ئۈرۈمچى دوستلۇق دوختۇرخانىسىنىڭ دوختۇرى سەييارە نىجات 3 يىلدىن بۇيان ئىز-دېرەكسىز غايىپ بولغان

يوللانغان ۋاقتى:2021-01-01| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى جازا لاگېرلىرى خالىغانچە تۇتقۇن قىلىش خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى نۆۋەتتە دۇچ كېلىۋاتقان مەسىلىلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

ئۈرۈمچى دوستلۇق دوختۇرخانىسىنىڭ دوختۇرى سەييارە نىجات خانىم. (ۋاقتى ۋە ئورنى ئېنىق ئەمەس)

ئۈرۈمچى دوستلۇق دوختۇرخانىسىنىڭ دوختۇرى سەييارە نىجات 2017-يىلى 5-ئايدا تۇتقۇن قىلىنغان. ئۇنىڭ غۇلجا شەھىرىدىكى ئاتا-ئانىسى شۇ يىلى 9‏-ئاينىڭ 17‏-كۈنى ئۇنىڭ ئۈرۈمچى شەھەرلىك 3‏-قاماقخانىدا تۇتقۇندا ئىكەنلىكى ھەققىدە ئۇقتۇرۇش تاپشۇرىۋالغان. ئەمما شۇنىڭدىن كېيىن، ئۇنىڭ ئاتا-ئانىسى غۇلجا ۋە ئۈرۈمچىدىكى ئالاقىدار ساقچى ئورگانلىرىنىڭ ھەممىسىگە بېرىپ باققان بولسىمۇ، تا ھازىرغىچە سەييارەنىڭ نەدىلىكى ۋە ھازىرقى ئەھۋالى ھەققىدە ھېچقانداق ئۇچۇر ئالالمىغان. بۇ ئەھۋالدىن تېخى يېقىندا خەۋەر تاپقان سەييارەنىڭ چەت ئەلدىكى ئۇرۇق-تۇغقانلىرى رادىيومىزغا بۇ ئەھۋالنى ئىنكاس قىلدى. مۇخبىرىمىزنىڭ ئېنىقلاشلىرى داۋامىدا سەييارە ئىشلىگەن دوختۇرخانا ۋە ئالاقىدار ساقچى ئورگانلىرىمۇ سەييارە ھەققىدە مەلۇمات بېرەلمىدى.

2014‏-يىلى شىخەنزە مېدىتسىنا ئونۋېرسىتېتىنى پۈتتۈرگەن سەييارە نىجات ئۈرۈمچى دوستلۇق دوختۇرخانىسىغا خىزمەتكە چۈشۈپ 3 يىل ئۆتكەندە، ئۈرۈمچىدىكى يۈز مىڭلىغان ئۇيغۇر قاتارىدا ئۇنىڭمۇ بېشىغا قارا خالتا كىيدۈرلگەن. خەۋەرلەردىن مەلۇم بولۇشىچە، ئۇيغۇر رايونىدا بېشىغا قارا خالتا كىيدۈرۈلگەنلەرنىڭ لاگېرغا ئەكىتىلگەندىن كېيىن بىر قىسمىنىڭ كېسىۋېتىلگەنلىكى، بىر قىسمىنىڭ زاۋۇت-فابرىكىلارغا مەجبۇرىي ئىشچىلىققا يوللانغانلىقى ھەققىدە ئائىلىسىگە ئاغزاكى ياكى يازما ئۇقتۇرۇش بېرىلگەن بولسىمۇ، يەنە زور بىر قىسمىنىڭ ئاقىۋىتى ھەققىدە ئۇچۇر بېرىلمىگەن. ئىنكاس قىلىنىشىچە، ئەنە شۇ تۇتۇپ كېتىلگەندىن كېيىن ئىز-دېرىكى بولمايۋاتقان غايىپلاردىن بىرى سەييارەنىڭ ئامېرىكادىكى ئۇرۇق-تۇغقانلىرىدىن رەخى ھاجىنىڭ رادىيومىزغا ئىنكاس قىلىشىچە، سەييارەنىڭ ئاتا-ئانىسى ئۇنىڭ تۇتقۇندىن كېيىن ئىز-دېرىكى يوقالغانلىقى ھەققىدە چەت ئەلدىكى ئۇرۇق-تۇغقانلىرىغا ئۇچۇر بېرىشكىمۇ جۈرئەت قىلالمىغان. تېلېفونىمىزنى قوبۇل قىلغان ئۈرۈمچى شەھەرلىك دوستلۇق دوختۇرخانىسىنىڭ خادىمى بۇ دوختۇرخانىدا سەييارە نىجات ئىسىملىك بىر دوختۇرنىڭ بار ياكى يوقلىقىدىن خەۋەرسىزلىكىنى ئېيتتى. ئۇ بۇ ئىشنىڭ ئۆزىنىڭ ۋەزىپە دائىرىسىدە ئەمەسلىكىنى ئەسكەرتىپ، سەييارە ھەققىدە ئالاقىدار بۆلۈملەردىن ئۇچۇر ئېلىپ بېرىشنىمۇ رەت قىلدى.

گۈلشەن ئابباسنىڭ 20 يىللىق قاماق جازاسىغا ھۆكۈم قىلىنىشى ئامېرىكا دۆلەت مەجلىس ئەزالىرىنىڭ كۈچلۈك تەنقىدىگە ئۇچرىدى

يوللانغان ۋاقتى:2021-01-01| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خالىغانچە تۇتقۇن قىلىش خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى نۆۋەتتە دۇچ كېلىۋاتقان مەسىلىلەر يېڭىلىقلار

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

ئامېرىكا دۆلەت مەجلىسى خىتاي ئىشلىرى ئىجرائىيە كومىتېتى (CECC) نىڭ ئەزالىرى 30-دېكابىر كۈنى مەخسۇس ئاخبارات ئېلان قىلىش يىغىنى ئېچىپ، خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ پېنسىيەگە چىققان ئۇيغۇر دوختۇر گۈلشەن ئابباسنى قانۇنسىز ھالدا 20 يىللىق قاماق جازاسىغا ھۆكۈم قىلغانلىقىنى قاتتىق ئەيىبلىدى. نۇرغۇن مۇھىم شەخسلەرنىڭ قاتنىشىشى بىلەن ئېچىلغان بۇ يىغىندا خىتاي ھۆكۈمىتى ئۇيغۇر ئېلىدىكى جىنايەتلىرىنى توختىتىشقا ۋە گۈلشەن ئابباس قاتارلىق بارلىق لاگېر تۇتقۇنلىرىنى قويۇۋېتىشكە چاقىرىلدى.

ھۆرمەتلىك رادىيو ئاڭلىغۇچىلار، 30-دېكابىر كۈنى ئامېرىكا دۆلەت مەجلىسىنىڭ خىتاي ئىشلىرى ئىجرائىيە كومىتېتى ۋە ئۇيغۇر ھەرىكىتى تەشكىلاتى بىرلىكتە ئاخبارات ئېلان قىلىش يىغىنى ئۆتكۈزدى. ئاخبارات يىغىنىنىڭ مۇھىم تېمىسى بولسا ئامېرىكادىكى ئۇيغۇر زىيالىيسى ۋە پائالىيەتچىسى دوكتور رىشات ئابباس ۋە روشەن ئابباسنىڭ قېرىندىشى، ئۈرۈمچىدە پېنسىيەگە چىققان دوختۇر گۈلشەن ئابباس خانىمنىڭ خىتاي تەرىپىدىن 20 يىللىق قاماق جازاسىغا ھۆكۈم قىلىنىشى ئىدى.

گۈلشەن ئابباس خانىم خىتاي دائىرىلىرى تەرىپىدىن 2018-يىلى 10-سېنتەبىردىن بېرى غايىب قىلىۋېتىلگەندىن بېرى ھېچقانداق ئىز-دېرىكى بولماي كېلىۋاتاتتى. بىراق يېقىندا ئۇنىڭ ئائىلىسى گۈلشەن ئابباسنىڭ 20 يىللىق قاماق جازاسىغا ھۆكۈم قىلىنغانلىقى ھەققىدە خەۋەر تاپشۇرۇپ ئالغان.

خەلقئارا تۆمۆر سودىسى قىلىۋاتقان بىر نەۋرە ئاكا-ئۇكىلارغا غۇلجادىكى لاگېردا ئاشپەز-ناۋايلىق «ئۆگىتىلمەكتىكەن»

يوللانغان ۋاقتى:2020-12-31| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى جازا لاگېرلىرى خالىغانچە تۇتقۇن قىلىش خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى نۆۋەتتە دۇچ كېلىۋاتقان مەسىلىلەر

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

خىتاينىڭ ئۇيغۇر رايوندىكى ئاتالمىش «كەسپىي تەربىيەلەش مەركەزلىرى» گە سولىۋېلىنغانلار ئارىسىدا كۆپ ساندا ئىلمىي تەتقىقاتچىلار ۋە پەن-تېخنىكا خادىملىرى بولغىنىدەك، خەلقئارا تىجارەتنىڭ ھەرقايسىي ساھەلىرىدە ئىلگىرىلەپ كېتىۋاتقان تەجرىبىلىك تىجارەتچىلەرنىڭمۇ بارلىقى يېڭى-يېڭى پاكىتلار بىلەن ئاشكارىلانماقتا. دەلىللىنىشىچە، غۇلجادا ئۇزۇن مەزگىل تۈمۈر سودىسى بىلەن شۇغۇللانغان ۋە كېيىن تېىجارىتىنى قازاقسىتانغا كېڭەيتكەن بىر نەۋرە ئاكا-ئۇكا تىجارەتچىلەردىن ئەكبەر يۈسۈپ بىلەن ئابدۇسلام ئابدۇۋەلى غۇلجا شەھىرىدىكى يېڭىيەر لاگېرىدا ئاشپەز ۋە ناۋايلىق ئۆگەنمەكتىكەن

قازاقىستاندا تۇرۇۋاتقان ئۇيغۇر تىجارەتچىلەرنىڭ ئىنكاس قىلىشىچە، قازاقىستان بىلەن تۆمۈر سودىسى قىلىۋاتقان بىر نەۋرە ئاكا-ئۇكا تىجارەتلەردىن ئەكبەر يۈسۈپ بىلەن ئابدۇسالام ئابدۇۋەلى 2017-يىلى يۇرتى غۇلجاغا قايتقاندىن كېيىن ئىز-دېرەكسىز غايىپ بولغان. ئۇلارنىڭ قازاقىستاندىكى ئۇرۇق-تۇغقانلىرى سۈرۈشتە قىلىش ئارقىلىق بۇ ئىككىسىنىڭ ئايرىم-ئايرىم ھالدا 2018-يىلى 12-ئاينىڭ 26-كۈنى ۋە 2019‏-يىلى 4‏-ئاينىڭ 4-كۈنلىرى تۇتۇپ كېتىلگەنلىكىدىن خەۋەر تاپقان. ئەمما ئۇلار ھەرقانچە قىلىپمۇ ئۇ ئىككىسىنىڭ نېمە سەۋەپتىن تۇتۇلغانلىقى ۋە نەدە تۇتۇپ تۇرۇلىۋاتقانلىقىدىن خەۋەر ئالالمىغان.

تارىم نېفىتلىكىنىڭ مەھسۇلات مىقدارى 30 مىليون توننىدىن ئېشىپ كەتتى

يوللانغان ۋاقتى:2020-12-28| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

«خىتاينىڭ ئەڭ چوڭ ئېنېرگىيە ئامبىرى» دەپ ئ‍اتىلىۋاتقان ئۇيغۇر دىيارىدىكى تارىم نېفىتلىكىدىن 2020-يىلى جەمئى 30 مىليون توننا نېفىت-گاز ۋەزنى قىممىتىدە نېفت ۋە تەبىئىي گاز قېزىۋېلىنغان بولۇپ، بۇنىڭ ئومۇمى قىممىتى 10 مىليارد ئامېرىكا دوللىرى (65 مىليارد خىتاي سومى)دىن ئاشىدىكەن. بۇ خىتاينىڭ 2020-يىلى دېڭىزدىن قېزىۋالغان بىر يىللىق نېفىت مىقدارىنىڭ يېرىمىغا توغرا كېلىدىكەن.

«خىتاي خەۋەرلىرى» تورىنىڭ 22-دېكابىردىكى خەۋىرىدە ئېيتىلىىشچە، خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ نېفىت سانائىتى «شەرقىي قىسىمدا مۇقىملىق، غەربىي قىسىمدا تەرەققىيات» دېگەن ئىستراتېگىيە بويىچە ئۇيغۇر دىيارىدا نېفىت قېزىپ كەلمەكتە ئىكەن. خەۋەردە ئېيتىلىشىچە، تارىم نېفتلىكىدىن قېزىۋېلىنغان نېفت-گاز ۋەزنى قىممىتى 2000-يىلى بەش مىليون توننا بولغان بولۇپ، ئۆتكەن ئۈچ يىلدا يىلىغا بەش مىليون توننىدىن ئېشىپ ماڭغان. 2035-يىلىغا بارغاندا بولسا بۇ ساننىڭ 50 مىليون توننىغا يەتكۈزىلىدىغانلىقى نىشان قىلىنماقتا ئىكەن.

گەرچە تارىم نېفىتلىكىدىكى نېفت زاپىسى خىتاينىڭ قۇرۇقلۇق نېفت زاپىسىنىڭ ئۈچتىن ئىككى قىسمىنى تەشكىل قىلسىمۇ، ئانالىزچىلار يەرلىك ئۇيغۇرلارنىڭ ئىزچىل خىتايدىكى ئەڭ نامرات تۇرمۇش سەۋىيىسىدە ياشاپ كەلگەنلىكىنى تەنقىدلەپ كەلمەكتە ئىكەن. يەنە بەزىلەر بولسا خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ ئۇيغۇرلارنى باستۇرۇشىنى «نېفت بايلىقىنىڭ قولدىن كېتىپ قېلىشىدىن ئەندىشە قىلغانلىق» دەپ قارىماقتىكەن.

خىتاي ھۆكۈمىتى ئۇيغۇر رايونىدا «تېررورلۇقنى تۈپ يىلتىزىدىن قۇرۇتۇش» ئۈچۈن ئۇيغۇرلارنى باستۇرۇش سىياسىتىنى ھەرگىز بوشاشتۇرمايدىكەن

يوللانغان ۋاقتى:2020-12-21| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

خىتاينىڭ ئۇيغۇر رايونىدا يۈرگۈزۈۋاتقان ۋە تەدرىجىي ھالدا ئىرقىي قىرغىنچىلىق جىنايىتىگە ئايلانغان قەبىھ سىياسىتى ئىزچىل داۋاملاشماقتا. گەرچە خىتاي يېقىندىن بېرى ئۇيغۇر رايونىدىكى خەلقنىڭ نامراتلىقتىن قۇتۇلۇپ بەختلىك ياشاۋاتقانلىقىغا دائىر كۆپلىگەن تەشۋىقاتلارنى ئېلىپ بېرىپ، بەزى كىشىلەرنىڭ ئېڭىدا خاتا تۇيغۇ بېرىۋاتقان بولسىمۇ، ئەمەلىيەتتە خىتاينىڭ يېڭى ئۇسۇللار بىلەن خەلقنى باستۇرۇۋاتقانلىقى، مەسىلەن، ئۇلارنى زاۋۇتلاردا ۋە پاختا ئېتىزلىرىدا قۇل ئورنىدا ئىشلەشكە مەجبۇرلاۋاتقانلىقى مەلۇم.

ئامېرىكا «بلومبېرگ خەۋەرلىرى» تاراتقۇسىنىڭ 21-دېكابىردىكى بىر خەۋىرىدە ئاشكارىلىشىچە، ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونلۇق پارتكوم تەشۋىقات بۆلۈمىنىڭ مۇئاۋىن باشلىقى شۈي گۇيشياڭ بېيجىڭدا ئامېرىكا مۇخبىرلىرىنىڭ زىيارىتىنى قوبۇل قىلغاندا ئۇيغۇر رايونىدىكى زەربە بېرىش ھەرىكىتىنىڭ قىلچە بوشاشتۇرۇلمايدىغانلىقى، ھۆكۈمەتنىڭ يەنىلا «ئەسەبىيلىكنى تۈپ يىلتىزىدىن قۇرۇتۇش» نى مۇھىم ئورۇنغا قويىدىغانلىقى ھەققىدە ئۇچۇر بەرگەن. ئۇ مۇنداق دېگەن: «بىز ھازىر ئۆزىمىزدىن قانائەتلىنىپ قالساق بولمايدۇ، چۈنكى بۇ رايوندىكى تەھدىت يەنىلا مەۋجۇت».

ياۋروپا پارلامېنتى ئۇيغۇر دىيارىدىكى جازا لاگېرلىرى ۋە مەجبۇرىي ئەمگەككە قارشى قارار قوبۇل قىلدى

يوللانغان ۋاقتى:2020-12-18| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى جازا لاگېرلىرى خالىغانچە تۇتقۇن قىلىش خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى نۆۋەتتە دۇچ كېلىۋاتقان مەسىلىلەر يېڭىلىقلار

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

ياۋروپا پارلامېنتىنىڭ ئەزالىرى خىتاينىڭ جازا لاگېرلىرى تۈزۈمى ۋە مەجبۇرىي ئەمگەك سىياسىتىنى قاتتىق ئەيىبلىدى.

بۈگۈن 17-دېكابىر چۈشتىن بۇرۇن ياۋروپا پارلامېنتىنىڭ بېلگىيە پايتەختى بىريۇسسېلدىكى مەركىزىدە «شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونۇم رايونىدىكى مەجبۇرىي ئەمگەك ۋە ئۇيغۇرلارنىڭ ۋەزىيىتى» ناملىق مۇھاكىمە يىغىنى ئۆتكۈزۈلدى. يىغىندا ياۋروپا ئىتتىپاقىغا ئەزا 27 دۆلەتنىڭ پارلامېنتتىكى 23 نەپەر ۋەكىلى ئوخشاش بولمىغان تېمىلاردا ئۇيغۇرلارنىڭ ۋەزىيىتى توغرىسىدا دوكلات بېرىپ ئۆتتى. بۇ دوكلاتلار ئاساسىدا ھازىرلانغان 23 ماددىلىق بىر قارار بۈگۈن چۈشتىن كېيىن قوبۇل قىلىندى.

ياۋروپا خەلق پارتىيەسى، ياۋروپا سوتسىيال دېموكراتلار پارتىيەسى، ياۋروپا كونسېرۋاتىپلار ۋە ئىسلاھاتچىلار پارتىيەسى، ياۋروپا كىملىك ۋە دېموكراتىيە پارتىيەسى، ياۋروپا يېشىللار پارتىيەسى، ياۋروپا سولچىللار پارتىيەسى قاتارلىق ياۋروپا ئىتتىپاقىدىكى ئاساسلىق چوڭ پارتىيەلەرگە مەنسۇپ بولغان بۇ 23 نەپەر پارلامېنت ئەزاسىنىڭ بۈگۈن خىتاينىڭ جازا لاگېرلىرىدا داۋام قىلىۋاتقان زۇلۇملىرى ۋە مەجبۇرىي ئەمگەك تۈزۈمىنى ئەيىبلەشتىكى تەلەپپۇزلىرى ھېچقاچانقىغا ئوخشىمايدىغان دەرىجىدە قاتتىق بولدى. بولۇپمۇ گېرمانىيە، فرانسىيە قاتارلىق دۆلەتلەرنىڭ ۋەكىللىرى خىتاينى قەتئىي رەۋىشتە جازالاشنى، جازا لاگېرلىرىنى دەرھال ھەم شەرتسىز تاقاش، مەجبۇرىي ئەمگەكنى توختىتىش ئۈچۈن جىددىي تەدبىر قوللىنىشنى تەۋسىيە قىلىشتى.

غۇلجا دۆڭمازاردا 40 يىللىق پارتىيە ئەزاسى، 30 يىللىق ئاياللار مۇدىرى، 73 ياشلىق رۇقىيە ئوسمان 17 يىللىق كېسىۋېتىلگەن

يوللانغان ۋاقتى:2020-12-18| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى جازا لاگېرلىرى خالىغانچە تۇتقۇن قىلىش خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

ياش-قېرى ئايرىماسلىق، ئۆتمۈشىدىكى تۆھپىسى بىلەن ھېساپلاشماسلىق پەقەتلا خاتالىقىنى تارتىپ ئاچىقىش-ئۇيغۇر رايونىدا يېقىنقى 4 يىلدا داۋام قىلغان كەڭ كۆلەملىك تۇتقۇن ھەرىكىتىنىڭ خاسلىقلىرىدىن بىرىدۇر. غۇلجا ناھىيە دۆڭمازار بازىرىدا 40 يىللىق پارتىيە ئەزاسى 73 ياشلىق رۇقىيە ئوسمان 17 يىللىق كېسىۋېتىلگەن. خىتاي سوتى سابىق ئاياللار مۇدىرى رۇقىيە ئوسماننىڭ 30 يىللىق خىزمەت تارىخىدىكى تۆھپىلىرىنى نەزەرگە ئالمىغان، ئۇنىڭ پەقەت بىر قېتىملىق تەبلىغقە قاتنىشىپ قالغانلىقىنى ئۇنىڭ تەقدىرىنى بەلگىلەش ئۈچۈن ئۆلچەم قىلغان

ۋەزىيەتتىن خەۋەردار كىشىلەرنىڭ بايان قىلىشىچە، غۇلجا ناھىيەسىنىڭ دۆڭمازار بازىرىدا 30 يىل كەنت ئاياللار مۇدىرى بولۇپ ئاكتىپ خىزمەت ئىشلىگەن رۇقىيە ئوسمان، خىزمەت جەريانىدا پىلانلىق تۇغۇتقا ئەمەل قىلماي قالغان كۆپ ساندا كىشىلەرنى سوراق قىلغان. ھامىلىدار ئاياللارنى بالا چۈشۈرۈش ئوپېراتسىيەسى ئۈچۈن دوختۇرخانىلارغا يالاپ ئېلىپ بارغان. مۇقىملىققا ئائىت كۆپ ساندىكى ئاتالمىش «جىنايەت يىپ ئۇچلىرى» نى يۇقىرى دەرىجىلىك ئالاقىدار ئورگانلارغا مەلۇم قىلغان. ئۇ بۇ قىلغانلىرى ئۈچۈن يېزا، ناھىيە ۋە ۋىلايەت تەرىپىدىن كۆپ قېتىملاپ مۇكاپاتلارغا ئېرىشكەن. ئەمما 2017‏-يىلىغا كەلگەندە ئۇمۇ مەھەللەداشلىرى قاتارىدا خىتاي دۆلەت بىختەرلىك كۈچلىرىنىڭ تۆمۈر ئورۇندۇقىغا ئولتۇرغۇزۇلۇپ سوراق قىلىنغان. سوراقتا 10 يىل ئاۋۋال قاتناشقان بىر قېتىملىق ئۆلۈم مۇراسىمىدا تەبلىغ ئاڭلاپ قالغانلىقى ئۈچۈن «ھېساب» بەرگەن. غۇلجا ناھىيەسىدىكى ئالاقىدار خادىملار، رۇقىيە ئوسمان ھەققىدە گەپ ئېچىشتىن ئۆزىنى تاررتى. ئىنكاس قىلىنىشىچە، شۇ چاغدا 73 ياشلىق رۇقىيە ئوسمان سوراق جەريانىدا ئۆزىنىڭ 30 يىلدىن ئارتۇق پارتىيە ۋە ھۆكۈمەتكە قىلغان خىزمەتلىرىنى ئوتتۇرىغا قويغان؛ دۆۋە-دۆۋە گۇۋاھنامىلىرىنى كۆرسەتكەن؛ ئەمما سوراقتا ھېچكىم بۇ پاكىتلارغا پەرۋا قىلمىغان. ئۇ يەنىلا بېشىغا قارا خالتا كەيدۈرۈلۈپ سوراقاخانىدىن قاماقخانىغا ئېلىپ كېتىلگەن.

ئەنگلىيە پارلامېنتى خىتاينىڭ ئۇيغۇر جازا لاگېرلىرى ۋە مەجبۇرىي ئەمگەك مەسىلىسى ھەققىدە گۇۋاھلىق يىغىنى ئۆتكۈزدى

يوللانغان ۋاقتى:2020-12-17| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر د ئۇ ق غا ئالاقىدار خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى يېڭىلىقلار

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

ئەنگىلىيە پارلامېنتىنىڭ تاشقىي ئىشلار كومىتېتى 15-دېكابىر «شىنجاڭ تۇتۇپ تۇرۇش لاگېرلىرى» ناملىق گۇۋاھلىق يىغىنى ئۆتكۈزۈپ، خىتاينىڭ ئۇيغۇر جازا لاگېرلىرى، مەجبۇرىي ئەمگەك، ئەنگىلىيە كارخانىلىرىنىڭ ئۇيغۇر مەجبۇرىي ئەمگىكىدىن پايدىلىنىشىنىڭ قانداق ئالدىنى ئېلىش، تاشقىي دۇنيادىكى ئۇيغۇر مۇساپىرلىرىنىڭ ئەھۋالى، ئۇيغۇرلار ئۇچراۋاتقان ۋەھشىلىكنىڭ ئالدىنى ئېلىش مېخانىزىمىنى قانداق كۈچيتىش قاتارلىق مەسىلىلەرنى مۇزاكىرە قىلغان.

ئەنگىلىيە پارلامېنتى تاشقىي ئىشلار كومىتېتىنىڭ رەئىسى تام تۇگېنخاتنىڭ رىياسەتچىلىكىدىكى يىغىندا پائالىيەتچىلەر ۋە مۇتەخەسسىسلەر گۇۋالىق بېرىپ، ئوزلىرىنىڭ يۇقىرىقى مەسىلىلەردىكى قارىشى ۋە تەكلىپ-پىكىرلىرىنى ئوتتۇرىغا قويغان ھەم بۇ ھەقتىكى سۇئاللىرىغا جاۋاپ بەرگەن. ئەنگىلىيە خىتاينىڭ ئۇيغۇرلارغا قاراتقان ۋەھشىلىكىگە يېتەرلىك ئىنكاس قايتۇردىمۇ، دېگەن سوئال يىغىندا ئوتتۇرىغا قويۇلغان نۇقتىلارنىڭ بىرى.

يىغىندا دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيىنىڭ رەئىسى دولقۇن ئەيسا گۇۋھالىق بېرىپ، ئەنگىلىيەنىڭ خىتاينى تەنقىد قىلغان بولسىمۇ، ئەمما ئۇنىڭ ھازىرغا قەدەر كونكىرېت ھەرىكەت قوللانمىغانلىقىنى بىلدۇرگەن. دولقۇن ئەيسا مۇنداق دىگەن: «ئەنگىلىيەنىڭ كۆرسەتكەن تىرىشچانلىقىغا رەخمەت ئېيتىمىز، بىراق ئۇ ھېچقانداق كونكىرېت ھەرىكەت قوللانمىدى. ب د ت مۇ ئۆزىنىڭ ئىرقىي قىرغىنچلىق ئەھدىنامىسىدىكى مەجبۇرىيىتىنى ئادا قىلمىدى. ئۇيغۇر كىرىزىسى خەۋپسىزلىك كېڭىشىنىڭ مەسىلىسى، ئىرقىي قىرغىنچىلىقنىڭ ئالدىنى ئېلىش ئۇنىڭ ۋەزىپىسى. ئەنگىلىيە خەۋپسىزلىك كېڭىشىنىڭ ئەزاسى بولسىمۇ، بىراق ئۇ بۇنى خەۋپسىزلىك كېڭىشىدە ئوتتۇرىغا قويۇپ باقمىدى.»

خىتاينىڭ ئۇيغۇر ئېلىدا يېرىم مىليوندىن ئارتۇق ئادەمنى مەجبۇرىي ئەمگەككە سالغانلىقى ئىسپاتلاندى

يوللانغان ۋاقتى:2020-12-17| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى يېڭىلىقلار

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ ئۇيغۇر ئېلىدا يېرىم مىليوندىن ئارتۇق كىشىنى مەجبۇرىي پاختا تېرىشقا سالغانلىقى ئاشكارىلاندى. ئامېرىكادىكى تەتقىقاتچى ئادرىيان زېنز تەرىپىدىن «يەرشارى سىياسىتى مەركىزى» ناملىق تەتقىقات مەركىزىدە ئېلان قىلىنغان ئەڭ يېڭى دوكلاتتا كۆرسىتىلىشىچە، 2018-يىلى ئۇيغۇر ئېلىنىڭ پەقەت ئۈچ ۋىلايىتىدىلا ئاز دېگەندە 570 مىڭ ئادەم مەجبۇرىي پاختا تېرىشقا سېلىنغان. ئەمگەككە سېلىنغانلار ئەمگەك يېشىدىكى قورامىغا يەتكەنلەرنى، ياشانغانلارنى ۋە لاگېرلاردىن چىققانلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدىكەن. ئادرىيان زېنز خىتاي ھۆكۈمىتى ئۆزى ئېلان قىلغان ھۆججەتلەرگە ۋە شۇنداقلا خىتايدىكى ئاخباراتلاردا ئاشكارىلانغان سانلىق مەلۇماتلار ئاساسىدا يۇقىرىقى رەقەمنى ھېسابلاپ چىققان بولۇپ، پۈتكۈل رايوندىكى ئومۇمىي ساننىڭ بۇنىڭدىن نەچچە ھەسسە يۇقىرىلىقى تەخمىن قىلىنماقتا.

ئامېرىكادىكى ئۇيغۇر ھەرىكىتى تەشكىلاتىنىڭ باشلىقى روشەن ئابباس خانىم بۇ دوكلات ئارقىلىق پاختا مەھسۇلاتلىرىنىڭ ھەرقانداق بىر باسقۇچىدا ئۇيغۇر مەجبۇرىي ئەمگىكى بارلىقى ئىسپاتلانغانلىقىنى تەكىتلىدى ۋە «خەلقئارالىق كىيىم-كېچەك ماركىلىرىنىڭ خىتايدىكى تەمىنلەش زەنجىرلىرىدىن ئۈزۈل-كېسل قول ئۈزۈشى كېرەك،» دېدى.

كومپارتىيە كونتروللۇقىدىكى ئۇيغۇر مۇراسىملىرى ۋە يوقىلىۋاتقان ئۇيغۇر كىملىكى

يوللانغان ۋاقتى:2020-12-17| سەھىپە: ئۇيغۇر خەۋەرلىرى خەۋەرلەر شەرقىي تۈركىستان خەۋىرى

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

ئۇيغۇر تەتقىقاتى بىلەن شۇغۇللانغان چەتئەللەردىكى ئۇيغۇرشۇناسلارنىڭ ھەممىسى باشتىن كەچۈرۈپ باققان ئورتاق بىر كەچۈرمىش ئۇلارنىڭ ئۇيغۇر دىيارىغا سەپەر قىلىشى ھەمدە ئۇيغۇر ئائىلىلىرىدە مېھمان بولۇش جەريانىدا ئۇيغۇرلار ھەققىدە تېخىمۇ چوڭقۇر چۈشەنچىگە ئىگە بولۇشتۇر. ئەنە شۇنداق ئالىملارنىڭ بىرى قاتارىدا يېتىلىۋاتقان ئۇيغۇرشۇناس تىموسىي گروسنى كۆرسىتىش مۇمكىن. ئۇنىڭ يەرلىك ئۇيغۇرلار بىلەن ئارىلىشىش جەريانىدا ھېس قىلغان كەچۈرمىشلىرىدىن ئۇيغۇر ئۆرپ-ئادەتلىرىنىڭ قايسى دەرىجىدە كونترول قىلىنىۋاتقانلىقى ھەمدە بۇنىڭغا مۇناسىۋەتلىك مەسىلىلەر «خىتاي ھۆججەتلىرى» تورىدا ئېلان قىلىنغان ماقالىسىدە تەپسىلىي بايان قىلىندى.

ئۇيغۇر دىيارىدىكى ئاممىۋى پائالىيەتلەردە چەتئەللىكلەرنىڭ تەقىب قىلىنىشىدىن ياخشى خەۋىرى بولغان تىم گروس 2010-يىلى ئەندىشە ئىچىدە تۇرپاندىكى ئۇيغۇر دوستىنىڭ تەكلىپىگە بىنائەن توي مۇراسىمىغا قاتنىشىش ئۈچۈن يېتىپ كەلگەن. ئەمما ئۇيغۇر دوستى تىم گروسنىڭ پەرىشان قىياپىتىگە قاراپ «سەن ئەندىشە قىلما! توي ۋە نەزىرلەرگە ھۆكۈمەت دىققەت قىلىپ كەتمەيدۇ» دېگەن. ئەمما ئارىدىن بەش يىل ئۆتكەندە بولسا خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ توي-تۆكۈنلەرگە يىراقتىن قول تىقىشى ئاخىرلىشىپ، خىتاي كادىرلارنىڭ ئۇيغۇرلارغا خاس بارلىق مۇراسىملارغا «نازارەتچى» سۈپىتىدە ئىشتىراك قىلىشى ئومۇملاشقان. بولۇپمۇ توي-تۆكۈندىن تارتىپ بالىلارغا ئىسىم قويۇش، خەتنە قىلىش، يەرلىككە قويۇش دېگەنلەرنىڭ ھېچقايسى ئەمدىلىكتە خىتاي ھۆكۈمىتى ئەۋەتكەن «ئالاھىدە مېھمانلار» نىڭ قەدىمى يەتمەي تۇرۇپ باشلانمايدىغان ۋەزىيەت شەكىللەنگەن. تېخىمۇ قىزىقى يەرلىك ئۇيغۇرلار مۇشۇ خىلدىكى مۇراسىملارنى ئۆتكۈزۈشتىن بۇرۇن ئاۋۋال شۇ جايلاردىكى ھۆكۈمەت ئورۇنلىرىغا مەلۇم قىلىپ، رۇخسەت ئالغاندىن كېيىن ئۆتكۈزىدىغان بولغان. بەزى جايلاردا بولسا مۇشۇ خىلدىكى «رۇخسەت خېتى» ئالغانلارغا ماددىي مۇكاپات بېرىش ئارقىلىق بۇنى تەشۋىق قىلغان. مۇراسىملارغا رىياسەتچىلىك قىلىش بولسا دىنىي زاتلارنىڭ قولىدىن كومپارتىيە كادىرلىرىنىڭ قولىغا ئۆتۈشكە باشلىغان. بۇ ئەھۋال توغرىسىدا سۆز بولغان ئۇيغۇر دىيارىدا ئۇيغۇرلار بىلەن كۆپ قېتىملاپ مۇشۇ خىلدىكى مۇراسىملارغا ئىشتىراك قىلىپ باققان ياش ئۇيغۇرشۇناس دەررېن بايلېر بۇنىڭ مۇستەملىكىچىلەردىكى ئورتاق ھادىسە ئىكەنلىكىنى تەكىتلەيدۇ.