەتراپى ئېگىز تام بىلەن قورشاۋغا ئېلىنغاندىن باشقا يەنە 6 يەردە كۆزىتىش ئۆيى بار ئىكەن.»

«زىمىستان» تورى كۆپ ساندىكى تۇڭگانلارنىڭمۇ جازا لاگېرلىرىغا قامىلىۋاتقانلىقىنى ئىلگىرى سۈردى

يوللانغان ۋاقتى:2020-01-10| سەھىپە: جازا لاگېرلىرى خالىغانچە تۇتقۇن قىلىش خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى نۆۋەتتە دۇچ كېلىۋاتقان مەسىلىلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

ئۇيغۇر دىيارىنىڭ شىمالىدىكى تۇڭگان ئەرلىرى لاگېرلارغا قامىلىپ، ئاياللار ۋە قېرىلارنىڭ جېنىنى ساقلاپ قېلىشى قىيىنلاشقان.

خىتاي ھاكىمىيىتى ئۇيغۇر دىيارىدىكى مىليونلىغان ئۇيغۇر، قازاق، قىرغىز قاتارلىق مىللەتلەرنى جازا لاگېرلىرىغا قاماپ مىسلىسىز ئېغىر زۇلۇم سېلىپلا قالماي، بەلكى تۇڭگانلارنىمۇ لاگېرلارغا سولاپ، ئۇلارنىڭ ئائىلە-تاۋابىئاتلىرىنى قىيىن ۋەزىيەتتە قويغان.

«زىمىستان» تورى 5-يانۋار «شىنجاڭنىڭ تۇڭگان يېزىسىدىكى ئەرلەر لاگېرلارغا قامالدى، ئاياللار ۋە قېرىلارنىڭ ھاياتىنى ساقلاپ قېلىشى ئىنتايىن قىيىنلاشتى ۋە ئۇلار ‹ئۆگىنىش› كە مەجبۇرلانماقتا» ناملىق بىر خەۋەر ئېلان قىلدى. خەۋەردە ئۇيغۇر دىيارىنىڭ شىمالىدىكى بىر تۇڭگان يېزىسىدا كۆپلىگەن تۇڭگان ئەرلەرنىڭ جازا لاگېرلىرىغا سولانغانلىقى، ئۇلارنىڭ ئاتا-ئانىلىرى، ئاياللىرى، بالىلىرى ھاياتىنى ساقلاپ قېلىشتا زور قىيىنچىلىققا يولۇقۇپلا قالماي، ھەر كۈنى كەچتە «ئۆگىنىش» كە قاتنىشىشقا مەجبۇرلىنىۋاتقانلىقى، تۇتقۇنلارنىڭ پەرزەنتلىرىنىڭ مەكتەپلەردە كەمسىتىلىپ چەتكە قېقىلىۋاتقانلىقى ۋە مەكتەپتىن چىقىپ كېتىشكە مەجبۇر بولۇۋاتقانلىقى بايان قىلىنغان.

لاگېر شاھىتى باختئەلىنىڭ پاجىئەلىك كەچمىشى

يوللانغان ۋاقتى:2020-01-01| سەھىپە: جازا لاگېرلىرى خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى نۆۋەتتە دۇچ كېلىۋاتقان مەسىلىلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

2015-يىلىدىن باشلاپ ئانچە-مۇنچە چېگرا سودىسى قىلىپ ئائىلىسىنى قامداپ كېلىۋاتقان چاپچاللىق قازاق دېھقان باختئەلى نۇر 2017-يىلى، 10-ئاينىڭ 29-كۈنى قازاقىستاندىن قورغاس چېگراسى ئارقىلىق يۇرتىغا قايتقىنىدا سەۋەبسىز تۇتقۇن قىلىنغان. ئۇ چاپچالدىكى لاگېر ۋە مەخسۇس كېسەل تۇتقۇنلار قامىلىدىغان ئاغرىقلار لاگېرىدا جەمئىي بىر يىل سەككىز ئاي زۇلۇم ھەر تۈرلۈك زۇلۇملارنى كۆرۈپ، ئاخىرى 2018-يىلى 11-ئاينىڭ 16-كۈنى يېرىم جان ھالدا قويۇپ بېرىلگەن. 2019-يىلى، 8-ئايدا قازاقىستانغا كەلگەن بولۇپ تا ھازىرغىچە داۋالىنىۋاتقان بولسىمۇ ھېلىھەم سالامەتلىكى ئەسلىگە كەلەلمەيۋاتقان ئىكەن. يېقىندا ئايالى ۋە بالىلىرى بىلەن جەم بولۇپ خاتىرجەم بولغان بەختئەلى ئۆزىنىڭ ۋە ئۆزىگە ئوخشاش بىگۇناھ مىڭلىغان كىشىلەرنىڭ چاپچالدىكى لاگېردا كۆرۈۋاتقان زۇلۇملىرىنى دۇنياغا ئاڭلىتىش ئۈچۈن يېقىندا قازاقىستاندىكى «ئاتايۇرت پىدائىيلىرى» ئارقىلىق رادىيومىز بىلەن ئالاقىلاشتى.

ئەر-ئايال قازاق شاھىت: «بىز قازاق بولغىنىمىز ئۈچۈن خىتايدىن قۇتۇلۇپ چىقالىدۇق، ئۇيغۇرلارغا مۇمكىن ئەمەس»

يوللانغان ۋاقتى:2020-01-01| سەھىپە: جازا لاگېرلىرى خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى نۆۋەتتە دۇچ كېلىۋاتقان مەسىلىلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

ئىلىنىڭ چاپچال ناھىيەسىدىكى لاگېردا 1 يىل 8 ئاي تۇرۇش جەريانىدا، سالامەتلىكى ئېغىر دەرىجىدە ناچارلاشقاندىن كېيىن قويۇپ بېرىلگەن باختئەلى نۇر، يېرىم جان ھالدا بۇ يىل-8 ئايدا بىر قىزى بىلەن قازاقستانغا كەلگەن، 3 ئايدىن كېيىن ئۇنىڭ چاپچالدا قالغان ئايالى گۇلنار ئىككى بالىسىنى ئېلىپ ئامان-ئىسەن قازاقىستاندا جەم بولغان. 30-دېكابىر ئالمۇتىدىن تېلېفون زىيارىتىمىزنى قوبۇل قىلغان بۇ ئەر-ئايال ئۆزلىرىنىڭ خىتاينىڭ ئۇيغۇر ۋە قازاق، تۇڭگان قاتارلىق مۇسۇمانلارغا ئېلىپ بېرىۋاتقان زۇلۇملىرىنى ئاڭلاتتى. ئۇلار يەنە ئەڭ ئېغىر زۇلۇم كۆرۈۋاتقانلارنىڭ بولسا ئۇيغۇرلار ئىكەنلىكىنى تەكىتلەپ: «بىز قازاق بولۇپ قالغىنىمىز ئۈچۈن خىتايدىن قۇتۇلۇپ چىقالىدۇق، ئۇيغۇرلارغا مۇمكىن ئەمەس» دەيدۇ. تەپسىلاتىنى، مۇخبىرىمىز گۈلچېھرەنىڭ، غۇلجىدا ئۇيغۇرلار ئارىسىدا چوڭ بولغان بۇ ئىككى قازاق شاھىت بىلەن ئېلىپ بارغان سۆھبىتىن ئاڭلايلى.

50 ياشنىڭ قارىسىنى ئالغان باختئەلى نۇر 3 بالىنىڭ ئاتىسى بولۇپ، ئۇ ئىلى ئوبلاستىنىڭ چاپچال ناھىيەسىدە ئۇيغۇرلار ئارىسىدا چوڭ بولغان. ئۇ ئەسلى دېھقان بولۇپ، 2015-يىلىدىن باشلاپ قازاقىستاندىكى تۇغقانلىرىنىڭ ياردىمى بىلەن كۆكتات ۋە دېھقانچىلىق مەھسۇلاتلىرىنى قازاقىستانغا توپ ئۆتكۈزۈپ چېگرا سودىسىنى باشلىغان، ئەمما ئۇ، 2017-يىلى 10-ئاينىڭ 29-كۈنى قورغاس چېگراسىدا ئىككى كۈنلۈك سودىسىنى تۈگىتىپ قايتقىنىدا خىتاي دۆلەت بىخەتەرلىك تارماقلىرى تەرىپىدىن تۇتقۇن قىلىنىپ، بىر كۈن كېچە كۈندۈز قاتتىق سوراق قىلىنغاندىن كېيىن چاپچالدىكى تەربىيەلەپئۆزگەرتىش مەركىزى دەپ لوزۇنكا ئېسىلغان لاگېرغا قوللىرى كىشەنلىك ھالدا ئېلىپ كېلىنگەن.

مۇز ئارىسىدىن جەسىتى تېپىلغان 5 ياشلىق بالىنىڭ ئانىسى غۇلجادىكى تۈرمىدە، دادىسىنىڭ لوپتىكى لاگېردا ئىكەنلىكى دەلىللەندى

يوللانغان ۋاقتى:2019-12-21| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى جازا لاگېرلىرى خالىغانچە تۇتقۇن قىلىش خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى نۆۋەتتە دۇچ كېلىۋاتقان مەسىلىلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

16-دېكابىر كۈنى ئىجتىمائىي تاراتقۇلاردا بىر كىچىك بالىنىڭ جەسىتىنىڭ مۇز ئارىسىدىن چىقىرىلىۋاتقانلىقى ۋە ئەتراپتىكى كىشىلەرنىڭ يىغلاۋاتقانلىقى كۆرسىتىلگەن بىر سىن كۆرۈنۈش تارقالغان ئىدى. مۇخبىرىمىزنىڭ ئىجتىمائىي ئاخباراتلاردىكى يىپ ئۇچلىرىغا ئاساسەن ئېلىپ بارغان تېلېفون زىيارەتلىرى داۋامىدا مەزكۇر پاجىئەنىڭ لوپ ناھىيە سامپۇل يېزا قارقىي كەنتىدە يۈز بەرگەنلىكى، بالىنىڭ ئانىسىنىڭ غۇلجادىكى بىر تۈرمىدە، دادىسىنىڭ بولسا لوپتىكى لاگېردا ئىكەنلىكى دەلىللەندى.

16-دېكابىر كۈنى ئىجتىمائىي تاراتقۇلاردا تارقالغان بىر سىن كۆرۈنۈشىدە بىر توپ كىشىلەرنىڭ بىر كىچىك بالىنى مۇز ئارىسىدىن چىقىرىۋاتقان ۋە يىغلىشىۋاتقان كۆرۈنۈشى تارقالغان. بۇ ھەقتە تاراتقۇلاردىكى ئىنكاسلاردا بالىنىڭ 5 ياش ئىكەنلىكى، ئىسمىنىڭ نەسرۇللا ئىكەنلىكى ۋە لوپ ناھىيەسىنىڭ سامپۇل يېزا قارقىي كەنتىگە نوپۇسلۇق ئىكەنلىكى تىلغا ئېلىنغان.

سابىق ئوقۇغۇچىلار ھەرىكىتى رەھبەرلىرىدىن بىرى ۋارىس ئابابەكرىنىڭ لاگېردىن چىقىپ ئۆلگەنلىكى دەلىللەندى

يوللانغان ۋاقتى:2019-12-03| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى جازا لاگېرلىرى خالىغانچە تۇتقۇن قىلىش خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى نۆۋەتتە دۇچ كېلىۋاتقان مەسىلىلەر يېڭىلىقلار

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

1988-يىلدىكى ئوقۇغۇچىلار نامايىشىنىڭ يېتەكچىلىرىدىن بىرى ۋارىس ئابابەكرىنىڭ نويابىرنىڭ بېشىدا لاگېردىن چىققانلىقى ۋە ئۇزۇن ئۆتمەي دوختۇرخانىدا جان ئۈزگەنلىكى جەمئىيەت خەۋەرلىرى ئارقىلىق ئاشكارىلانغانىدى. مۇخبىرىمىزنىڭ ئۈرۈمچىدىكى ئالاقىدار سىياسىي قانۇن ئورگانلىرىغا قارىتا ئېلىپ بارغان تېلېفون زىيارەتلىرى داۋامىدا، ئۇنىڭ لاگېردىن چىقىپ جان ئۈزگەنلىكى ۋە مېيىت نامىزىنىڭ نوغاي مەسچىتتە چۈشۈرۈلگەنلىكى دەلىللەندى.

ئۈرۈمچى ۋەزىيىتىدىن خەۋەردار كىشىلەرنىڭ رادىيومىزغا بايان قىلىشىچە، لاگېردىن چىقىپ ئۇزۇن ئۆتمەي ھاياتىدىن ئايرىلغان سابىق پائالىيەتچى ۋارىس ئابابەكرىنىڭ تۇتۇلۇش سەۋەبىنى تەخمىن قىلىش قېيىن ئەمەس؛ مەسىلەن ئۇنىڭ شىنجاڭ ئۇنىۋېرسىتېتىدىن ھەيدىلىشىگە سەۋەب بولغان ئوقۇغۇچىلار ھەرىكىتىگە يېتەكچىلىك قىلىشىدىن تارتىپ، ئىشلىگەن فىلىملىرىدىكى نازۇك تېمىلارغىچە ۋە ھەتتا ئۇنىڭ كېيىنكى يىللاردا چەتئەلگە چىقىشقا ئۇرۇنۇشلىرىغىچە كۆپلىگەن ئىش ھەرىكىتى يېقىنقى 3 يىلدىكى سىياسىي قۇيۇندا ئۇنىڭ بېشىغا قارا خالتا كىيدۈرۈلۈشىگە يېتەرلىك باھانىدۇر ؛ بۇ يەردە پەقەت سىرلىق بولۇۋاتقىنى ئۇنىڭ ئۆلۈم سەۋەبى بولۇپ، دائىرىلەر ۋارىس ئۆلگەندىن كېيىن، ئۇنىڭ ئائىلىسىنىڭ تۇرالغۇسىنى نازارەت ئاستىغا ئالغان؛ ئائىلە ئەزالىرى ۋارىسنىڭ ئۆلۈمى ھەققىدە ئارتۇقچە گەپ قىلماسلىق ھەققىدە ئاگاھلاندۇرۇلغان.