ئابدۇۋەلى ئايۇپ : ھېيت قاچان بولىدۇ

يوللانغان ۋاقتى:2018-04-05| سەھىپە: ماقالە & ئوبزورلار

ر ف ئا خەۋىرى
2018 – يىلى  5-ئاپرىل

2014-يىلى باش كۈز كۈنلىرى ئىدى. چۈشتىن كېيىن سائەت تۆت يېرىمغىچە دىققەتتە ئولتۇرغاندىن كېيىن ھۆرلۈك مىنۇتلىرىغا ئۇلاشتۇق. يېرىم سائەتلىك دەم ئېلىشتا ئۇيغۇر مەھبۇسلار پەگاھتا مېڭىشقا باشلىدۇق. سېنتەبىرنىڭ بىرىدىن باشلاپ ھاۋالانمىغا ئېچىلغان ئىشىك تاقىۋېتىلگەن بولغاچقا، كامېردىكى 18 ئادەم ئەركىنلىكتىنلا ئەمەس، ساپ ھاۋادىنمۇ ئايرىۋېتىلگەن ئىدۇق. ئارام ۋاقتى كەلگەن ھامان خىتاي مەھبۇسلار كامېرنىڭ ھاۋالانمىغا قارايدىغان ئىشىكىگە چاپلىشىپ يوچۇقتىن كىرىۋاتقان ساپ ھاۋانى تالاشماقتا، چۇرقىراشماقتا ئىدى. كامېرنىڭ كارىدورغا قارايدىغان ئىشىكىگە يېرىم مېتىر كېلىدىغان يەرگە سېرىق سىزىق سىزىلغان بولۇپ گۇندىپاي كېلىپ چاقىرمىسا ئاتلاشقا ئىجازەت يوق ئىدى.

ئۇيغۇر ئېلىنىڭ «قىممەتكە توختاۋاتقان» مۇقىملىقى نېمىنى ئىپادىلەيدۇ؟

يوللانغان ۋاقتى:2018-03-15| سەھىپە: ماقالە & ئوبزورلار

ر ف ئا خەۋىرى
2018 – يىلى  15-مارت

خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ ئۇيغۇر ئېلىنىڭ «مۇقىملىقى» ۋە «بىخەتەرلىكى» نى قوغداش نامى ئاستىدا سەرپ قىلىۋاتقان غايەت زور خىراجىتى ئاخبارات ۋاسىتىلىرىدە كەڭ ئورۇن ئالدى. كۆزەتكۈچىلەر، خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ ئۇيغۇر ئېلىنىڭ مۇقىملىقى ئۈچۈن بۇنچە كۆپ مەبلەغ سېلىشىغا سەۋەب بولۇۋاتقان ئامىللار ۋە بۇنىڭ ئاقىۋىتىنى مۇلاھىزە قىلىشماقتا.

مۇتەخەسسىسلەر: «ئۇيغۇر رايونىدىكىدەك بىخەتەرلىك پروگراممىسى زور خاتالىقلارغا سەۋەب بولىدۇ»

يوللانغان ۋاقتى:2018-03-09| سەھىپە: ماقالە & ئوبزورلار

ر ف ئا خەۋىرى
2018 – يىلى  9-مارت

فلورىدا شتاتىنىڭ پاركلان تولۇق ئوتتۇرا مەكتىپىدە يېقىندا يۈز بەرگەن زور قوراللىق قاتىللىق ۋەقەسى ئامېرىكىدا شۇ سوئالنىڭ ئوتتۇرىغا قويۇلۇشىغا سەۋەب بولدى. بەلكى، ئامېرىكا فېدېراتسىيە تەكشۈرۈش ئىدارىسى گۇماندار نىكولاس كرۇزنىڭ ئامېرىكا ئىجتىمائىي تاراتقۇلىرىدا ئېلان قىلغان سۆزلىرىگە بالدۇرراق دىققەت قىلغان بولسا، گۇماندارنىڭ مۇددىئاسىنى ئالدىنئالا مۆلچەرلەپ، ئاز دېگەندە 17 كىشىنىڭ ئۆلۈشىنى كەلتۈرۈپ چىقارغان بۇ پاجىئەنىڭ ئالدىنى ئېلىش مۇمكىن ئىدى

ئابدۇۋەلى ئايۇپ : يانچۇققا يېزىلغان خەت

يوللانغان ۋاقتى:2018-03-09| سەھىپە: ماقالە & ئوبزورلار

ر ف ئا خەۋىرى
2018 – يىلى  9-مارت

كۆكتاغ قاماقخانىسىغا يۆتكىلىپ، تىكقۇدۇق(لىيۇداۋان) قاماقخانىسىدا باشلىغان كۈندە بەش مىڭ قەدەم مېڭىش پىلانىم توختاپ قالدى. ھاۋالانما تاقاق، كامېردا ماڭغۇدەك بوشلۇق كىچىك بولغاچ ھەرىكەتسىزلىكتە بەدەنلىرىم بوشاپ قەدەملىرىم ئېغىر كېلىشكە باشلىدى. سېمونت پولنى سۈرتسەممۇ تەرلەپ كېتەتتىم. ھەرىكەت قىلاي دەپ بەش ئالتە مېتىر كېلىدىغان پەگاھتا مېڭىشقا باشلىسام باشقا ئۇيغۇر مەھبۇسلارمۇ كەينىمدىن ئەگىشەتتى. ئادەتتە بىر يەرگە كېلىپ ئۇزاقراق پاراڭ قىلغىلى بولمايدىغان بولغاچقا مۇشۇنداق مېڭىپ ئۇيغۇرچە سۆزلەپ خۇمارىمىزنى باساتتۇق. يامان يېرى شۇنچە ئاۋايلىسىمۇ ئۇلارنىڭ پۇتىدىكى كىشەنلەر شاراقلاپ تاختا كارىۋاتتىكى خىتاي ۋە تۇڭگان مەھبۇسلارنىڭ چىرايلىرىغا بىزارلىق يامرايتتى. 

ئابدۇۋەلى ئايۇپ : خرىستىئان ئاشقۇن

يوللانغان ۋاقتى:2018-03-03| سەھىپە: ماقالە & ئوبزورلار

ر ف ئا خەۋىرى
2018 – يىلى  3-مارت

كۆكتاغ قاماقخانىسىغا يۆتكىلىپ ئۇزاق ئۆتمەي بۇلاقتاغ رايونىدىكى بىر بۇتخانىغا ئوت قويغان بىر خرىستىئان «ئاشقۇن» مەن بار كامېرغا قامالدى. تەلەپپۇزىدىن خېنەننىڭ خىتايلىرىغا ئوخشايدىغان بۇ ياش تۇتقۇنغا خىتاي مەھبۇسلار ساراڭ تاپقاندەك مۇئامىلە قىلىشقا باشلىدى. ئۈرۈمچىلىك غېنى بولسا ئۇنىڭ خىتاي بۇددىستلار ئون نەچچە يىلدا ئاران پۈتتۈرگەن بۇتخانىغا ئوت قويۇپ بەخىرامان يۈرگىنىگە ھەيران ئىدى.

ۋاڭ 2013-يىلى سېنتەبىردىن باشلاپ قامالغان بولۇپ ئۆزىنى جىنايەتچى ئەمەس خۇراپاتقا قارشى جەڭچى دەپ ئاقلايتتى. ئۇ كامېردىكى ئۇيغۇر مەھبۇسلارغا ئوخشاش ئاشقۇنلۇقتا ئەيىبلەنگەن بولسىمۇ ئۇنىڭغا قىزىل سىياسىي فورما كىيدۈرۈلمىدى. ئۇنىڭ پۇتىغا ئۇيغۇر «ئاشقۇن» مەھبۇسلاردەك كىشەن تاقىلىپ تولا سوراق قىلىنمىغاچ چىرايىدا غەزەپ، قورقۇنچ ۋە ئازابتىن ئەسەرمۇ يوق ئىدى.

ئابدۇۋەلى ئايۇپ : «ئەركىنلىك ئوڭشايدۇ»

يوللانغان ۋاقتى:2018-02-21| سەھىپە: ماقالە & ئوبزورلار

ر ف ئا خەۋىرى
2018 – يىلى  21-فىۋرال

كۆكتاغ قاماقخانىسىدا خورلۇق، غەزەپ ۋە ئىزتىراپقا تولغان تۇنجى كېچىدىن ئاخىرى قۇتۇلۇپ ئاتماس تاڭغا ئۇلاشتىم. يوتقاننى قائىدە بويىچە سەرەڭگە قېپىدەك قىر چىقىرىپ قاتلاشقا باشلىدىم. كامېرىدا ھەممە ئىش باشقىلارنىڭ نازارىتىدە بولغاچقا، ئازراقلا سەۋەنلىك ئۆتكۈزۈشمۇ يەتكۈدەك كۆڭۈلسىزلىككە سەۋەب بولاتتى. بىرەر كىشىنىڭ خاتالىقى ئېنىقسىزلىقلار ئىچىدە ۋاقىتنى قانداق ئۆتكۈزۈشنى بىلمەيۋاتقان مەھبۇسلار ئۈچۈن بىر تېپىلماس ئەرمەك ئىدى. شۇڭا ھەر قانداق ئىشنى مۇتلەق توغرا قىلماي بولمايتتى. ھەر قېتىم كامېر ئالماشقاندا يوتقان قاتلاشنى تىل-ھاقارەتلەر بىلەن قايتا-قايتا ئۆگىنىپ كېلىۋاتقىنىمغا بىر يىلدىن ئاشقان بولسىمۇ، بۇ يېڭى قاماقخانىدا يەنە تەمتىرىمەكتە ئىدىم. خۇددى يوتقاننىڭ بىر يېرىنى خاتا قاتلاپ قالىدىغاندەك قوللىرىم تىترەيتتى.

غۇلامىدىن پاختانىڭ ھاياتى (38): ھاياتىمدىكى پەخىرلىنىدىغان ۋە ئۆكۈنىدىغان نۇقتىلار

يوللانغان ۋاقتى:2018-02-21| سەھىپە: ماقالە & ئوبزورلار

ر ف ئا خەۋىرى
2018 – يىلى  21-فىۋرال

«يورۇق ساھىللار» سەھىپىسىدە غۇلامىدىن پاختا ئەپەندى بىلەن ئاز كەم بىر يىلغا سوزۇلغان سۆھبىتىمىز ئاخىرقى باسقۇچقا قەدەم قويدى. ھالبۇكى، ئۇنىڭ ھايات ھېكايىسى تېخى تۈگىمىدى. 87 ياشلىق بۇ بوۋاينىڭ ھايات ھېكايىسى بىز بىلەن بىللە يەنە داۋام قىلماقتا. . .

غۇلامىدىن ئەپەندى سۆھبىتىمىزنىڭ ئەڭ ئاخىرقى كۈنى يېزىق ئۈستىلىنىڭ ئاستىدا ساقلاپ كېلىۋاتقان بىر ساندۇقنى ئاۋايلاپ ئاچتى. ساندۇقتا بىر دانە ئۇزۇن يىللىق نوگاي قاپاق، رەڭگى ئۆڭگەن بولسىمۇ، ئەمما پېتىدىن كەتمىگەن بىر كونا دوپپا، يۈرەك شەكىللىك بىر قۇتىغا قاچىلانغان قەشقەرنىڭ تەۋەررۈك توپىسى ۋە تۈمەن دەرياسىدىن ئالدۇرۇپ كېلىنگەن ئالتە دانە تۇخۇم شەكىللىك تاش بار ئىدى.

ئۇيغۇر دىيارىدىكى «ساقچى دۆلىتى» ۋە ئۇنىڭ ھەرىكەتلەندۈرگۈچ كۈچلىرى

يوللانغان ۋاقتى:2018-02-16| سەھىپە: ماقالە & ئوبزورلار

ئەركىن ئاسىيا
2018 – يىلى 16– فىۋرال

ئۆتكەن يىلىدىن بۇيان ئۇيغۇر دىيارىنىڭ ئىسمى-جىسمىغا لايىق بىر «ساقچى دۆلىتى» بولۇپ قالغانلىقى غەرب دۇنياسىدىكى تاراتقۇلاردا قىزىق نۇقتىلارنىڭ بىرى بولۇپ كەلدى. ھالبۇكى، بۇنىڭدىكى نېگىزلىك ھەرىكەتلەندۈرگۈچ ئامىللار يەنىلا كىشىلەرنىڭ نەزەر-ئېتىبارىدىن چەتتە قېلىۋاتقانلىقى مەلۇم. بۇ مۇناسىۋەت بىلەن بىر قىسىم مۇتەخەسسىسلەر زىيارىتىمىزنى قوبۇل قىلىپ، بۇ ھەقتىكى قاراشلىرىنى ئاڭلارمەنلەر دىققىتىگە سۇندى.

ئابدۇۋەلى ئايۇپ : كۆكتاغدا قامالغان تۇنجى كۈن

يوللانغان ۋاقتى:2018-02-16| سەھىپە: ماقالە & ئوبزورلار

ئەركىن ئاسىيا
2018 – يىلى 16– فىۋرال

2014-يىلى ئاۋغۇستنىڭ ئاخىرقى كۈنلىرى ئىدى. بېشىمغا قارا خالتا كىيدۈرۈپ، قولۇمغا ئىشكەل، پۇتۇمغا كىشەن سېلىپ نەگە ئېلىپ ماڭغانلىقىنى بىلمەيتتىم. كۆزۈم ھېچ نېمىنى كۆرمەيتتى، قۇلىقىم ماشىنا ئىچىدىكى يۆتەل ۋە پۇشۇلداشلاردىن باشقا ھېچ نەرسىنى ئاڭلىمايتتى. ئىنساننى قورقۇنچقا سالىدىغان بۇنداق ئېنىقسىز، ۋەھىمىلىك، سىرلىق سەپەر ھاياتىمدا مۇشۇنىڭ بىلەن تۆتىنجى قېتىم يۈز بېرىۋاتاتتى.