ر ف ئا خەۋىرى
2018 – يىلى 3– يانۋار
2017-يىل ئۇيغۇرلار ئۈچۈن خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ قاتتىق بېسىم ۋە تەقىبلىرى كۈچەيگەن كۈلپەتلىك بىر يىل بولۇش بىلەن بىللە يەنە ئۇيغۇر ئالىملىرى ۋە سەنئەتكارلىرى قولغا كەلتۈرگەن نەتىجىلەر خەلقئارادا ئېتىراپ قىلىنغان بىر يىل بولدى.
تەپسىلاتى...ر ف ئا خەۋىرى
2018 – يىلى 3– يانۋار
ئۇيغۇرلار ئىككى مەشھۇر ئالىمى ۋە خەلقئارادىكى ئىككى مۇھىم قوللىغۇچىسىدىن ئايرىلىپ قالدى
2017-يىلى ئۇيغۇرلارنىڭ بېشىغا كەلگەن ئېغىر كۈلپەتلەرنىڭ يەنە بىرى-تونۇلغان رەسسام غازى ئەمەت بىلەن ئاتاقلىق تىلچى مىرسۇلتان ئوسمانوفنىڭ ئارقا-ئارقىدىن ۋاپات بولۇشى ۋە ئۇيغۇر مەسىلىسىگە ئىزچىل كۆڭۈل بۆلۈپ كېلىۋاتقان ئامېرىكالىق پروفېسسور ئېللىئوت سپېرلىڭ بىلەن ژۇرنالىست ئاكىف ئەمرەدىن ئايرىلىپ قېلىشى بولدى.
تەپسىلاتى...ر ف ئا خەۋىرى
2018 – يىلى 3– يانۋار
غۇلامىدىن پاختا ئەپەندى ئۆزىنىڭ ئامېرىكىدا ئۆتكەن يېرىم ئەسىردىن كۆپرەك ھايات مۇساپىسىنى ئەسلىگىنىدە زامانداشلىرىدىن مەرھۇم ھاجى ئەھمەد ئاخۇن، ئەدھەمجان زاكىرخان ئوغلى ۋە ھامىدجانلارنىڭ نامىنى ھۆرمەت-ئېھتىرام بىلەن تىلغا ئالىدۇ.
غۇلامىدىن ئەپەندىنىڭ ئەسلىشىچە، ئۇ ئامېرىكىغا كېلىپ تەخمىنەن 3-4-يىللار ئۆتكەندە، يەنى 1970-يىلى ئەتراپىدا پاكىستان، ھىندىستان ۋە تۈركىيە ئارقىلىق بىرقانچە ئۇيغۇر ئامېرىكىغا كۆچمەن بولۇپ كېلىدۇ. ئۇلارنىڭ ئىچىدە ھاجى ئەھمەد ئاخۇن ۋە ئۇنىڭ ئايالى زەرپەرى خانىم ھەمدە ئايرىمچە غۇلام مۇھىددىنخان ئىسىملىك يەنە بىر يىگىت بار ئىكەن. كېيىنچە، ھىندىستان ئارقىلىق ھامىدجان ئىسىملىك يەنە بىر ئۇيغۇر ئامېرىكىغا كېلىپ ئۇلارغا قوشۇلىدۇ. ئامېرىكىدا بىرقانچە كىشىلىك كىچىك بىر ئۇيغۇر جامائىتىنىڭ پەيدا بولۇشى غۇلامىدىن پاختانى ئاجايىپ سۆيۈندۈرىدۇ.
تەپسىلاتى...ر ف ئا خەۋىرى
2017 – يىلى 28– دېكابىر
چەتئەللەردىكى ئۇيغۇر پائالىيەتچىلىرىگە خىتايدىن كەلگەن تەھدىتلەر
1. ۋاكالەتسىز مىللەتلەر تەشكىلاتىنىڭ مۇئاۋىن رەئىسى دولقۇن ئەيسانىڭ ئىتالىيەدە تۇتقۇن قىلىنىش ۋەقەسى
2017-يىلى خىتاي دائىرىلىرىنىڭ چەتئەللەردىكى ئۇيغۇر پائالىيەتچىلىرىگە سالغان پاراكەندىچىلىكلىرى ئىچىدە خەلقئارا تاراتقۇلاردا جىددىي دىققەت قوزغىغان ۋەقەلەرنىڭ بىرى، ئەينى چاغدا دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيىنىڭ باش كاتىپى ۋە ۋاكالەتسىز مىللەتلەر تەشكىلاتىنىڭ مۇئاۋىن رەئىسى قاتارلىق ۋەزىپىلەرنى ئۆتەۋاتقان دولقۇن ئەيسا ئەپەندىنىڭ ئىتالىيە بىخەتەرلىك دائىرىلىرى تەرىپىدىن تۇتقۇن قىلىنىش ۋەقەسىدۇر.
ر ف ئا خەۋىرى
2017 – يىلى 28– دېكابىر
ئامېرىكادىكى تۇنجى ئۇيغۇر ھەققىدە بىلىدىغان كىشىلەر ناھايىتى ئاز.
تۇنجى بولۇپ ئامېرىكاغا كەلگەن ۋە ئوقۇغان، ئامېرىكا دۆلەت مۇداپىئە مىنىستىرلىقىدا خىزمەت قىلغان، ئۇيغۇر تىلى گرامماتىكىسى ھەققىدە ئامېرىكادىكى بىرىنچى دەرسلىكنى تۈزگەن، ئەمما شەخسىي ھاياتى تا ھازىرغىچە كىشىلەر ئۈچۈن بىلىنمىگەن بۇ شەخس – مەرھۇم داۋۇت ئوسماندۇر.
تەپسىلاتى...ر ف ئا خەۋىرى
2017 – يىلى 28– دېكابىر
1-پەردە: مەجبۇرى ئىقرار
2014-يىلنىڭ ئىيۇن ئايلىرى بولسا كېرەك. تەڭرىتاغ رايونلۇق تەپتىش مەھكىمىسىدىن ئايگۈل بىلەن ئابدۇرازاق كەلدى. «جىنايىتىم» بېكىتىلىپتۇ. «جامائەت ئامانەت پۇلىنى قانۇنسىز ئىگىلەش» جىنايىتىم بار ئىكەن. ھەيران قالدىم، تۇتقاندا «مەبلەغ چىقىرىشتا ساختىلىق قىلىش» دېگەن، قولغا ئالغاندا «قانۇنسىز مەبلەغ توپلاش» بولۇپ ئۆزگەرگەن ئىدى، ئەمدى مەن خەقنىڭ ئامانەت پۇلىنى توپلاپ بانكا ئاچقان بوپتىمەن-دە! ئىككى سائەتتەك تالاش-تارتىش قىلدىم، ئابدۇرازاقنىڭ چەككەن تاماكىسى نەپسىمنى قىسىپ، كۆڭلۈمنى ئىلەشتۈرەتتى.
تەپسىلاتى...ر ف ئا خەۋىرى
2017 – يىلى 26– دېكابىر
ئۇيغۇر دىيارىدىن توشۇپ كېتىلگەن بايلىقلار ۋە ئېغىر دەرىجىدە بۇلغانغان مۇھىت
2017-يىلى خەلقئارا تاراتقۇلارنىڭ جىددىي دىققىتىنى تارتقان مەسىلىلەرنىڭ يەنە بىرى-ئۇيغۇر دىيارىدىكى تەبىئىي بايلىقلارنىڭ شىددەت بىلەن بۇلاڭ-تالاڭ قىلىنىشى ۋە ئۇلارنىڭ خىتاي ئۆلكە-شەھەرلىرىگە توشۇلۇپ كېتىلىشى شۇنداقلا رايوندىكى ئېكېئولوگىيەلىك مۇھىتىنىڭ ئېغىر دەرىجىدە بۇلغىنىشى بولدى. يۈرۈشلۈك پروگراممىمىزنىڭ بۇ قىسمىدا 2017-يىلى ئۈرۈمچى، قەشقەر قاتارلىق شەھەرلەرنىڭ خىتايدىكى مۇھىتى ئەڭ ئېغىر بۇلغانغان شەھەرلەر تىزىملىكىگە كىرگەنلىكى، ئۇيغۇر دىيارىدىكى مۇزلۇقلارنىڭ ئېرىپ كېتىۋاتقانلىقى، تەبىئىي كۆل ۋە دەريالارنىڭ قۇرۇشقا يۈزلىنىۋاتقانلىقى، بوستانلىقلارنىڭ قۇملىشىشى، يەر ئاستى سۇ يۈزى تۆۋەنلەپ، تۇرپان كارىزلىرىنىڭ قۇرۇپ كېتىشى قاتارلىقلار ھەققىدە رادىيومىز ئىگىلىگەن مەلۇماتلار دىققىتىڭلاردا بولىدۇ.
تەپسىلاتى...ر ف ئا خەۋىرى
2017 – يىلى 24– دېكابىر
كۆزىتىش ئاپپاراتلىرىنىڭ تورلىشىشى، ئىنتېرنېت ۋە تېلېفون كونتروللۇقى
2017-يىلىدىن بۇيان خەلقئارا تاراتقۇلار ئۇيغۇر دىيارىنى «مۇكەممەل ساقچى دۆلىتى» نىڭ بىر ئۆرنىكى دەپ ئاتىدى. بۇ ھەقتىكى خەۋەر ۋە ماقالىلەردە ئۇيغۇر دىيارىدا تورلاشتۇرۇلغان كۆزىتىش ئاپپاراتلىرى ھەممىدىن كۆپ تىلغا ئېلىندى. رادىيومىز نەق مەيداندىن ئىگىلىگەن مەلۇماتلاردىمۇ ئۇيغۇر دىيارىنىڭ جاي-جايلىرىدا تورلاشتۇرۇلغان كۆزىتىش ئاپپاراتلىرى، ئىنتېرنېت ۋە تېلېفون كونتروللۇقى توغرىلىق بەزى ئۇچۇرلار ئاشكارىلاندى.
تەپسىلاتى...ر ف ئا خەۋىرى
2017 – يىلى 24– دېكابىر
خىتاي دائىرىلىرىنىڭ ئۇيغۇر ئېلىدا يۈرگۈزۈۋاتقان يۇقىرى بېسىملىق دىنىي چەكلىمە سىياسەتلىرى
2017-يىلىدا ئۇيغۇرلارنىڭ بېشىغا كەلگەن ئېغىر كۈلپەتلەرنىڭ يەنە بىرى رايوندا دىنىي-ئېتىقادقا قارىتىلغان چەكلىمىلەرنىڭ ئىلگىرىكى يىللاردىن ھەسسىلەپ كۈچەيتىلىشى ۋە بۇ ھەقتىكى يېڭى بەلگىلىمىلەرنىڭ يولغا قويۇلۇشى بولدى. بۇلارنىڭ ئىچىدە مەسچىتلەرنىڭ سىياسىي تەشۋىقات ئورنىغا ئايلاندۇرۇلۇشى، ئىسلامىي ئىسىملارنىڭ چەكلىنىشى، «قۇرئان كەرىم»، جايناماز ۋە باشقا دىنىي بۇيۇملارنىڭ يىغىۋېلىنىشى شۇنداقلا «ھالال» دېگەن مۇسۇلمانچە يېمەكلىك بەلگىلىرىنىڭ ئېلىپ تاشلىنىشى قاتارلىقلار خەلقئارا تاراتقۇلارنىڭ كۈچلۈك دىققىتىنى قوزغىدى.
تەپسىلاتى...ر ف ئا خەۋىرى
2017 – يىلى 21– دېكابىر
سىياسىي مەھبۇس دەپ قامالغانلار ئىچىدە بۇرۇن بىر قېتىم مەھكۇم بولغانلار بىلەن ئاسانراق تىل ئۇقۇشقىلى بولاتتى.
ئۇلار تەشكىلات قۇرۇپ، نامايىش تەشكىللەپ، ئەسەر يېزىپ، تەشۋىقات ۋارىقى چاپلاپ، كىتاب باستۇرۇپ تۇتۇلغانلار بولۇپ ئادەتتە ئۆزىنىڭ كىم ئۈچۈن، نېمە قىلىدىغانلىقىنى بىلەتتى. ئۇلار ئۇيغۇرغا قانداق زۇلۇم قىلىنىۋاتقانلىقى، زۇلۇمنىڭ قاچاندىن باشلانغانلىقى، تەرەققىياتنىڭ قەيەرگە كېتىۋاتقانلىقى، دۇنياغا كىملەرنىڭ، قانداق ھۆكۈمرانلىق قىلىۋاتقانلىقىنى چۈشىنەتتى. 2014-يىلى مايدىن كېيىن كامېرلارنى تولدۇرغان «سىياسىي مەھبۇس» لار بولسا باشقىچە بىر چۈشەنچە دۇنياسىدا ياشايتتى. ئۇلارغا تەرجىمانلىق قىلىش ۋە ياخشىلىق قىلىشتا كۆپ قىينالدىم.
تەپسىلاتى...