ئابدۇقادىر داموللامنىڭ ئۆلۈمى: قەشقەرنى قاپلىغان قارا ھىجران (1)
خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا
1924-يىلى 8-ئاينىڭ 14-كۈنى تۈن يېرىملاشقاندا ئابدۇقادىر داموللام ئەزىزانە قەشقەردىكى شەخسىي تۇرالغۇسىدا ياللانغان بىر قاتىل تەرىپىدىن پىچاقلاپ ئۆلتۈرىلىدۇ. قەشقەر ئاسمىنىدىن بىر يورۇق يۇلتۇز ساقىپ چۈشىدۇ. ئۇيغۇر خەلقى تارىخنىڭ ئەڭ قاراڭغۇ ۋە جاھالەتلىك يىللىرىدا مەشئەل كۆتۈرۈپ ئەتراپنى يورۇتقان جاسارەتلىك بىر يولباشچىسىدىن ئايرىلىپ قالىدۇ. ئارىدىن 60 يىلدەك ۋاقىت ئۆتۈپ ئابدۇقادىر داموللامنىڭ ھاياتى ھەققىدە تۇنجى قىسسەنى يازغان يازغۇچى خېۋىر تۆمۈر قەشقەرنى قاپلىغان بۇ قارا ھىجران ھەققىدە مۇنۇ جۈملىلەرنى يازغان ئىدى: «ئابدۇقادىر داموللامنىڭ ئۆلۈمى قەشقەرنى زىل-زىلىگە سالدى. بۇ ھەقىقەتەنمۇ دەھشەتلىك بىر كۈن بولغان ئىدى. ئاسمان يېرىلدى، يۇلتۇز تۆكۈلدى، چاقماق چېقىلىپ، يامغۇر قۇيۇلدى. زېمىن تىترەپ، تاغلار يېرىلدى. ئالەمنى قاراڭغۇلۇق قاپلىدى، كۆزلەر باغلىنىپ، يۈرەك داغلاندى. ئابدۇقادىر داموللام بىر ئالىم ئىدى، ئۇنىڭ ئۈچۈن ئالەم يىغلىدى. . .»
شۇ كۈنى قەشقەردە ئون مىڭلىغان جامائەت مەرھۇم ئابدۇقادىر داموللامنىڭ تاۋۇتىنى ئېگىز كۆتۈرۈپ، مەرسىيە قوشاقلىرىنى ياڭرىتىپ، ھازا ئېچىشقان ھالدا ھەزرەتتتىكى تاختاكۆۋرۈك مازارلىقىغا قاراپ دېڭىز دولقۇنىدەك ئاقىدۇ:
تەپسىلاتى...